The Max Pam Globe
- Sinds 1998
- 19-04-2024
- @maxpam1 volgen © Max Pam
De sufferd en het humanisme
Columns
De laatste jaren vier ik Oud en Nieuw bij mijn Zwitserse schoonfamilie in Zürich. Daardoor ben ik slechts beperkt in staat de eindeloze stoet cabaretiers te volgen, die rond de jaarwisseling bezit neemt van de Nederlandse televisie. Tot mijn eigen verrassing maal ik daar steeds minder om, misschien omdat ik steeds intoleranter word tegenover humor die ons volgens afspraak wordt geleverd.
Ik schiet graag in de lach voor opmerkingen of gebeurtenissen die mij overvallen, maar als ik er echt voor moet gaan zitten, laten de tanden zich steeds moeilijker ontbloten.
Het is natuurlijk ook een kwestie van overkill. Zo had je ooit een duo dat Lebbis & Jansen heette. Die twee waren meester in het maken van geëngageerde grappen die maar nooit leuk willen worden. Helaas zijn Lebbis en Jansen voor zichzelf begonnen – dat brengt de man ongetwijfeld meer in het laatje – zodat de kijker nu opgescheept zit met twee maal een uur
geëngageerde grappen die maar niet leuk willen worden.
Het is misschien vloeken in de cabarettenkerk, maar ook Freek de Jonge kan mij tegenwoordig gestolen worden. Tegen de VPRO-gids zei hij onlangs: “Religie, iets boven je stellen, is het allerbelangrijkste beste idee waar de mens opgekomen is in al zijn primitiviteit. Want op het moment dat je je realiseert dat je de enige verantwoordelijk bent voor je leven dan is
de stap naar criminaliteit en amoreel leven heel klein klein. Humanisme zal de mensheid niet redden omdat er dan uiteindelijk alleen maar repressie zal zijn, geweldadigheid, en niet vanuit een moraal”.
De sufferd denkt dus dat het humanisme de mens wil redden, maar dat dat is natuurlijk niet de ambitie van het humanisme. Dat is de ambitie van Freek de Jonge zelf, zoals ook al bleek uit zijn bespottelijke roman Door de
knieën. Freek behoort tot het groepje denkers dat de godsdienst wel kan waarderen, maar dat zelf niet in god gelooft. Zij staan zelf boven het geloof, maar voor anderen is het heel goed om in God te geloven, want anders zou het Jan Hagel maar vervallen in criminaliteit en amoreel gedrag.
Zij zijn de paternalisten van deze tijd.
Van mij mag het, maar de combinatie cabaret en paternalisme lijkt mij bijna een onmogelijke. Papa Freek, die ons komt vertellen hoe de wereld in elkaar zit, is een tandeloze Opa Freek geworden. Er moet toch een moment komen dat het gegalm van Freek door een jongere collega volkomen wordt bespot en belachelijk gemaakt. Als dat gebeurt, ga ik meteen weer kijken.
Net als Nederland is Zwitserland een klein en rijk land, met kleine en rijke problemen. Maar naar cabaretiers die de mens een spiegel voorhouden, kijkt de Zwitser niet. Waar kijkt de Zwitser dan wel naar op oudejaarsavond? Het antwoord zal u misschien verrassen.
De Zwitser kijkt, overigens net als de Duitser, op oudejaarsavond naar een Nederlander die op oudejaarsavond niet op de Nederlandse televisie te zien is. De Zwitser kijkt op oudejaarsavond naar…André Rieu!
Twee uur jaar lang heb ik in een Zwitser gezelschap getuige mogen zijn van Die Grosze André Rieu Silvestergala, opgenomen in een afgeladen stadion te Melbourne en uitgezonden door de ZDF. Ik wist dat André Rieu in het buitenland een fenomeen is, maar eerlijk gezegd heb ik zoiets nog nooit gezien. Gigantische decors vol Wiener Blut en wijde avondjurken, met daarvoor André die op zijn Stradivarius de evergreens uit het abonnementenrepertoire staat de fidelen. Ik ben geen grootmuziekkenner, maar ik heb toch het vermoeden dat Ravel zich een paar maal in zijn graf heeft omgedraaid, toen André en zijn orkest de Bolero speelden.
Maar toch: het duizendkoppige publiek genoot ervan en beloonde de performer met de ene staande ovatie na de andere.
Je kunt daarop neerkijken, maar waarom zou je? Wat mij vooral opviel aan zo’n mega-avondje André Rieu is de volmaakte onschuld van het vermaak. Er wordt gezongen en gedanst – en iedereen heeft plezier. Andrie Rieu tanzt mit dir in den Himmel hinein, maar de gedachte dat hij daarmee de wereld gaat redden, is te stomzinnig om zelfs maar hem op te komen.
Het Parool, 3 januari 2009