The Max Pam Globe

Roshal en de schakende hond

Schaken

In het park zit een man te schaken met zijn hond. Omdat dit toch iets bijzonders is, komen er steeds meer toeschouwers rond het bord te staan. Tenslotte zegt een van de omstaanders vol bewondering: “Wat een slimme hond”.

Waarop de man verontwaardigd roept: “Die hond, slim? Hoe kom je erbij? Ik sta met 3-1 vóór!”.

Het schijnt de favoriete mop van de jonge Kasparov te zijn geweest, maar degene die hem het beste kon vertellen, was Alexander Roshal.

Afgelopen week is Roshal op 71-jarige leeftijd overleden. Jaren lang is hij de machtigste schaakjournalist ter wereld geweest. Als hoofdredacteur van het beroemde Russische schaakblad 64 kon hij reputaties maken en breken, en dat deed hij ook. Zijn macht verminderde uiteraard niet, toen hij het ook nog eens bracht tot voorzitter van de Sovjet-schaakbond. Maar zijn hoogtepunt bereikte hij, toen hij de rechter hand werd van wereldkampioen Anatoli Karpov.

Het was in de jaren dat Karpov de schaakwereld regeerde met ijzeren vuist. Menig vuil werkje heeft Roshal voor zijn baas opgeknapt, daar kan Karpovs eeuwige rivaal Kortsjnoj van meepraten. Erg populair is Roshal er niet van geworden en na de val van het Sovjet-systeem heeft hij vele jaren moeten werken aan zijn eigen rehabilitatie. Extra pijnlijk is het dat Roshal, als jood, ook in zijn grote jaren werd achtervolgd door het idee dat hij elk moment in ongenade kon vallen. Hij droomde eens dat hij in het openbaar iets heel onaangenaams over Stalin had gezegd. Een enorme last viel van hem af, toen hij zich bij het ontwaken – “badend in het zweet” – realiseerde dat het maar een droom was geweest.

Ik denk dat veel schakers hem inmiddels hebben vergeven, misschien geldt dat zelfs voor Kortsjnoj. In de jaren negentig heeft Roshal 64 nieuw leven ingeblazen, en ook de jaarlijkse uitreiking van schaak-Oscar was zijn creatie. In zijn jeugd was Roshal een verdienstelijk meester en uit die tijd stamt de volgende partij.

Roshal-Razoevajev (1966)

1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-b5 d7-d6 4. d2-d4 Lc8-d7 5. Pb1-c3 e5xd4 6. Pf3xd4 g7-g6 7.O-O Lf8-g7 8. Lb5xc6 b7xc6 9. f2-f4 c6-c5 10. Pd4-e2 Pg8-e7 11. f4-f5 g6xf5 12. Pc3-d5 Pf6xd5 13. e4xd5 Dd8-f6 14. Kg1-h1 O-O 15. Pe2-f4 Ta8-e8 16. Tf1-f3 Te8-e4 17. Lc1-d2 Df6xb2 18. Tf3-g3 Kg8-h8 19. Ta1-b1 Db2-d4 20. Dd1-c1 Tf8-e8 21. Pg3-h5 Lg7-e5 22. Ld2-g5 c5-c4 23. c2-c3 Db2-f2 24. Tg3-f3 Df2xa2 25. Ph5-f6 Te4-g4 26. Pg6xg4 f5xg4 27. Tf3xf7 Ld7-a4 28. Tb1-b2 Da2-a3 29. Dc1-f1!

Niet moeilijk, maar toont wel aan dat zwart veel te ver is gegaan.

29. … Da3xb2 30. Tf7-f8+ en zwart gaf op.

Ander nieuws. In Porto Vecchio op Corsica hebben de twintigjarige Teimour Radjabov en de zestienjarige Magnus Carlsen “the Match of the Hopes” gespeeld. Radjabov won de eerste partij en Carlsen nam in de tweede revanche. Twee barragepartijen eindigden daarna in remise. Pas in het vijfde duel viel de beslissing. Carlsen had wit en vier minuten bedenktijd; Radjabov zwart en drie minuten, waarbij remise zou hij tot winnaar worden uitgeroepen. Radjobov won. Hier volgt de eerste partij.

Radjabov-Carlsen (1)

1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pg1-f3 b7-b6 4. g2-g3 Lc8-a6 5. Pb1-d2 Lf8-b4 6. Dd1-c2 Lc8-b7 7. Lf1-g2 c7-c5 8. d4xc5 Lb4xc5 9. O-O Lc5-e7 10. b2-b3 d7-d6 11. Lc1-b2 Pb8-d7 12. Ta1-c1 Dd8-c7 13. Tf1-e1 O-O 14. e2-e4 a7-a6 15. Dc2-b1 Ta8-c8 16. Pf3-d4 Dc7-b8 17. f2-f4 Db8-a8 18. Lg2-f3 Tf8-d8 19. g3-g4 e6-e5 20. Pd4-f5 Le7-f8 21. g-g5 Pf6-e8 22. Db1-a1 Pd7-c5 23. Da1-b1 Pc5-e6 24. Pd2-f1 Pe6xf4 25. h2-h4 b6-b5 26. Pf1-e3 b5xc4 27. b3xc4 g7-g6 28. Pf5-g3 f7-f5 29. Kg1-h2 Tc8-b8 30. Db1-c2 f5xe4 31. Le3-g4 Lb7-c8 32. Lb2-a1 Pf4-d3 33. Te1-f1 Pe8-g7 34. Tc1-d1 Da8-a7 35. Pg3xe4 Da7xe3 36. Pe4-f6+ Kg8-h8 37. Td1xd3 De3-c5 38. Td3-d5 Dc5-c7 39. c4-c5 Lc8xg4 40. Pf6xg4 Dc7-c6 41. Dc2-d1 Pg7-e6?

Na deze zet loopt het niet goed af. Zwart wordt plomp mat gezet.

42. c5xd6 Lf8xd6 43. Td5xd6!

Wie zou dat niet gedaan hebben?

43. … Td8xd6 44. La1xe5+ Kh8-g8 45. Pg4-h6+ en mat!

In Sofia heeft oud-wereldkampioen Topalov op miraculeuze wijze de sterk bezette M-Tel Masters gewonnen. Lang draaide Topalov in de onderste helft mee, maar in de slotronde versloeg hij de Indiër Sasikiran, die lang op kop had gestaan. Daardoor kwam na tien ronden de volgende, opmerkelijke eindklassering tot stand: 1. Topalov 5,5; 2/5. Mamedayrov, Kamsky, Nisipeanu en Sisikiran 5; 6. Adams 4,5.

Topalov-Sasikiran

1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pb1-c3 Lf8-b4 4. e2-e3 b7-b6 5. Lf1-d3 Lc8-b7 6. Pg1-f3 O-O 7. O-O d7-d5 8. a2-a3 Lb4-d6 9. c4xd5 e6xd5 10. b2-b4 Pb8-d7 11. b4-b5 Pf6-e4 12. Lc1-b2 Tf8-e8 13. a3-a4 Te8-e6 14. Pc3-e2 a7-a5 15. Lb2-a3 Ta8-c8 16. La3xd6 c7xd6 17. Ta1-c1 Pd7-f6 18. h2-h3 Te6-e7 19. Dd1-b3 h7-h6 20. Tc1xc8 Dd8xc8 21. Tf1-c1 Te7-c7 22. Tc1xc7 Dc8xc7 23. Db3-c2 Dc7-e7 24. Dc2-c1 g7-g6 25. Pf3-h2 Kg8-g7 26. h3-h4 Pf6-e8 27. f2-f3 Pe4-f6 28. Ph2-f1 h6-h5 29. Pe2-f4 Pf6-d7 30. Dc1-e1 Pd7-f8 31. De1-g3 Kg7-h6 32. Pg3xh5!?

Alles of niets. Topalov zal voor zijn moed worden beloond.

32. … g6xh5 33. Dg3-g8 f7-f5!

De enige verdeding.

34. Pf1-g3 Pe8-g7 35. Ld3xf5 Pf8-g6 36. Lf5xg6 Kh6xg6 37. Pg3xh5 De7xe3+ 38. Kg1-h2 De3-e7?

Een ernstige fout. Na het koele 38. … Dd4x zo wit nauwelijks winstkansen hebben.

39. Ph5-f4+ Kg6-f6 40. g2-g4 De7-f7 41. Dg8-d8+ Df7-e7 42. Dd8-g8 De7-f7 43. Dg8-d8+ Df7-e7 44. Dd8xe7+ Kf6xe7 45. Kh3-g3 Pg7-e6

Dit verliest achter elkaar. De enige verdediging lijkt 45. … Lc8, maar ook dan zal het moeilijk zijn de pionnen tegen te houden.

46. Pf4xe6 Ke7xe6 47. f3-f4 Lb7-c8 48. f4-f5+ Ke6-f7 49. h4-h5 Lc8-d7 50. h5-h6 Kf7-g8 51. Kg3-f4 Ld7-e8

Net te laat is: 51. … Lb5x 52. g5! Kh7 53. ab5x a4 54. f6 a3 55. f7 en wint.

52. Kf4-g5 Kg8-f7 53. h6-h7 Kf7-g7 54. h7-h8D+ Kg7xh8 55. Kg5-f6 Ld7xb5 56. Kf6-e7 Lb5-d3 57. f5-f6 Ld3-g6 58. f6-f7 Lg6xf7 59. Ke7xf7 en zwart gaf op.

Moedig gespeeld van Topalov en verdiend gewonnen.

Het Parool, 24 mei 2007