Editorial

“Het tweede huwelijk is de triomf van de hoop over de ervaring” – Samuel Johnson.

Happy Family2


Op 14 september 1946 werd ik geboren in de Christiaan de Wetstraat in Amsterdam-Oost.

Mijn beide ouders werkten bij het dagblad Het Parool – mijn moeder op de steno, mijn vader op de redactie. Ik ben daarom wel “de eerste Paroolbaby” genoemd.

Mijn ouders kwamen volkomen berooid uit de oorlog. Mijn vader had niets meer. Zijn huis waar hij na de oorlog aanbelde werd door anderen bewoond. Mijn moeder was in de oorlog gescheiden van haar eerste man, en omdat zij erg links en onafhankelijk was, wilde zij per sé geen alimentatie ontvangen.

Een groot aantal familieleden heeft de oorlog niet overleefd. Zij zijn omgebracht in de concentratiekampen, onder meer in Sobibor, waar ook Demjanjuk heeft gezeten.

Om maar meteen een misverstand uit de weg te ruimen: mijn vrouw en ik zijn niet joods, want de joodse lijn loopt via de moeder en niet via die van de vader. Wij voelen ons ook niet joods, al heeft de tragische geschiedenis van het Jodendom ons niet onaangedaan gelaten.

Op de lagere school sloeg ik een klas over, maar dat bleef op leergebied lange tijd mijn laatste wapenfeit. Op de middelbare school (Cartesius Lyceum in Amsterdam) wilde ik niet deugen. Tenslotte heb ik met veel moeite eerst de opleiding van mijn moeder voltooid (kweekschool) en later die van mijn vader (school voor de journalistiek). Pas daarna ben ik gaan studeren, politicologie aan de UVA. Met die laatste opleiding kon je journalist worden, maar dat was ik eigenlijk al. Dus waarom zou ik het afmaken? Al tijdens mijn studie ben ik voor verschillende kranten gaan schrijven.

Als journalist ben ik altijd onafhankelijk gebleven, omdat ik mijzelf – anderen vonden dat trouwens ook – ongeschikt achtte voor een vaste dienstbetrekking. Naast het beoefenen van het gewone journalistiek handwerk ben  ik ook begonnen met het schrijven columns, waarvoor ik in 1994 de Audax Columnistenprijs kreeg.

In de jaren zeventig haalde Adriaan van Dis mij naar NRC/Handelsblad, voor welke krant ik 26 jaar een wekelijkse column heb geschreven. Mijn medewerking aan NRC/Handelsblad eindigde abrupt na een reeks onenigheden met de toenmalige hoofdredacteur Folkert Jensma. Sinds een paar jaar schrijf ik een wekelijkse rubriek (Beweringen & bewijzen) op de Forum-pagina van de Volkskrant, een krant waar ik mij erg thuis voel.

Ook schreef ik columns voor Het Parool en Binnenlands Bestuur. Voor Het Parool verzorgde ik bovendien een wekelijkse schaakrubriek. Ik vind Garri Kasparov een grotere schaker dan Bobby Fischer. Het Parool stopte met de schaakrubriek toen uit lezersonderzoek bleek dat de schaakrubriek vooral door schakers wordt gelezen. Het onderzoeksbureau had bovendien de hoofdredacteur wijs gemaakt dat je al het schaken op internet kunt vinden.

Daarnaast ben ik zes jaar columnist van het televisieprogramma Buitenhof geweest als opvolger van Plasterk. Elke vrijdag van 19.00 tot 20.00 uur ben ik te horen in Oba-Live, het programma van Theodor Holman, met de rubriek Ketter & Geest – “berichten die voor goddelozen van belang zijn”.

Verder heb ik twaalf jaar lang als literair criticus van HP\De Tijd recensies geschreven. Als mij wordt gevraagd of ik die kritieken wel eens mis, antwoord ik altijd met een opmerking van Wim T.Schippers: “In Engeland lezen ze ook geen Nederlandse boeken. Zijn ze daarom minder dan wij?”. De huidige HP/De Tijd mis ik in elk geval niet.

Ik heb verschillende boeken geschreven, onder meer over wetenschap en schaken (samen met Jan Timman). Enkele boektitels: Van dichtbij is niets volmaakt, God dobbelt niet, De Columnist, De zuiverste liefde is die tussen de man en zijn paard, De onderzoekers van de oorlog en zijn satirische roman De Herenclub.

In 2004 verscheen bij Prometheus mijn boek Het ravijn, autobiografie van de angst, dat een bestseller werd en inmiddels is verfilmd. Een grote selectie uit mijn journalistieke werk is in 2005 ook bij Prometheus uitgekomen:  De armen van de inktvis. Voor de Bezige Bij stelde ik een bloemlezing samen uit het polemische werk van Willem Frederik Hermans, getiteld Niet uit kwaadaardigheid.

In 2009 verscheen onder de titel Het Bijenspook een bundel verhalen en essay’s, die over het algemeen zeer lovend is besproken, behalve uiteraard door NRC/Handelsblad die de bundel onbesproken liet.

Samen met beeldend kunstenaar Jeroen Henneman en regisseur Theo van Gogh maakte ik voor AT5 en overgenomen door RTL5 een serie televisieprogramma’s De Woestijn Leeft over architectuur.  Wij kregen daarvoor de Heemschut Publieksprijs.

Voor de Humanistische Omroep bedachten Henneman en ik  de satirische televisieserie De bovenwereld, waarin wij ook zelf speelden. Weer was Theo van Gogh de regisseur. Voor de NPS-televisie maakte ik een aantal tv-documentaires, onder meer over beeldend kunstenaar Wim T. Schippers, schaker J.H. Donner en schrijfster Hella Haasse. In november 2005 zond de NPS het tweeluik uit: Willem Frederik Hermans, een overgevoelige natuur.

In 2008 werd ik de Vrijdenkersvereniging uitgeroepen tot De Vrijdenker van het Jaar.

Machteld van Gelder 2

Sinds 2000 ben ik getrouwd met Machteld van Gelder. Zij is regisseur en producent van films en televisieprogramma’s. Zo maakte zij onder meer De Taarten van Abel, De Achtertuin van Jan Wolkers, de serie Willemspark en de telefilm Coach. Haar bedrijf heet Stormy Minutes Society.

Stormy Minutes

Ze schrijft daarnaast elke zaterdag een column voor het Financieele Dagblad en verzorgt de rubriek Wat zou jij doen? in het Volkskrant Magazine.

Wij hebben een zoon, Lenny Pam (8). Hij is de centrale verdediger van AFC F10.

Happy Family

Op 14 september 1946 werd ik geboren in de Christiaan de Wetstraat in Amsterdam-Oost. Mijn beide ouders werkten bij het dagblad Het Parool – mijn moeder op de steno, mijn vader op de redactie. Ik ben daarom wel “de eerste Paroolbaby” genoemd.

Mijn ouders kwamen volkomen berooid uit de oorlog. Mijn vader had niets meer. Zij huis waar hij na de oorlog aan belde werd door anderen bewoond. Mijn moeder was in de oorlog gescheiden van haar eerste man, en omdat zij erg links en onafhankelijk was, wilde zij per sé geen alimentatie ontvangen.

Een groot aantal familieleden hadden de oorlog niet overleefd. Zij waren omgebracht in de concentratiekampen, onder meer in Sobibor, waar ook Demjanjuk heeft gezeten. Hetzelfde geldt trouwens ook voor mijn vrouw Machteld van Gelder (1965). De Rotterdamse tak van de Van Gelders heeft Sobibor evenmin overleefd.

Om maar meteen een misverstand uit de weg te ruimen: mijn vrouw en ik zijn niet joods, want de familieband loopt via de vaderlijke lijn en niet via die van de moeder. Wij willen ons ook niet joods, al heeft de tragische geschiedenis van het Jodendom ons niet onaangedaan gelaten.

Op de lagere school sloeg in een klas over, maar dat bleef op leergebied lange tijd mijn laatste wapenfeit. Op de middelbare school (Cartesius Lyceum in Amsterdam) wilde ik niet deugen. Tenslotte heb ik met veel moeite eerst de opleiding van mijn moeder voltooid (kweekschool) en later die van mijn vader (school voor de journalistiek). Pas daarna ben ik gaan studeren, politicologie aan de UVA. Met die laatste opleiding kon je journalist worden, maar dat was ik eigenlijk al. Al tijdens mijn studie ben ik voor verschillende kranten gaan schrijven.

Als journalist ben ik altijd onafhankelijk gebleven, omdat ik mijzelf – anderen vonden dat trouwens ook – ongeschikt vond voor een vaste dienstbetrekking. In de jaren zeventig ben ik begonnen met het schrijven columns, waarvoor ik in 1994 de Audax Columnistenprijs kreeg. Ik heb 26 jaar een wekelijkse column geschreven voor NRC/Handelsblad. Sinds vijf jaar schrijf ik een wekelijkse rubriek (Beweringen & bewijzen) op de Forum-pagina van de Volkskrant, een krant waar ik mij erg thuis voel.

Verder schrijf ik columns, essays en andersoortige artikelen voor Het Parool, Binnenlands Bestuur en Hollands Maandblad. Voor Het Parool verzorg ik bovendien een wekelijkse schaakrubriek. Ik vind Garri Kasparov een grotere schaker dan Bobby Fischer. Daarnaast ben ik columnist van het televisieprogramma Buitenhof. Twaalf jaar lang heb ik als literair criticus van HP\De Tijd recensies geschreven. Als mij wordt gevraagd of die kritieken wel eens mis, antwoord ik altijd met een opmerking van Wim T.Schippers: “In Engeland lezen ze ook geen Nederlandse boeken. Zijn ze daarom minder in Engeland?”.

Ik heb verschillende boeken, onder meer over wetenschap en schaken (samen met Jan Timman). Enkele boektitels: Van dichtbij is niets volmaakt, God dobbelt niet, De Columnist, De zuiverste liefde is die tussen de man en zijn paard, De onderzoekers van de oorlog en zijn satirische roman De Herenclub. In 2004 verscheen bij Prometheus zijn boek Het ravijn, autobiografie van de angst, dat een bestseller werd en inmiddels is verfilmd. Een grote selectie uit zijn journalistieke werk is in 2005 ook bij Prometheus uitgekomen:De armen van de inktvis. Voor de Bezige Bij stelde ik een bloemlezing samen uit het polemische werk van Willem Frederik Hermans, getiteld Niet uit kwaadaardigheid.

In 2009 verscheen onder de titel Het Bijenspook een bundel verhalen en essay’s, die over het algemeen zeer lovend is besproken.

Samen met beeldend kunstenaar Jeroen Henneman en regisseur Theo van Gogh maakte hij voor AT5 en RTL5 een serie televisieprogramma’s De Woestijn Leeft over architectuur. Henneman en Pam kregen daarvoor de Heemschut Publieksprijs. Voor de Humanistische Omroep bedachten en speelden zij de satirische televisieserie De bovenwereld. Voor de NPS-televisie maakte hij een aantal tv-documentaires, onder meer over beeldend kunstenaar Wim T. Schippers, schaker J.H. Donner en schrijfster Hella Haasse. In november 2005 zond de NPS het tweeluik uit: Willem Frederik Hermans, een overgevoelige natuur.

Sinds 2000 ben ik getrouwd met Machteld van Gelder. Zij regisseur en producent van films en televisieprogramma’s. Zo maakte onder meer De Taarten van Abel, De Achtertuin van Jan Wolkers, de serie Willemspark en de telefilm Coach. Ze schrijft elke zaterdag een column voor het Financieele Dagblad en verzorgt de rubriek Wat zou jij doen in het Volskrant Magazine.

Wij hebben een zoon, Lenny Pam (8). Hij is de centrale verdediger van AFC F10.