Gratis krant

Columns

Tien jaar geleden heb ik nog even gewerkt voor Net5. Fons van Westerloo, de toenmalige baas van SBS, had het aanvankelijk hoog in zijn bol en hij presenteerde Net5 als “een commerciële zender voor intellectuelen”. In zijn euforie speelde hij zelfs met het idee om Net5 niet Net5 te noemen, maar Nederland 4. Mij leek het een mooie gedachte: commercieel zijn en toch mooie programma’s maken. Naïef natuurlijk, want het werd niks met die mooie gedachte.

Al snel zat je in een grote directiekamer te zitten, waar de kijkcijfers ter tafel kwamen. En die waren veel te laag. De directeur keek somber: nee, tijd om iets op te bouwen was er niet. Tegenwoordig is NET5 een vrouwenzender, waarmee vooral niet gezegd is dat vrouwen niet geïnteresseerd zijn in mooie, intellectuele programma’s.

Voor commerciële televisie hoef je geen kijkgeld te betalen. Commerciële televisie financiert zichzelf door middel van reclame-inkomsten, en al enige tijd proberen ook de Nederlandse kranten die richting uit te gaan. Er bestaan nu twee gratis kranten, de Metro en de Spits, maar als ik de uitgevers mag geloven, komen er binnenkort nog een paar gratis kranten bij.

Die eerste die er mee bezig is, is Marcel Boekhoorn. Als grootaandeelhouder haalde hij een vermogen binnen, toen Telfort voor een miljard aan KPN werd verkocht. Met dat geld wil hij nu een gratis ochtendkrant beginnen, het liefst met een oplage van één miljoen. Het moet wel een andere krant worden dan de Metro en de Spits, die volstaan met kleine, uit het ANP overgenomen berichtjes. “We laten de krant niet bij de gemiddelde machinebankwerker op de mat ploffen. Daar zitten de adverteerders ook niet zo op te wachten”, zei Boekhoorn onlangs tegen De Telegraaf. Boekhoorn wilde graag Jort Kelder als hoofdredacteur, maar die had er weinig fiducie in dat zo’n krant de tegenstelling tussen kwaliteit en commercie kan overbruggen.

Deze week maakte Ton aan de Stegge, topbaas van Perscombinatie/Meulenhoff op een omroepcongres bekend dat hij in de markt van de gratis kranten “op het oorlogspad” gaat. PCM zal niet langer passief blijven. Zo ligt er in de la van Pieter Broertjes, hoofdredacteur van de Volkskrant, al een heel ontwerp klaar voor een gratis kwaliteitskrant.

Oorlogstermen hebben wij zelden gehoord in de Nederlandse dagbladwereld. Een Randolph Hearst, die een militair conflict uitlokte om zijn pagina’s te vullen met sensationeel nieuws uit oorlogsgebied, hebben wij nooit gekend. Maar Aan de Stegge schijnt een mannetjesputter, of misschien wel een kleine generaal, te zijn. Ook hij was aandeelhouder van Telfort, en aan de verkoop van het bedrijf hield hij zeventig miljoen over. In het verleden hebben Boekhoorn en Aan de Stegge zichzelf geafficheerd als vrienden, maar nu komen zij tegenover elkaar te staan – tenminste, als het allemaal geen toneelspel is.

Aan de Stegge woont in een riante villa, rijdt in een dikke auto, maar zegt nooit in geld geïnteresseerd te zijn geweest. Dat is een variant op een uitspraak van de Chinese wijsgeer Lao Tsje, die heeft gezegd: “Het hoogste is om onsterfelijk te worden zonder dat je daar je best voor hebt gedaan”. Toch is Aan de Stegge een zéér commerciële man. Tegenover een van de boekuitgevers in zijn concern zei hij: “Ik ben groot geworden met maar één soort mobiele telefoon. Waarom kun jij dat niet met één boek?”. Dat leek een grapje, maar toch. Twee dagen geleden stond in het Financieele Dagblad dat de boekuitgeverijen van PCM er volgens Aan de Stegge maar zo’n beetje bij hangen en dat zij de deur uit mogen, als zich een koper aandient.

Ik bedoel maar: Fons van Westerloo lijkt mij een uitstekende hoofdredacteur voor die gratis kwaliteitskrant. Die maakt er gauw wat anders van.

Het Parool, 30 september 2006

Ook grappig: een lezer van NRC.Next wijst op een kleine fout in de column van Jan Blokker over de gratis krant:

Blokker ontleest.JPG
(Wordt vervolgd).