Ik zit nu te koken van woede

Maar meneer

Reageren, mits serieus, kan onderaan de pagina bij Maar Meneer. Ook voor aanvragen lezingen en optredens.

Reacties op mijn stuk in de Volkskrant (14 mei 2008) over de faculteit Bouwkunde, die in de as werd gelegd.

Faculteit Bouwkunde2.jpg

F. Hendriks (student bouwkunde) schreef:
“Schandalig stuk van meneer Pam, totaal respectloos naar medewerkers, studenten en oud-studenten die dit als een groot verlies ervaren. De cultuur en historie die bij dit gebouw hoorde was uniek in Nederland en als ik buitenlandse medestudenten mag geloven, uniek in de wereld.

Mostafa schreef:
“Slopen is makkelijk dan bouwen, zeggen ze. Hoe komt u daarbij? slopen is voor domme mensen en bouwen voor de intelligenten, zeggen wij in Marokko. of dat nog steeds zo? weet ik niet!”.


A. Stuijt schreef :
“Deze misselijke kop stond ook een keer boven een artikel over de herbouw van de Rotterdamse binnenstad.

‘t Benam mij de lust ‘t verhaaltje te lezen. Soms is dat dan maar beter”.

Oud Student Delft schreef:
“Mijnheer Pam,
U bent helaas niet meegegaan met de tijd. In mijn studietijd was het nog de TH-Delft. (Technische Hogeschool). Maar om gelijke kwalificatie te krijgen met het buitenland is de naam gewijzigd in Technische Universiteit. Het is maar een weet ….”.

Paul Kirchhoff schreef:
“Op de leeftijd van Max Pam zijn dergelijke vergissingen goed te verklaren. Voor veel Nederlanders blijft Delft de Technische Hogeschool. De heren van de Broek en Bakema hebben de vernietiging van hun schepping niet meer mee hoeven maken.
Hun creativiteit lijkt zich veelvuldig herhaald te hebben. Ook het gebouw van Radio Nederland Wereldomroep aan de Witte Kruislaan in Hilversum beschikt over dezelfde grauwe uitstraling die ook hun andere scheppingen kenmerkt. Een geluk bij een ongeluk deze brand. Misschien kan Rem Koolhaas de faculteit bouwkunde blij maken met een ontwerp dat beter aansluit bij de studie richting die uiteindelijk veel nieuwe talenten op het gebied van bouwkunde moet gaan afleveren”.

Oiet schreef:
“De Universiteit Utrecht heeft ook zo’n toren op de Uithof. Toen ik er nog studeerde begin jaren negentig heette het Trans2. Ook heel functioneel en streng, maar afschuwelijk lelijk en verschrikkelijk om in te vertoeven”.

Van Dop schreef:
“Max Pam, heeft gelijk. Als geboren en getogen Delftenaar, en als ex-student mag ik met recht en rede zeggen, dat de een groot deel van de TU-wijk een visuele ramp is. Maar er zijn uitzonderingen. Er zijn nog een paar mooie oude gebouwen, aan de Julianalaan: en wat zijn de plannen met deze oude gebouwen, het Scheikunde-gebouw en het gebouw waar de afdeling Micro-biologie is gehuisvest?? Prachtige oude gebouwen, en wat zijn de plannen: Slopen! Mooi oud moet wijken voor nieuw lelijk. En de botanische tuin,achter het gebouw voor biologie en microbiologie, meer dan honderd jaar oud? Er moet een parkeergarage komen onder deze monumentale tuin. Weg botanische tuin! De CULTUURBARBAREN staan voor niets. En de TU-Delft en de gemeente DELFT vinden het prachtig dat deze monumentale panden gesloopt worden om plaats te maken voor een paar luxe appartementen. DE CULTUURBARBAREN in Delft moeten onder curatele worden gesteld voordat ze nog meer onheil kunnen aanrichten”.

Oud-student Delft schreef:
“Tot mijn verrassing zie ik dat een ver ver ver familielid van Ome Gustav R. Kirchhoff zowaar een – weliswaar gevoelsmatig onderBOUWde :o) – derde wet van Kirchhoff heeft toegevoegd. Te weten “voor veel “Nederlanders” blijft D E L F T de Technische Hogeschool”. Mijn vraag: En de Porceleyne Fles en (helaas wijlen) De Gist en Spiritus én niet in het minst Het Prinsenhof???? Overigens staan de “TU” gebouwen op de (“gepikte”) grond van Pijnacker. TU-Delft “doet het beter” dan TU-Pijnacker. Met vriendelijke groet. Oud “College”gangerr van toen aan de Kanaalweg”.

Herman de Coninck schreef:
“Blijkbaar is het grootste belang bij het ontwerpen van een gebouw dat het voldoet aan de visuele eisen van mensen als Max Pam. Voor mij moet een gebouw vooral gebruikt kunnen worden waarvoor het bedoeld is (in dit geval een universiteitsgebouw) en niet te veel (belasting)geld kosten. Ik vind het behoorlijk storend dat bij een brand eerst gegniffeld wordt, in plaats van te denken over al die mensen die geschrokken zijn en wiens werk- en studeerplannen nu totaal in de war zijn gegooid. Voor Max Pam is het echter vooral van belang dat er z.s.m een duur protserig gebouw komt, die wel aan zijn eisen voldoet. Max Pam zou zich moeten schamen, en naar aanleiding van dit stuk zijn excuses moeten aanbieden aan de werknemers en studenten van de TU Delft”.

Ard Buijsen schreef:
“Meneer Pam (alhoewel meneer is niet op zijn plaats maar ik ben netjes opgevoed) bedankt voor uw stukje tekst. Dankzij u weet ik weer waarom ik een paar jaar geleden mijn abonnement op de Volkskrant heb opgezegd. Wat een misselijk mens bent u”.

stdnt-bk schreef:
“Meneer Pam uw boekenkast STAAT IN DE FIK…..ik was nog net op tijd aanwezig om te blussen, maar die boekenkast waarin u uw schatten bewaard is zo lelijk, dus ik dacht daar bent u meteen maar vanaf!”.

Gust Adriaensen schreef:
“Een pittig en wat uitdagend commentaarstuk met betrekking tot architecten en bouwwerken die veertig jaar geleden door de media vaak uitbundig werden geprezen als trendy en modernistisch. Er is evenwel een probleem met degenen die nu, enkele decennia later, klaarblijkelijk met diepe voldoening, die bouwstijl afkraken. Als ze al oud genoeg waren om hun kritische stem op een of andere manier te laten horen, hebben ze waarschijnlijk nagelaten dat te doen en zongen ze enthousiast mee in het koor van de bewierokers. Max Pam behoort meer dan waarschijnlijk niet tot deze categorie en dan is zijn schrijfsel een pamflettair stukje en een grof voorbeeld van zijn journalistieke luiheid of onwil om ook maar enigszins rekening te houden met de tijdsomstandigheden, in het bijzonder de architecturale trends van de jaren 60 en 70”.

Blok schreef:
“Wat mij echt tot verwondering brengt is dat notabene een instelling die zich ‘Technische Universiteit’ mag noemen in een gebouw was gehuisvest, dat technisch zo was gebouwd, dat het van boven naar beneden, tot bijna op de grond afbrandde… Hoe was dat mogelijk?? Nu kan deze Uni het beter gaan doen in een nieuwbouw. Hopelijk zo in elkaar gezet dat zoiets niet meer mogelijk is en studenten bij een mogelijke brand niet direct alles kwijt zijn en daar door hun studietijd verlengd zien. Nu dus een technisch hoogwaardig brandveilig gebouw…..”.

Sander Sloots schreef:
“Met een beetje lef zeg je dit gewoon midden tussen de docenten en studenten die hun gebouw in rook hebben zien opgaan.En nog wat. Iest is niet lelijk. Dat is nog steeds een kwestie van smaak. Ik vond het een pracht gebouw”.

Ruud Zweistra schreef:
“Voor mensen met vierkante ogen en een betonnen hart en glazen ogen was het vast een mooi gebouw. En er zijn heel veel van dat soort mensen, want overal in Nederland zie je dit soort dingen staan. Oud en nieuw. Het kan ook bijna niet anders dan wat er voor in de plaats komt is nog verschrikklijker – zoiets als het gebouw dat er in de buurt staat: de Aula – of het nieuwe Historie Museum in Arnhem: regelrecht van de tekentafel naar de betonmolen, en gieten maar”.

Sander Sloots schreef:
“Nogal een flauwe reactie. Dus als je bakstenen gebouwen mooi vind dan heb je rechthoekige ogen, een bakstenen hart en ogen van cement? Blijkbaar heb je een beperkt blikveld”.

L. van Wijlick schreef:
Jammer dat bepaalde mensen erg veel moeite hebben met dingen in hun waarde te schatten en ze daarbij in hun tijd te zien.Gelukkig ontwikkelt de mensheid zich en zijn we gedreven om het iedere keer weer beter te doen. Niet gek dat oude gebouwen vaak als minder mooi worden beschouwd.Tenzij het gebouw zo oud is dat het nostalgie is geworden. TU Bouwkunde gebouw was hier nog niet oud genoeg voor. Maar dat was nog wel gekomen… Bouwkunde faculteit was één van de meest geslaagde brutalistische gebouwen van Nederland en eigendom van één van de hoogst aangeschreven architectuuropleidingen ter wereld. Over smaak valt niet te twisten, maar ik ben ervan overtuigd dat dhr. Pam nooit binnen in het gebouw is geweest. En een goede journalist moet wel weten waarover hij praat als hij kritiek geeft”.

Faculteit Bouwkunde1.jpg


Jan Dirk Dorrepaal schreef:
“Er zijn Academies voor Bouwkunst (incl. Stedenbouw) in Amsterdam en Rotterdam. Concurrency onderwijs dus, voor de gemotiveerden en begaafden in Randstad Holland.Bouwkunde als kunst heeft niets te zoeken in Delft en als techniek kun je wel terecht bij Civiele Techniek.Industriele Vormgeving kan uitstekend worden verdeeld tussen de oude Van Nelle fabriek in Rotterdam en TU-Eindhoven. Gegeven de te verwachten demografische krimp in Randstad Holland is hooguit een afdeling Slooptechniek meer op zijn plaats”.

H. Manders schreef:
“Treurig om te zien hoe door velen er even over heen gewalst wordt dat inderdaad opleiding die wereldweid heel hoog staat aangeschreven nu serieus in de verdrukking is gekomen. Ik denk ook een van de heel weinig opleidingen binnen Nederland waarvan het aandeel buitenlands studenten slechts voor een klein deel bestaat uit de Chinezen (met name) en andere Aziaten die dienen om de kassen van de Nederlandse universiteiten te vullen. Het is wellicht een van de weinige, zo niet de enige redelijk grootschallige opleiding in Nederland die er effectief in slaagde om goed met het buitenland te concurreren. Een relatief groot gedeelte van de MA studenten en promovendi bestaat uit Japanners, Australiers, Spanjaarden, Italianen en studenten uit Midden- en Zuid-Amerika, die deze opleiding verkozen boven de al om bejubelde Angelsaksische alternatieven. Een opleiding met een collectie waar ook mensen afkomstig van de absolute top-universiteiten (zoals Harvard, Columbia) in de wereld met lof over spreken (of inmiddels spraken). Dat er mensen zijn die een belangrijk element uit hun leven zojuist de vernieling in hebben zien gaan (werk, carriere bijvoorbeeld) is irrelevant. Zolang dat gebouw maar tegen de vlakte is. Opvallend is dat de heer Pam tegelijkertijd achterwege laat te vermelden wat volgens hem dan wel goede architectuur is… de nostalgie van Cuypers, of de moderniteit van een Mecanoo (als je het over dramatische panden wil hebben….). En het daarbij nodig vind om een sneer uit te delen aan de Universiteit als geheel.

Maar goed, ondanks al zijn tekortkomingen (en ook ik was alles behalve enthousiast over de vormgeving van het pand) was de sfeer voor en zo grootschalige opleiding toch heel sociaal, en was er een vorm van cohesie tussen de gebruikers van het pand die je vaak alleen bij veel kleinere opleidingen ziet. En daar speelde dat zelfde door de heer Pam vervloekte pand wel een belangrijke rol in.

Zal ik dit alles missen? Ja. Want in de twee jaar dat ik er inmiddels werk ben ik wel gehecht geraakt aan de studenten, de medewerkers, de bibliotheek en zelfs ook het pand…

Een medewerker van de bibliotheek van de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft”.

Jan van der Veen schreef:
“Het stuk van Max Pam geeft blijk van een totaal gebrek aan architectonische kennis. Dat is hem niet kwalijk te nemen, want hij heeft geen opleiding in die richting gevolgd. Maar om zo cynisch over een gebouw te schrijven dat voor veel mensen een emotionele waarde vertegenwoordigt is beschamend. Als bouwkunde student uit de beginperiode van de faculteit zal ik de geweldige herinneringen aan het gebouw blijven koesteren en ik denk velen met mij”.

martijn schreef:
meneer Pam, wat heeft u een lelijke bril!
wat erachter vandaan komt zal dan ook wel niks waard zijn…
logica?

Arnold schreef:
“Wat bent u toch een enorme zure pruim. Zeggen dat bouwkunde lelijk is, hoe durft u! De vooroordelen over de volkskrant worden maar weer eens bevestigd. Wanneer u zo durft te spreken over het gebouw bouwkunde dan heeft u zich duidelijk niet genoeg verdiept in de feiten en heeft u teveel van uw persoonlijke mening in uw flutstukje gestopt. Wanneer u zulke verhalen vortaan gaat schrijven dan kunt u beter stoppen met uw vak en de echte journalisten hu werk laten doen”.

Mostafa schreef:
Max Pam! kijk niet zo boos man! u met slopen.

Toon schreef:
“Ik doe mijn master in Delft en het was een enorm fijn gebouw om in te studeren. Op de verdiepingen kwamen studenten en docenten voor les en onderzoek, voor al het andere gingen mensen naar de begane grond waar je altijd wel mensen ontmoette. De kwaliteit van het gebouw zat achter de gevel”.

j agterberg schreef:
meneer pam,
het doet zeer wat u schrijft. echt! ik las het vanochtend in de krant en nu voel ik het weer. waarom doet u dat?

als ik u column lees dan begrijp ik dat u nooit in de faculteit bouwkunde bent geweest. uw beschrijvingen van het gebouw komen niet overeen. het is inderdaad een betonnen gebouw, maar heel anders dan u zou willen dat het is. was. voor mij voelt het alsof er iemand overleden is. een vriend die ik lange tijd niet heb gezien, maar met wie ik veel herinneringen deel. een gevoel dat u waarschijnlijk niet kunt begrijpen, blind door het beton dat u ziet. het wat een prachtig gebouw, een verloren monument.

probeert u werkelijk mensen te kwetsen met uw column of heeft u gewoon geen idee wat uw schrijven betekend voor anderen?”.

Peter Visser schreef:
“Als redacteur van het vakblad ArchitectuurNL (voorheen BOUW) heb ik geleerd een gebouw niet alleen op zijn uiterlijk, maar ook op zijn gebruikswaarde te beoordelen. Als je daar nooit gestudeerd/gewerkt hebt ben je niet in staat er een oordeel over hebben. Het Bouwkundegebouw, ontworpen begin jaren zestig, opgeleverd bijna 10 jaar later was een hoogtepunt van de Nieuwe Zakelijkheid. De oplevering kwam op het moment dat de Nieuwe Zakelijkheid over zijn hoogtepunt heen was, het Modernisme hoogtij voerde, maar afgezien van het uiterlijk was het bijna 40 jaar een fantastische broedmachine van/voor nieuwe Nederlanse en buitenlandse architecten.

De kwaliteit van het gebouw zat achter de gevel, schreef Toon, en daar heeft hij helemaal gelijk in. Maar daarvoor moet je je iets meer verdiepen in architectuur. Het goedkoop schrijven van een ongefundeerde persoonlijke mening slaat natuurlijk nergens op.

Uit de nonchalanche waarmee het werk van studenten wordt afgeschreven, collecties worden vergeten en de verzamelingen van de bibliotheek worden overgeslagen, blijkt duidelijk dat Max Pam geen verstand heeft van architectuur. Veertig jaar Bouwkunde heeft voor 40 jaar toonaangevende Nederlandse architectuur in de hele wereld gezorgd. In een slecht gebouw was dat nooit gelukt. Een stukje schrijven in de Volkskrant is makkelijk, een verstandig verhaal schrijven is wat anders. Excuses zijn op zijn plaats. Tussen 1974 en 1982 studeerde ik met veel plezier aan de afedeing Bouwkunde van de TU in Delft, een inspirerende omgevin, ondanks dat het gebouw er niet uitzag”.

Steven van der Goes schreef:
“Geschokt zag ik afgelopen week vanaf de A13 grote rookwolken uit mijn oude faculteitsgebouw opstijgen.

Nog meer geraakt was ik die avond toen ik vernam dat dit door mij – en veel van mijn vakgenoten, al dan niet in opleiding – tijdens en na mijn studietijd zeer gewaardeerde onderwijsgebouw, inclusief haar uitgebreide en unieke bibliotheek, als verloren moest worden beschouwd.

Onthutst was ik echter toen ik in mijn tot nog toe zeer door mij gerespecteerde krant bovenstaand artikel trof van de hand van de heer Pam. Dat de heer Pam klaarblijkelijk geen voorliefde heeft voor het Brutalisme als stroming in de bouwkunst is uiteraard zijn goed recht. Met zijn omschrijving van een goedkoop gebouw met zogenaamd benauwend lage plafonds toont de heer Pam dat hij überhaupt nauwelijks bekend was met de faculteit. In een tijd waarin men in het ontwerpproces helaas soms het minimum als maximum dreigt te hanteren, kende Bouwkunde een voorbeeldig afwerkingsniveau en vele prettige, lichte en dubbelhoge ruimtes. Bron van inspiratie en bovendien herinnering uit een mooie studietijd voor velen.

Op de Mekelweg zagen bouwkundestudenten afgelopen dinsdag, sommigen letterlijk met tranen in de ogen, hun geliefde faculteitsgebouw in vlammen opgaan. De ongefundeerde tekst van de heer Pam, met enkel de prepuberaal simpele strekking “van harte gefeliciteerd, het is maar goed dat zij er niet meer is, want zij was toch lelijk”, is volledig inhoudsloos en voor betrokkenen niets anders dan kwetsend”.

F. Hendriks (student bouwkunde) schreef:
Schandalig stuk van meneer Pam, totaal respectloos naar medewerkers, studenten en oud-studenten die dit als een groot verlies ervaren. De cultuur en historie die bij dit gebouw hoorde was uniek in Nederland en als ik buitenlandse medestudenten mag geloven, uniek in de wereld.

Ik zit na al het verdriet van afgelopen week nu te koken van woede. Meneer Pam wat bent u een misselijk mannetje!”.