The house of broken dreams

Boeken etc

In Ierland
Sarah Hart, uit Engels vertaald door Reineke Hollander
Uitgeverij: Prometheus
Sterren: * * *

Wie op Google de naam Sarah Hart intikt, komt terecht bij een christelijke zangeres van Amerikaanse makelij. Wie op de Nederlandse Google de naam Sarah Hart intikt, komt niet alleen terecht bij een christelijke zangeres van Amerikaanse makelij, maar ook bij een vrouwelijke schrijver van Engelse afkomst, die in Ierland heeft gewoond, daarna naar Parijs is verhuisd, alwaar zij Rudy Kousbroek heeft ontmoet, met wie zij vervolgens is getrouwd en met zij ook al weer jaren in Leiden woont.

In kleine kring kreeg Sarah Hart enige bekendheid door haar columns in NRC/Handelsblad, waarin zij de schoonheid van het tuinieren bezong. Tevens verscheen onder de titel Gehuurde Wereld een bundel columns die zij voor het weekblad Vrij Nederland heeft geschreven. Veel meer weten wij niet over de auteur Sarah Hart, behalve dan dat zij onlangs door Wim Noordhoek is ondervraagd in het radioprogramma De Avonden, een interview dat geheel ten onderging in het wel heel sonore stemgeluid van de interviewer.

Maar nu is er dan, tien jaar na Gehuurde Wereld, iets gebeurd dat haar echtgenoot Rudy Kousbroek nooit voor elkaar heeft gekregen: Sarah Hart heeft een roman geschreven. In Ierland heet de roman en het is haar debuut.

In Ierland.jpg


In Ierland gaat over een huis, dat naam Waterstown draagt. Wie op Google Earth de woorden Waterstown + House intikt komt terecht op een plek, die werkelijk precies in het hart van Ierland ligt. Maar dat is niet het huis, waar in de roman van Sarah Hart naar wordt verwezen. Dat huis staat in het stadje Donegal, gelegen in het Noordwestelijke gedeelte van Ierland, dat net niet tot Ulster behoort. Niet ver daar vandaan heb ik eens gevaren op het Lower Lough Erne, een van de mooiste meren ter wereld. Het is niet dat in deze landstreek het leven heeft stil gestaan, maar de natuur maakt er nog een overweldigende indruk. Er heerst daar nog verlatenheid. Het is een landschap zonder industriegebieden die langs een snelweg zijn geplempt. De mensen leven er hun eigen tempo en de vreemdeling, niet gewend aan de elementen, rijdt eraan voorbij. Dat gedeelte van Ierland is een van de adembenemendste uithoeken van Europa.

Waterstown.jpg

Op fijnzinnige wijze weet Hart de omgeving van Donegal te schetsen. Je begrijpt onmiddellijk de liefde die de dromerige hoofdpersoon Laura Bertram voor Waterstown heeft opgevat. Haar Engelse, in Londen woonachtige familie is al een paar eeuwen eigenaar van dit grote herenhuis in Donegal, maar de oplopende kosten maken het steeds moeilijker het huis te behouden. Waterstown, dat alleen nog maar die ene keer in het jaar voor de vakantie wordt gebruikt, groeit uit tot een niet meer te betalen last. Steeds vaker wordt verkoop overwogen, een angstdroom voor Laura die alles in de strijd gooit om haar ouders dit plan uit het hoofd te praten.

Daar komt bij dat het huis voor Laura het embleem wordt voor een onbereikbare liefde. Op een van haar vakanties ontmoet Laura een jongeman – Wil geheten – die haar hart in vuur en vlam zet. Daarmee verandert In Ierland ook een in ouderwetse liefdesroman, zoals die in Nederlandse literatuur eigenlijk niet meer worden geschreven. In al haar dromerigheid denkt Laura dat haar liefde wederzijds is, en gedeeltelijk lijkt dat ook zo. Tot Will op een schuldige dag zijn Amerikaanse vriendin voorstelt. Laura’s wereld dreigt in te storten, maar zoals het een keurig rationeel meisje betaamt, houdt zij het hoofd rechtop en trouwt zij met een al even keurige leraar Stephen, van wie zij twee dochters krijgt.

Toch sterft de liefde voor Will nooit. Integendeel zij laait opnieuw op als Will weer contact zoekt. Hij is inmiddels fotograaf geworden, woont in New York, maar komt af en toe over naar Londen om zijn zaken te regelen. Hoewel de roman zonder enige literatureluur, maar klaar en helder is geschreven, wordt nooit helemaal duidelijk of de werkelijkheid in het hoofd van Laura ook de echte werkelijkheid is.

Dat Will voor Laura altijd de grote liefde blijft en dat zij ook bereid is als moeder van twee kinderen, die liefde blijvend te omarmen, valt voor de lezer zonder omhaal te begrijpen. Vergeleken bij Anna Karenina reageert Laura niet eens zo extreem en kiest zij voor een minder radicalere oplossing. Maar de reactie van Will blijft raadselachtiger. Wat brengt hem ertoe een moeder van twee kinderen alsnog het hoofd op hol te brengen? Uiteraard wil Laura niets liever dan dat het ook voor Will om een grote jeugdliefde gaat, maar misschien handelt hij slechts uit vluchtige lustbeleving, wanneer hij Laura – als het hem uitkomt – uitnodigt op zijn appartement in Londen. De lezer kan de liefde alleen zien door de ogen van Laura, maar denkt er het zijne van.

Uiteindelijk is Will ook deus ex machina waardoor het huis tenslotte toch wordt verkocht. Wanneer de foto’s die hij van huis in Donegal heeft gemaakt, worden opgemerkt door een galeriehouder, slaat de fascinatie over. De galeriehouder koopt Waterstown, waarmee zowel een einde komt aan Laura’s grote liefde, als aan haar droom ooit te kunnen leven in een paradijs op aarde.

In Ierland is een bijzonder stemmige roman, klassiek, goed geschreven en boeiend voor een ieder die verlangt naar ouderwetse liefdes en familieverhoudingen. De naam van Jane Austen komt op, en dan natuurlijk vooral haar bekendste werk Emma.

De roman zou uitstekend geschikt zijn voor verfilming of voor een televisieserie, maar in Nederland zal de verwezenlijking daarvan nooit lukken. Als In Ierland oorspronkelijk niet in het Engels zou zijn geschreven, had ik geschreven dat hij onmiddellijk het Engels moet worden vertaald.

HP\De Tijd, 7 december 2007