The Max Pam Globe
- Sinds 1998
- 19-04-2024
- @maxpam1 volgen © Max Pam
Short, and it was short, indeed
Schaken
Toen Jan Timman in 1993 de kandidatenfinale van Nigel Short verloor en daardoor de WK-match tegen Kasparov aan zich voorbij zag gaan, sloeg hij na de laatste partij een fles rode wijn in één teug naar binnen.
De gevolgen daarvan zal ik niet beschrijven, maar zeker is dat het toen ging om een cruciaal moment in de carrière van Timman. De wereldtitel zat er niet meer. Weliswaar zou Timman later nog met Karpov spelen, omdat Kasparov en Short buiten de FIDE voor zichzelf begonnen, maar niemand beschouwde die match tegen Karpov als het echte gevecht om de wereldtitel.
Het treffen tussen Timman en Short vond plaats in San Lorenzo de El Escorial, niet ver van Madrid. Gert Ligterink van de Volkskrant, heeft die drie weken eens beschreven als de mooiste uit zijn schaakleven. Over de belangrijke twaalfde partij noteerde hij: “Timman vond de kritieke 38ste zet niet. Twee zetten later was de tijdnood voorbij en stond hij verloren. Amper bekomen van de doorstane verschrikkingen stond hij op om een kopje koffie te halen. Hij keerde terug naar zijn stoel, probeerde de kop naar zijn mond te brengen, maar goot in plaats daarvan de koffie in zijn schoot. Het is vreselijk wat schaken met een mens kan doen. Even later was alles voorbij. Toen Timman opgaf, zette Hans Ree met trillende handen zijn handtekening onder de laatste zetten. Alsof hij zelf had verloren”.
In New in Chess heeft de winnaar van destijds, Nigel Short, een twaalf pagina’s lang artikel gepubliceerd over de match in San Lorenzo. Doorgaans is Short geen man die een blad voor de mond neemt en ook in dit stuk spaart hij niemand. Spasski, die ook een keer optrad als zijn secondant, wordt omschreven als een notoire luiwammes. Larsen is een oude zeurneus, die alleen maar over vroeger kan vertellen. Jan Timman is “een bluffer”, die op het schaakbord ten onder is gegaan aan een pathologisch optimisme. Zelfs Shorts eigen vrouw, de psychotherapeute Rhea Karageorgiou, heeft beoordelingsfouten gemaakt.
Maar het meeste ervan langs krijgt Lubosh Kavalek, die lange tijd als coach van Short is opgetreden. Wie altijd heeft gedacht dat Kavalek de man was achter het succes van Short komt bedrogen uit. Volgens de Engelsman is Kavalek een geldwolf, die steeds meer eiste en steeds minder leverde. Enorme bedragen (250.000 dollar) heeft Kavalek voor zijn secondantschap geïncasseerd, maar als het erop aankwam, was hij vaak afwezig. Ook schaaktechnisch heeft Kavalek weinig bijgedragen, aldus Short. Nooit bedacht hij een nieuw idee. De nieuwe ideeën kwamen veel meer van zijn Shorts vrienden Stean en Speelman, die vaak voor niets hand- en spandiensten verrichtten.
Het stuk van Short is niet zonder rancune geschreven, maar boeiend is het allemaal wel. Hopelijk schrijft hij ook een aflevering over zijn tweekamp met Kasparov. Die ging precies zo als Kasparov voorspelde. Toen de Rus werd gevraagd wie van de twee – Short of Timman – zijn uitdager zou worden, antwoordde: “Short, and it will be short”. Inderdaad Short werd in een korte match van het bord geveegd.
Deze maand is Short 44 jaar geworden. Anders dan Timman kan hij nog steeds op het hoogste niveau mee. Onlangs won hij in Malmö het Sigeman-toernooi. Hij speelde daar een paar fraaie partijen.
Short-Grandelius
1. e2-e4 c7-c5 2. Pg1-f3 d7-d6 3. d2-d4 c5xd4 4. Pf3xd4 Pg8-f6 5. Pb1-c3 a7-a6 6. Dd1-f3 6. … Pb8-d7 7. Lf1-e2 g7-g6 8. Lc1-e3 Lf8-g7 9. h2-h3 Pd7-e5 10. Df3-g3 b7-b5 11. f2-f4 Pe5-c4 12. Le2xc4 b5xc4 13. f4-f5 Lc8-b7 14. Dg3-h4 Dd8-a5 15. O-O O-O 16. Ta1-d1 Ta8-e8?
Algemeen afgekeurd.
17. f5xg6 h7xg6 18. Pd4-f5!
Niet te weigeren, maar zwaar te verdedigen.
18. … g6xf5 19. Tf1xf5 d6-d5
De enige zet.
20. e4xd5
Misschien was 20. e5! nog sterker, maar ook deze zet brengt zwart in grote problemen.
20. … Da5-b4?
Hij had beslist 20. … Ph7 moeten doen.
21. Le3-h6! Db4-b6+ 22. Kg1-h1 Pf6-h7 23. Lh6xg7 Kg8xg7 24. Td1-d4 Tf8-h8 25. Td4-g4+ Kg7-f8 26. Dh4-h5 Lb7xd5 27. Pc3xd5 Db6-e6 28. Pd5-c7
en zwart gaf op. Hij had nog sneller gekund met: 28. Tf7x+ Df7x 29. Dh6+ Dg7 30. Dg7 mat.
Sokolov-Short
1. d2-d4 e7-e6 2. c2-c4 Pg8-f6 3. Pg1-f3 b7-b6 4. a2-a3 Lc8-a6 5. Dd1-c2 La6-b7 6. Pb1-c3 c7-c5 7. e2-e4 c5xd4 8. Pf3xd4 Lf8-c5 9. Pd4-b3 Pb8-c6 10. Lc1-g5 Pc6-d4 11. Pf3xd4 Lc5xd4 12. Lf1-d3 Dd8-b8 13. Pc3-e2 h7-h6 14. Lg5-d2 Ld4-c5 15. b2-b4 Lc5-e7 16. O-O O-O 17. f2-f4 a7-a5 18. e4-e5 Pf6-e8 19. b4xa5 b6xa5 20. Ta1-b1 Le7xa3 21. f4-f5 La3-b4 22. Ld2xb4 a5xb4 23. Tb1xb4 Db8-c7!
Met de dreiging 23. … Dc5+
24. Kg1-h1 e6xf5 25. Ld3xf5?!
Ziet er minder sterk uit. Een andere mogelijkheid was 25. Pd4 De5x 26. Pf5x met tweesnijdend spel.
25. … Lb7-c6 26. Dc2-d2
Hij kan de pion niet meer verdedigen.
26. … Dc7xe5 27. Tb1-b3 Pe8-d6 28. Lf5-b1 Tf8-e8
Vooral niet: 28. … Pc4x 29. Dd3!
29. Pe2-g3 Ta8-b8 30. Tb3-c3 Te8-e7 31. c4-c5 Pd6-e4 32. Lb1xe4 Lb7xe4 33. h2-h3 Le4-g6 34. Kh1-h2 Tb8-c8 35. Dd2-c1? d6-d5 36. c5-c6 d5-d4 37. Tc3-c5 De5-d6 38. Dc1-c4 Lg6-d3 39. Dc4xd3 Dd6xc5 40. Pg3-f5 Dc5-e5+ 41. Kh2-h1 Te8-e6 42. Pf5xd4 Te6-d6 43. Dd3-f5 De5xf5 44. Pd4xf5 Td6-e6 45. Tf1-c1 h6-h5 46. Kh1-h2 g7-g6 47. Pf5-d4 Te6-d6 48. Tc1-c4 Kg8-f8 49. g2-g4 h5xg4 50. h3xg4 Kf8-e7 51. Kh2-g3 Td6-d5 52. Kg3-f4 Ke7-d6 53. Kf4-e4 Td5-e5+ 54. Ke4-d3 Te5-a5 en wit gaf op.
Nyback-Short
1. d2-d4 e7-e6 2. c2-c4 Pg8-f6 3. Pg1-f3 d7-d5 4. g2-g3 Lf8-e7 5. Lf1-g2 O-O 6. O-O d5xc4 7. Dd1-c2 a7-a6 8. Dc2xc4 b7-b5 9. Dc4-c2 Lc8-b7 10. Lc1-d2 h7-h6 11. a2-a3 Tf8-e8
Een nieuwtje ten opzichte van Grisjoek-Polgar.
12. b2-b4 Pb8-d7 13. Pb1-c3 Pd7-b6 14. Tf1-d1 Pb6-c4 15. Ld2-e1 Dd8-b8 16. e2-e4 Te8-d8 17. Lg1-f1
Vermoedelijk te traag. Zwart krijgt nu de gelegenheid het initiatief te nemen.
17. … a6-a5!
Dreigt ineens 18. … Pa3x! 19. Ta3x ab4x met voor zwart gunstige complicaties. De zet van wit is niet helemaal bevredigend.
18. Lf1xc4 b5xc4 19. Ta1-b1 a5xb4 20. a3xb4 Ta8-a3 21. Pf3-e5 Ta3-b3! 22. b4-b5 Tb3xb1 23. Dc2xb1 Db8-a7 24. Pe5-c6
Er was een betere manier om d4 te verdedigen: 24. Td2! en nu is 24. … Td4x 25. b6! ineens goed voor wit.
24. … Lb7xc6 25. b5xc6 Td8xd4 26. Db1-b7 Le7-c5
Tevens met de dreiging 27. … Td1x 28. Pd1x Da1 en wint.
27. Td1-b1 Td4-d8 28. Db7xa7
Beter was 28. Pb5! en wit kan stand houden
28. … Lc5xa7 29. Kg1-f1 La7-b6 30. Pc3-a4 Lb6-d4 31. Tb1-b7 Pf6-e8 32. Pa4-c3 f7-f6 33. Pc3-b5 Ld4-b6 34. Kf1-e2 Td8-d3 35. Le1-d2?
Hij had 35. Tb6x cb6x 36. c7 Pc7x 37. Pc7x kunnen proberen.
35. … Pe8-d6 36. Tb7-b8+ Kg8-f7 37. Pb5-c3 Lb6xf2!
en na deze krachtzet gaf wit op.
Het Parool, 2009
Lees ook, Chessbase.
