The Max Pam Globe
- Sinds 1998
- 16-04-2024
- @maxpam1 volgen © Max Pam
Vals spel of niet
Schaken
Er is weer eens een beschuldiging vals spel. Normaal ebt de opwinding in dit soorten zaken snel weg, maar dit keer zijn de gemoederen nog lang niet gesust. Op internet vindt momenteel een levendige discussie plaats over de vraag wie er gelijk heeft.
Maar eerst even een korte samenvatting van het voorafgaande. De beschuldiging werd geuit door grootmeester Shakhriyar Mamedyarov uit Azerbeidzjan. In het Aeroflot-toernooi te Moskou stond hij op kop met Alexander Moiseenko en Igor Koernosov. En toen stond de belangrijke partij Mamedyarov-Koernosov op het programma.
Mamedyarov was favoriet. Hij had niet alleen wit, maar ook honderd punten meer op de wereldranglijst.
De partij begon en er kwam een nogal ongebruikelijke variant op het bord, waarin Mamedyarov een nieuwtje bracht. Maar Koernosov reageerde met een geweldige zet, en met nog een geweldige zet en met nog een geweldige zet! En op de 21ste zet kon Mamedyarov opgeven. Gebroken verliet hij de toernooizaal.
De nederlaag kon Mamedyarov (zie foto) moeilijk verkroppen. Met behulp van zijn computer Rybka, algemeen beschouwd als het sterkste programma ter wereld, analyseerde hij thuis de partij en het viel hem daarbij op dat Koernosov precies dezelfde zetten had gespeeld die ook steeds door Rybka werden aanbevolen. Mamedyarov meende zich nu ineens te herinneren dat Koernosov tijdens de partij zijn jas aan had gehouden en zich na elke zet van het bord had verwijderd. Dan nam Koernosov even plaats in de rookruimte. Waarom? Zou hij in zijn jas een computer hebben verstopt?
Mamedyarov was nu overtuigd van vals spel. Hij trok zich terug uit het toernooi en schreef een brief aan de arbiter, waarin hij zijn besluit toelichtte. Hier is de partij:
Mamedyarov-Koernosov
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 g7-g6 3. f2-f3 d7-d5 4. c4xd5 Pf6xd5 5. e2-e4 Pd5-b6 6. Pb1-c3 Lf8-g7 7. Lc1-e3 0-0 8. Dd1-d2 Pb8-c6 9. 0-0-0 f7-f5 10. h2-h4 f5xe4 11. h4-h5 g6xh5 12. d4-d5 Pc6-e5 13. Le3-h6 Pe5-c4 14. Dd2-g5 Tf8-f7 15. Lf1xc4 Pb6xc4 16. Td1-d4
Een nieuwe zet, ten opzichte van Rodshtei-Margvelashvili uit 2003, een partij die niet eens in mijn databanken zit. Maar nieuw of niet, Koernosov reageert helemaal niet als iemand die wordt verrast. Integendeel, zijn antwoord is beresterk.
16. … Dd8-d6!!
Geheel ontdaan was wit geen partij meer.
17. Lh6xg7 Tf7xg7 18. Dg5xh5 Dd6-f4+ 19. Kc1-b1 Lc8-f5! 20. f3xe4 Lf5-g4 21. Pg1-e2 Df4-d2!!
Nog een vreselijke knal! Er dreigt 22. … Db2x mat, terwijl 22. Td2x Pd2x+ 23. Kc2 Lh5x wit kansloos laat op.
Geschokt gaf Mamedyarov op.
Na de beschuldiging kwam Koernosov (zie foto) in het geweer. Op internet ontkende hij alle beschuldigingen. Zijn geweten was schoon. De arbiter had er met zijn neus bovenop gestaan, toen Koernosov zich had teruggetrokken in de rookruimte. Er was toen niets onoorbaars geconstateerd. Maar daarmee was de kwestie niet afgelopen, want nu was Mamedyarov weer aan de beurt om een open brief te publiceren. In zijn brief verwees hij naar nog twee andere partijen, die Koernosov in het Aeroflot-toernooi had gespeeld en waaraan ook een computerluchtje zou zitten. Mamedyarov noemde naam en toenaam en ik druk de twee bewust partijen hierbij af, opdat u – oh, Paroollezer – zelf kunt oordelen.
Onischuk-Koernosov
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 g7-g6 3. Pb1-c3 d7-d5 4. Pg1-f3 Lf8-g7 5. c4xd5 Pf6xd5 6. e2-e4 Pd5xc3 7. b2xc3 c5 8. Ta1-b1 O-O 9. Lf1-e2 b7-b6 10. O-O Lc8-b7 11. d4-d5 Lg7xc3 12. Le2-c4 Lc3-g7 13. Lc1-b2
Een nieuwtje, waar Koernosov feilloos op reageert.
13. … Lb7-a6! 14. Dd1-e2 Dd8-c8 15. Lb2xg7 Kg8xg7 16. e4-e5 e7-e6 17. Tb1-d1 e6xd5 18. Td1xd5 La6xc4 19. De2xc4 Pb8-c6 20. Td1-d6 Tf8-d8 21. Tf1-d1 Dc8-f5!
Weer een sterke. Volgens Mig Greengard de eerste die niet zo voor de hand ligt.
22. Dc2-a4 Pc6xe5!
Maar deze is pas werkelijk sterk. Zwart geeft een kwaliteit, waarvoor hij twee pionnen krijgt plus een sterke aanval. Het is precies wat elke Grünfeld-speler zou willen.
23. Td6xd8 Pe5xf3+ 24. Kg1-h1 Ta8xd8 25. Td1xd8 Pf3-d4 26. h2-h3 Df5-b1+ 27. Kg1-h2 b6-b5!
en na deze nieuwe krachtzet gaf wit op. Er niets tegen de matdreiging 28. …Pe2!
Ook verwees Mamedyarov nog naar het volgende partijtje, dat snel remise was geworden. Volgens Mamedyarov zou Koernosov ook hier de Rybka gevolgd hebben.
Moiseenko-Koernosov
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 g7-g6 3. Pb1-c3 d7-d5 4. Lc1-g5 Pf6-e4 5. Lg5-h4 Pd5xc3 6. b2xc3 d5xc4 7. e2-e3 Lc8-e6 8. Pg1-f3 Lf8-g7 9. Lf1-e2 O-O 10. O-O c7-c5 11. Ta1-b1 c5xd4 12. Pf3xd4 Le6-d5 13. Dd1-c2 Dd8-d7 14. e3-e4 Ld5-c6 15. Le2xc4 Lg7xd4 16. c3xd4 Dd7xd4 17. Tb1-d1 Dd4xe4 18. Dc2xe4 Lc6xe4 19. Tf1-e1 Le4-f5 20. Lh4xe7 Tf8-e8 21. f2-f3 Pb8-c6 22. Le7-f6 Te8xe1+ 23. Td1xe1 Lf5-e6!
Nu heeft zwart helemaal geen problemen meer.
24. Lc4xe6 Ta8-e8 25. Le6xf7+ Kg8xf7
en remise gegeven.
Wie heeft er gelijk?
Aanvankelijk dacht men dat Mamedyarov wel eens een punt zou kunnen hebben. Hij is een topgrootmeester en van zo’n speler wordt niet verwacht dat hij zo maar een collega gaat beschuldigen. Toch zijn er inmiddels verschillende spelers opgestaan, die de zaak hebben bestudeerd en die vinden dat Mamedyarovs beschuldigingen op niets berusten.
Koernosov is een speler met een rating van boven de 2600, dus waarom zou die niet in staat zijn een paar mooie partijen te winnen? Misschien speelde Koernosov het toernooi van zijn leven. Nog een argument: ook de zetten van Anand en Topalov komen voor negentig procent overeen met de zetten van Rybka. Toch zal niemand het in zijn hoofd Anand op Topalov van vals spel te beschuldigen.
Tenslotte ging ook Mig Greengard zich met de zaak bemoeien. Op zijn veel gelezen The Daily Dirt Chess Blog analyseerde ook hij de bewuste partijen en hij komt tot de conclusie dat de beschuldigingen onzin zijn. Volgens Greengard heef Koernosov weliswaar sterk gespeeld, maar is er niets om zijn zetten met wantrouwen te bekijken. Een speler van boven de 2600 moet die met enig nadenken kunnen vinden. Niet Koernosov moet zijn excuses aanbieden, schrijft Greengard, maar Mamedyarov.
Het Parool, 28 februari 2009