De waarde van een mens

Beweringen en bewijzen

Je hebt de menselijke waarde en je hebt de waarde van een mens.

Ian Usher.jpg

Onlangs heeft de Australiër Ian Usher via You Tube zijn leven te koop aangeboden en verkocht. Zijn leven zag hij als een pakket van materiële en immateriële dingen, waartoe niet alleen zijn huis, zijn auto, zijn motor en zijn jetski behoorden, maar ook zijn vriendenkring, zijn baan in een tapijthandel en zijn plaats aan de stamtafel. Zijn vrouw maakte geen deel uit van de deal, want die was juist weggelopen. Zijn lichaam zat ook niet in het pakket, want na verkoop was hij van plan een nieuw leven te beginnen.
De koper kreeg dus niet alles en vandaar dat het leven van Ian Usher via biedingen op internet slechts 244.000 euro opleverde.

Terwijl Usher zijn leven aanbood, berekende de federale milieudienst van de VS dat een Amerikaan 6,9 miljoen dollar waard is. Erg blij waren de economen niet met dat bedrag, want ten opzichte van 2003 is de Amerikaan een miljoen minder waard geworden. De waarde van Amerikanen wordt onder meer berekend – zo lees ik – aan de hand van wat werkgevers betalen aan werknemers die bereid zijn risico’s te nemen. Je kunt ook de salarissen optellen die iemand gekregen zou hebben als hij (of zij) nog had geleefd. Ik weet het niet zeker, maar ik geloof dat verzekeringsmaatschappijen zo rekenen bij uitkeringen na een vliegtuigongeluk. In 2002 berekende de milieudienst dat Amerikanen van boven de zeventig jaar 38% procent minder waard zijn dan hun jongere landgenoten. De berekening viel slecht en werd snel ingetrokken.

Het ene leven is meer waard dan het andere. Voor het ene leven is de overheid bereid alles te doen, voor het andere leven doet de overheid niets.

Een mooi voorbeeld daarvan is het huis dat Willem-Alexander en prinses Máxima willen laten bouwen aan de kust van Mozambique. Deze onderneming is een klassiek voorbeeld van wat Kipling “the White Man’s Burden” heeft genoemd – de opdracht van de blanke man. Het koninklijk paar wil langs een paradijselijk stuk strand aan de kust van Mozambique een huis laten bouwen, waar de kinderen in alle rust kunnen zonnen, zwemmen en snorkelen.

Mozambique.jpg

Welke ouder zou dat niet willen?

Omdat er misschien toch nadelen kleven aan het plan is de bouw vooral gepresenteerd als een stukje ontwikkelingshulp. Dankzij de snorkelende Oranjes zal er werkgelegenheid komen voor een kleine vijfduizend man in de regio. Er zullen ook nog vijf scholen verrijzen en een gemeenschapshuis. Weliswaar wordt niet bekend gemaakt waar het huis gebouwd zal worden, maar zeker is dat de witte man en zijn witte vrouw goed zullen doen voor de zwartjes ter plaatse.

Het heeft natuurlijk een groot voordeel om het plan als een vorm van ontwikkelingshulp te presenteren. Het voordeel is dat de Nederlandse staat aan de verwezenlijking ervan kan mee betalen. De Nederlandse staat is erg sterk in het verbergen van allerlei koninklijke posten op de departementale begrotingen en er is geen reden om aan te nemen dat die kunde ineens plaats zal maken voor openheid. Maar of de Nederlandse minister van Ontwikkelingssamenwerking staat de springen, is de vraag. Officieel springt hij natuurlijk een gat in de zeelucht van Mozambique, maar natuurlijk vreest hij het moment dat er een bijdrage wordt gevraagd voor de asfaltering van de weg naar koninklijk strandhuis.

Alles kan en het is misschien een gewaagde voorspelling, maar het zou mij verbazen als dat huis er daadwerkelijk komt. Aan bouw en onderhoud zijn namelijk enorme financiële, economische en logistieke problemen verbonden. Want ga maar na. In de eerste plaats moet daar in de buurt een vliegveld worden gebouwd, dat groot genoeg is om een privé-jet uit Nederland te ontvangen. Erg rendabel zal dat vliegveld niet zijn, aangezien het paar daar juist gaat zitten voor de rust. Niettemin moet het vliegveld onderhouden worden, net als een complete beveiligingsdienst. De plaatselijke bevolking zal daarvan pas echt profiteren als het een opleiding heeft voltooid aan één van die vijf scholen die nog moeten worden gebouwd. Het kan niet anders dan dat er een hele staf uit Holland mee komt.

En die koopt wel eens een lokale kokosnoot, dat is waar.
Vroeger hoorde je nog wel eens dat ontwikkelingshulp “structureel” moest zijn en niet “ad hoc”. Wil ontwikkelingshulp renderen dan moeten er het hele jaar activiteiten die werkelijk bijdragen aan de economie. Maar als de Oranjes daar twee maanden per jaar doorbrengen, is het veel.

Misschien valt het allemaal te financieren uit “de monarchiebonus”, die volgens de berekening van dr. H.P. van Dalen van de Erusmus Universiteit neerkomt op vier tot vijf miljard euro per jaar. Daarbij valt die 6,9 miljoen voor de gemiddelde Amerikaan in het niet.

Zelf ben ik trouwens onbetaalbaar, maar hoe ik dat heb berekend, hoort u na de vakantie. Nu ga ik snorkelen ten bate van de derde wereld.

de Volkskrant, 17 juli 2008