Het Iraakse schaak

Schaken

Door al het oorlogsgeweld kwam de vraag bij mij op hoe het Iraakse schaak er eigenlijk voorstaat. Dat lijkt misschien een vraag die voortkomt uit een vernauwend wereldbeeld, maar aan de andere kant heb ik de ervaring dat schakers onder een in zichzelf gekeerd regiem van een dictator meestal erg verlangen naar buitenlandse contacten. Toen ik in de zeventiger jaren Cuba bezocht, werd Fidel Castro nog overal geprezen – behalve op de schaakclub. Daar zaten de schakers knorrig bij elkaar en deden hun beklag over het feit dat de grenzen gesloten waren. De Cubaanse schakers zagen niets in de Cubaanse Revolutie, die alleen tot doel had de suikerproductie te verhogen. De schakers wilden liever schaken, het liefst in het buitenland.

Nu is Cuba een land met een actief schaakleven, maar dat geldt voor Irak bij mijn weten in veel mindere mate. In 1996 heeft FIDE-president Iljoemsjinov nog geprobeerd het met Saddam Hussein op een akkoordje te gooien, toen hij van de dictator twee miljoen dollar kreeg om de match Karpov-Kamsky in Bagdad onder te brengen, maar die vlieger ging na algehele protesten niet op.

Op zoek naar meer informatie over Iraakse schaak speurde ik het internet af. Inderdaad heeft de Iraakse schaakbond een eigen site, maar die bleek gesloten. Wel vond ik het telefoonnummer van de bond, maar ik dorst niet naar Bagdad te bellen. Wat moest ik vragen? Hallo, ik zie hier op de televisie dat uw stad plat wordt gebombardeerd, en nu wilde ik graag weten: hoe staat het momenteel met het schaakleven daar? Nee, bellen naar Bagdad, dat doe ik wel een andere keer.

Vanuit mijn veilige stoel ging ik de zoekmachines langs. Wie bij Google “Iraqi Chess” intikt, vindt nogal wat Amerikaanse grappenmakers, die zich vrolijk maken over de wijze waarop Irak in de pan wordt gehakt. Maar je kunt er ook meer serieuze zaken vinden. Zo wordt ene Sa’eed Abdulrazzaq genoemd als de vader van het Iraakse schaak, maar over hem kwam ik verder niets aan de weet. Misschien is er een lezer die mij op weg kan helpen.

Daarnaast stuitte ik op het bericht dat vorig jaar in Bagdad voor de elfde maal een schaaktoernooi om de Saddam Hussein Cup is gehouden. De Saddam Hussein Cup werd gezamenlijk gewonnen door twee de Irakezen, Saad Sarsam en Abdullah Ali, maar de organisatoren vermeldden vol trots dat het wel degelijk om een internationaal toernooi ging. Naast Irakezen deden er ook Syriërs, Palestijnen en Joegoslaven mee. Het woord Joegoslaven viel mij op, omdat er tegenwoordig eigenlijk alleen nog over Serviërs wordt gesproken. De Joegoslaven waren in Bagdad omdat zij “een schaakverdrag” hadden ondertekend. Irakese schakers zouden op stage zouden in Belgrado gaan.

Saad Sarsam is op dit ogenblik de sterkste schaker van Irak. Hij wordt een enkele maal grootmeester genoemd, maar dat lijkt me onwaarschijnlijk gezien zijn rating van 2407. Hij zal misschien meester zijn. Hij treedt maar weinig op in het buitenland, al deed hij in 2000 mee aan de Schaakolympiade in Istanboel, waar hij een fraaie partij verloor Baburin. Op het Arabisch schaakkampioenschap, dat vorig jaar in Casablanca werd gehouden, eindigde Sarsam ergens in de middenmoot.
De Iraki’s zijn trots op Sarsam, maar nog trotser zijn ze op Eman Al-Rufei, ook wel gespeld als Imane Alrifai, een vrouwelijke grootmeester. Op de Olympiade in Istanboel behaalde zij de zilveren medaille aan het eerste bord, wat minder bijzonder is dan het lijkt, omdat het Iraakse team zich voortdurend in de achterhoede bevond en Eman Al-Rufei daarom voornamelijk zwakke tegenstanders had. Niettemin wordt zij beschouwd als een werkelijk schaaktalent. Eman Al-Rufei was ook de trekpleister toen vorig jaar een schaakmatch tussen Iran en Irak werd gehouden in het kader van het herstel van betrekkingen.

Laten wij hopen dat Saad Sarsam en Eman Al-Rufei de oorlog overleven. In dat geval zou het Corus-toernooi een uitnodiging kunnen overwegen als een vorm van ontwikkelingshulp. De volgende partijen zijn uit het Arabisch kampioenschap 2002.

Mansour-Sarsam
1. Pg1-f3 f7-f5 2. e2-e4 f5xe4 3. Pf3-g5 e7-e5 4. d2-d3 e4-e3 5. Lc1xe3 Pb8-c6 6. g2-g3 d7-d5 7. Lf1-g2 Pg8-f6 8. 0-0 Lc8-g4 9. f2-f3 Lg4-f5 10. Pb1-d2 Dd8-d7 11. g3-g4 Lf5-g6 12. Pd2-b3 b7-b6 13. d3-d4 0-0-0 14. a2-a4 e5-e4 15. Tf1-f2 Pc6-b4 16. a4-a5 b6-b5 17. a5-a6 h7-h5 18. h2-h3 c7-c6 19. Le3-f4 Td8-e8 20. Pb3-c5 Lf8xc5 21. d4xc5 e4xf3 22. Lg2xf3 h5xg4 23. h3xg4 Pf6-e4 24. Pg5xe4 Lg6xe4 25. Lf4-h2 d5-d4 26. g4-g5 Th8-h4 27. Lf3xe4 Th4xe4 28. Dd1-f3 Pb4-d5 29. Ta1-f1? Pd5-e3 30. Tf1-e1 Dd7-d5 31. Df3-h3+ Te4-g4+ (Schaak op schaak.) 32. Lh2-g3 Dd5xg5 33. Tf2-f4 d4-d3

Diagram1 Iraakse schaak.gif

(Zie diagram 1. Hier was meteen 33. … Df4x wel zo sterk geweest.) 34. Te1xe3 (En was 34. Tg4x zo te zien erg sterk.) 34. … Dg5xf4 35. Te3xe8+ Kc8-d7 en wit gaf op. Het pionneneindspel na 36. Kh2 Dg3x+ 37. Dg3x Tg3x 38. Kg3x Ke8x 40.cd3x Ke7 staat verloren.Sarsam-Almodiahki
1. d2-d4 Pg8-f6 2. Pb1-c3 d7-d5 3. Lc1-f4 Lc8-f5 4. e2-e3 e7-e6 5. Lf1-d3 Lf5-g6 6. Ld3xg6 h7xg6 7. h2-h3 c7-c5 8. Pg1-f3 Pb8-c6 9. 0-0 Ta8-c8 10. Pc3-e2 Dd8-b6 11. Ta1-c1 Lf8-e7 12. c2-c3 Db6-a6 13. d4xc5 Da6xa2 14. b2-b4 Pf6-e4 15. Tc1-a1 Da2-c4 16. Pf3-d2 Pe4xd2 17. Dd1xd2 g6-g5 18. Lf4-g3 g5-g4 (De arabieren houden van agressief spel, zo te zien. Hier loopt het niet goed af.) 19. h3xg4 Dc4xg4 20. f2-f3 Dg4-g5 21. Kg1-f2 Pc6-e5 22. Lg3xe5 Dg5xe5 23. Tf1-h1 Th8xh1 24. Ta1xh1 b7-b6 25. Dd2-a2!

Diagram3 Iraakse schaak.gif

(Zie diagram 2. De winnende zet.) 25. … g7-g6 26. Da2-a4+ Ke8-f8 27. f3-f4 De5-f5 28. c5-c6 e6-e5 29. Da4xa7 en zwart gaf op.

Elgabi-Eman Al-Rufei
1. d2-d4 d7-d5 2. c2-c4 e7-e6 3. Pb1-c3 Pg8-f6 4. Pg1-f3 Lf8-e7 5. e2-e3 Pb8-d7 6. Lf1-d3 0-0 7. 0-0 d5xc4 8. Ld3xc4 c7-c5 9. e3-e4 Pd7-b6 10. Lc4-b3 c5xd4 11. Pf3xd4 Le7-c5 12. Pd4-f3 Dd8xd1 13. Lb3xd1 h7-h6 14. Ld1-b3 (Wonderlijk gespeeld.) 14. … Lc8-d7 15. e4-e5 Pf6-d5 16. Pc3-e4 Lc5-e7 17. Pf3-d4 Ta8-c8 18. a2-a3 Pb6-c4 19. f2-f4 a7-a5 20. a3-a4 (Ook weer niet best.) 20. … Pd5-b4 21. Lb3-d1 Pb4-d3 22. b2-b3
(
Zie diagram 3. Er komt nu een dodelijke afruil.)

Diagram2 Iraakse schaak.gif

22. … Pd3xc1 23. Ta1xc1 Pc4-e3! 24. Tc1xc8 Tf8xc8 25. Tf1-e1 Tc8-c1 26. Kg1-f2 Pe3xc1 27. Kf2-g3 Le7-b4 28. Te1-f1 Tc1-b1! (Redt het stuk uit de penning.) 29. Tf1-f3 Pd1-b2 30. Pd4-c2 Ld7-c6 31. Pc2xb4 Lc6xe4 en wit gaf op.

Het Parool, 10 april 2003