No Single Luck

Boeken etc

Vreeland
Jerry Goossens
Uitgeverij: De Arbeiderspers
Sterren: * *

Een aantal seizoenen geleden maakte Tonko Dop de amusante televisieserie Single Luck. De serie ging over muzikanten die één hit hadden gescoord, maar daarna onafwendbaar waren weggezakt in de vergetelheid. Wie herinnert zich niet The strange effect van Dave Barry, I don’t like Mondays van The Boomtown Rats of Telstar van The Tornades? Allemaal liedjes waarvan het brein moeiteloos de melodie kan oproepen, maar die in de popwereld nooit meer zijn geweest dan een ééndagsvlieg.

Vreeland3.bmp

Brandan Thomas Vreeland, de hoofdpersoon uit de nieuwe roman van Jerry Goossens – eenvoudig Vreeland getiteld – is de zanger van zo’n a one hit wonder.

In de jaren tachtig heeft Vreeland de hitlijsten bestormd met het nummer Leap of Faith en nog altijd wordt dat nummer op de radio gedraaid.

Iedereen ken het moeiteloos meezingen, maar Brandan Thomas Vreeland zelf wordt niet meer op straat wordt herkend. Logisch natuurlijk dat hij droomt van een nieuwe hit en het is daar waar de roman begint.

Vreeland2.bmp

Naakt ligt Vreeman op de bank in de serre van zijn dakterras, als hij een blauwe hijskraan aan zijn oog voorbij ziet schieten. Deze belangrijke gebeurtenis inspireert hem tot het schrijven van een nieuwe song, met als mogelijke titel: Blue Arm, Arms of blue of wellicht The Love Language of Cranes.

Vanaf dat moment komen alle gebeurtenissen uit dezelfde lucht vallen als de kraandrijver in zijn blauwe kraan.

Het eerste wat Vreeland doet, is enthousiast zijn manager Harry bellen, maar die heeft net die andere zingende kraandrijver Lee Towers aan de lijn – althans die grap maakt hij. De lezer is het dan niet helemaal duidelijk of deze roman een pastiche wordt, dan wel een serieus verhaal dat ons aan de hand van een tragische held een beeld wil geven van de muziekscène in de jaren tachtig. Ik houd het erop dat de auteur zo’n beetje alle twee tegelijk heeft gewild, met alle gevaren van dien.

Vreeland is aanvankelijk een grappige, maar tevens een tamelijk ééndimensionale roman. Zanger en manager gaan weer op stap, in een poging de oude tijden van Leap of Faith te laten herleven. Manager Harry vertegenwoordigt in alles de karikatuur van de echte platemboer die zangers en bandjes onder zijn hoede heeft. Hij rijdt in een dikke Jaguar, is grof gebekt, gebruikt veel Engelse woorden en hoopt uit elk kwelend non-talent een hitje te persen. Drank, geld en lekkere wijven, dat is waar het in het leven om gaat. Harry is ook degene die Vreeland introduceert bij Meike Edelkoorts, het zangeres dat het helemaal gaat maken met haar nummer: Vrieskou, Zonneschijn. Meike heeft weinig zangtalent, maar wel veel schuldgevoel over haar grote tieten, die zij ervan verdenkt een te belangrijke rol te spelen in de verdere uitbouw van haar carrière. Daardoor bereikt haar hoofdpijn – zo lezen wij – “Hiroshimaanse proporties”, wat natuurlijk niet niks is.

Dit nogal kinderachtige gegeven zou zeker niet genoeg zijn geweest om de roman overeind te houden. Vandaar dat Goossens een tweede verhaallijn heeft toegevoegd. Die gaat terug in de tijd, toen Brandan nog bij zijn hippe ouders woonde in een boerderij langs het Amsterdam-Rijnkanaal. Brandans zusje Moira is hier de deus ex machina. Zij brengt het verhaal tot ontlading door verliefd te worden op een jongen (Dennis) die er een sport van maakt in het kanaal onder Rijnaken door te duiken, een gevaarlijk karweitje, waarvoor hij wel de waardering oogst van de lokale pubermeisjes. Moira raakt zelfs zwanger, een situatie die tot een bom-zwangerschap leidt, als Dennis op een keer een verkeerde inschatting maakt als er weer een Rijnaak passeert. Dit gedeelte van de roman is verreweg het beste, vermoedelijk omdat daarin het minst gebruik wordt gemaakt van karikaturen. De tragische gebeurtenis die Dennis treft, zal Brendan en Moira voor jaren uit elkaar drijven. Ook Moira’s zoon Victor verdwijnt uit Brendans leven.

Maar dan verschijnt opnieuw de Grote Kraandrijver om een gebeurtenis uit de lucht te laten vallen – een gebeurtenis die beide verhaallijnen ook nog eens met elkaar verbindt.

Zo’n vijfentwintig jaar later, als Brandan hard aan zijn comeback werkt, komt het bericht dat Victor – opgegroeid tot ontwikkelingdwerker – in Afghanistan om het leven is gekomen bij een roofoverval. Het is de tijd dat de Taliban nog regeerde. De daders zijn gepakt en volgens islamitisch recht ter dood veroordeeld. Aan het vonnis zit echter de restrictie dat die moet worden uitgevoerd door een familielid van degene die is vermoord.

Zoiets schijnt inderdaad wel eens in Aghanistan te zijn voorgekomen, zij het dat de rol van de sharia-wreker nooit door een buitenlander is vertolkt. Het lijkt me ook zeer onwaarschijnlijk dat een ongelovige buitenlander – een kafir! – ooit tot de uitvoering van zoiets edels als eerwraak zal worden uitverkoren. Maar in een roman kan natuurlijk alles, hoe onwaarschijnlijk ook, waarmee overigens niet gezegd is dat het onwaarschijnlijke de roman ten goede komt.

Hoe het afloopt met de avonturen Brandan en zijn zangeres met de grote tieten moet u zelf maar lezen. Ik wil het niet op mijn geweten hebben dat ik iets verklap dat door de auteur als spannend is opgevoerd. Als u de roman uit hebt, zult u misschien net als ik het gevoel dat het verhaal nooit helemaal grappig wilde worden en ook nooit helemaal tragisch, vermoedelijk omdat Goossens niet heeft willen kiezen tussen beide genres.

Vreelandcd.bmp

Aan Vreeland is een cd toegevoegd, waarop dertien songs staan die geïnspireerd zouden zijn op de roman. Verschillende songwriters hebben aan deze soundtrack meegewerkt, zoals Spinvis, Maurits Westerik en Anne Soldaat. Het is leuke muziek, daar niet van, maar hoe ik ook luisterde, het enige lied waarin ik werkelijk was geïnteresseerd, staat er niet op. Wij horen Yellow Painted Hero, Postillion d’amour en High Noon in Kabul, maar hèt grote succesnummer van Brandan Thomas Vreeland blijft achterwege.

Waar is Leap of Faith?

Waar is die hit, die iedereen mee kan zingen? Was de auteur bang voor de teleurstelling dat je zou denken: was dat het nou, dat lullige liedje? Of waren de componisten van de soundtrack niet in staat om een song te maken die twintig jaar geleden een hit had kunnen zijn? Jammer, dat ze het niet hebben aangedurfd mijn fantasie te bevredigen. Nu blijft Leap of Faith een bedenksel in een roman, die niet zo vreselijk geslaagd is.

HP\De Tijd, 5 december 2008