Arrabal over schaken en pissen

Schaken

In 1986 interviewde ik samen met Genna Sosonko de Spaanse absurdist Fernando Arrabal in het chique Park Lane Hotel in Londen. Daar was de WK-match begonnen tussen Anatoli Karpov en Garri Kasparov. Eerder had Margaret Thatcher zich laten zien om de spelers, de organisatoren en de schaakjournalisten hand te geven.

Arrabal, die toen vanwege zijn toneelstukken al wereldberoemd was, bleek een echte schaakliefhebber. Niet dat hijzelf een sterke speler was – hij zei toen een rating van 2020 te hebben, maar ik denk 1600, vast een stuk zwakker dan Misha Mengelberg – maar hij volgde de gebeurtenissen op de voet en leverde daar allerlei eigenzinnige commentaren op.

Enthousiast wipte hij op zijn stoel, waarbij hij ook opmerkingen maakte waaraan geen touw was vast te knopen. Maar ja, het krankzinnige toneelstuk Ubu Roi van de al even krankzinnige Alfred Jarry, was zijn grote voorbeeld. Van zin schaakinzichten zijn wij die middag niet veel wijzer geworden, maar wij hebben erg veel gelachen. Arrabal maakte overal een nummer van, ongeveer zoals Wim T. Schippers.

Arrabal nu.jpg

Arrabal heeft nu een soortement van essay geschreven over de tweekamp Kramnik-Topalov, die inmiddels als “Toiletgate” de geschiedenis is ingegaan. U begrijpt dat de onenigheid over het wc-bezoek van Kramnik een kolfje is naar Arrabals hand. Vraag me niet wat de schrijver van absurdistische toneelstukken precies bedoelt. Ik stel voor dat u zelf op www.chessbase.com een kijkje neemt. Een bezoek aan Arrabals eigen site www.arrabal.org is ook de moeite waard. De schrijver is inmiddels 74 jaar, maar hij lijkt jonger dan ooit en als er iemand met zijn tijd is meegegaan – misschien is de tijd eerder naar hem toegegroeid – dan is hij het wel.

Hieronder de foto die in 1986 is gemaakt door Catherine Jaeg.

Arrabal(foto2)1.jpg

Het intervew met Arrabal stond in Vrij Nederland (23-8-1986). Omdat er geen digitale versie van bestaat en het overtikken mij te veel moeite is, moet u het stellen met een kopie van oude krantenknipsels. De kwaliteit is belabberd, maar ik was al blij dat ik het teruggevonden heb.

Arrabal1.jpg
Arrabal2.jpg
Arrabal3.jpg
Arrabal4.jpg
Arrabal5.jpg
Arrabal6.jpg
Arrabal7.jpg
Arrabal8.jpg

In mijn database bevinden zich geen partijen van Arrabal, maar wel vindt u op de chessbase-site een onlangs ontdekte partij van Capablanca. Die is boven water gekomen, toen iemand de Nebraska State Journal van 7 maart 1909 raadpleegde. Het schaakleven van Capablanca is goed gedocumenteerd en men dacht zo’n beetje alles te weten, vandaar dat sommige schaakhistorici twijfelen.

Een reden voor die twijfel is dat Capablanca een overduidelijke simultaanpartij op fraaie wijze verliest. Simultaanspelers plegen hun eigen heldendaden wel eens mooier te maken door de werkelijk gespeelde zetten te vervangen door bijzondere varianten. Niettemin is de partij de moeite waard op hier af te drukken.

Capablanca-Cornell (Nebraska 1909)

1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-b5 Pg8-f6 4. 0-0 Pf6xe4 5. d2-d4 Lf8-e7 6. Dd1-e2 Pe4-d6 7. La4xc6 b7xc6 8. d4xe5 Pd6-b7 9. Pb1-c3 0-0 10. Pf3-d4 Dd8-e8 11. Tf1-e1 Le6-c5 12. Pd4-b3 d7-d5 13. Pb3xc5 Pb7xc5 14. Lc1-e3 Pc5-e6 15. Ta1-d1 f7-f6 16. e5xf6 Tf8xf6 17. Le3-d4 Tf6-g6 18. Ld4-e5 De8-f7 19. g2-g3 Pe6-g5 20. f2-f4?!

Wit moet gezien hebben dat dit een kwaliteit kost, maar mogelijk heeft hij gedacht voldoende compensatie te krijgen.

20. … Pg5-h3+ 21. Kg1-h1 Lc8-g4 22.De2-g2 Lg4xd1 23. Pc3xd1 Df7-d7 24. c2-c3 Ta8-e8 25. Pd1-e3 (

Heeft wel als nadeel dat het afgedwaalde paard kan ontsnappen.
25. … Ph3-g5! 26. f4-f5 Tg6-h6 27. Le5-f4

Diagram1Capablanca-Cornell.jpg

Nu wordt Capablanca volkomen verrast door een venijnige combinatie. De combinatie is briljant, maar je hebt ook het gevoel dat de zwartspeler een dosis geluk heeft. In feite doet hij gedwongen steeds de enige zet.

27. … Dd7xf5! 28. Pe3xf5 Te8xe1+ 29. Dg2-g1 Te1xg1+ 30. Kh1xg1 Pg5-h3+ 31. Kg1-h1 Th6-f6

Ongelooflijk het past allemaal precies. Zwart houdt zijn kwaliteit.

32. Pf5-d4 Ph3xf4 33. g5xf4 c6-c5 34. Pd4-b5 c7-c6 35. Pb5xa7 Kg8-f8 36. Pa7-c8 Tf6xf4 37. Kh1-g2 Kf8-e8 38. Pc8-b6 Ke8-f8 39. a2-a4 Tf4-e4 40. Kg2-f2 Kf8-f7 41. a4-a5 d5-d4 42. Pb6-a4 d4-d3 43. Pa4xc5 d3-d2 44. Pc5xe4 d2-d1D en wit gaf op.

Het Parool, 4 november 2006