De wc-plopper en Ruud Vreeman

Columns

Televisie is een meedogenloos medium. Dat wisten wij natuurlijk al, maar er was een Ruud Vreeman voor nodig om dat bewijs opnieuw te leveren. Twee dagen lang zagen wij de burgemeester van Tilburg vechten met een idée fixe, dat zich op zijn voorhoofd had vastgezet als een wc-plopper.

Het gevolg was een eindeloze reeks mantra’s die door niemand meer werd begrepen. Aan het eind van de voorstelling, bij Pauw & Witteman op donderdagnacht om twaalf uur, bleef er een geknakte man over die alleen nog maar kon herhalen dat hij iets in alle rust beweerde. De burgemeester verkeerde toen nog altijd in de ontkenningsfase, zoals ze tegenwoordig in de ontwikkelingspsychologie zeggen.

Ruud Vreeman

Hoe kon een raadsvergadering in Tilburg zo veel impact hebben dat het live op de landelijke televisie werd uitgezonden? Ben ik geïnteresseerd in de gemeentepolitiek van een van de lelijkste steden van Nederland?

Nee, dat niet.

Maar ik ben wel geïnteresseerd in drama. In de burgemeester zag je een man met een integriteitsprobleem, om maar eens een van zijn eigen uitdrukkingen te gebruiken. Hij had de raad niet ingelicht en gehandeld als een bovenbaas die het zelf allemaal even zou regelen. Maar het kwam uit en het onvermijdelijke rapport dat er onvermijdelijk over verscheen, was vernietigend.

Toen moet het idée fixe zijn ontstaan: er was een nóg groter integriteitsprobleem dat zijn eigen integriteitsprobleem overschaduwde. Zijn integriteitsprobleem was nodig geweest om dat andere, veel gevaarlijker integriteitsprobleem te ontmaskeren. Dat andere integriteitsprobleem heette Hans Smulder, die ervan wordt verdacht steekpenningen te hebben gevraagd.

Ik zeg er met opzet bij: verdacht.

Gemeenteraadslid Smulders is nog niet veroordeeld en er bestaat zelfs nog geen rapport over zijn handelen. Enige voorzichtigheid is in zo’n geval geboden, maar het idée fixe op het voorhoofd van Ruud Vreeman speelde zijn laatste kaart uit. De Nederlandse kijker was er en masse getuige van en dat maakte het extra pijnlijk.

“De week waarin”, schreef het weekblad VN, “alles, zoals altijd, de schuld van de PvdA was”.

Jazeker, maar dat krijg je ervan als op en top een bestuurspartij bent geworden. Dan loop je een verhoogd risico dat er met een van die bestuurders iets misgaat. Mijn collega Felix Rottenberg, die in het verleden nog heeft geprobeerd met Vreeman de PvdA te redden – ook toen al – moet maar eens een goede psychiater voor de burgemeester van Tilburg zoeken. Dat soort hulp is geboden.

Intussen zwelt er een integrititeitscrisis aan, daar heeft Vreeman wel gelijk in. Het lijkt alleen een kwestie van talent dat de ene bestuurder er makkelijker mee wegkomt dan de andere. Toen de Amsterdamse wethouder Duco Stadig met opzet Amsterdamse grond twee miljoen euro te goedkoop verkocht en daarmee het debacle met de Westermoskee in gang zette, kraaide er geen hond naar. Per slot zijn wij allemaal maar amateurs als het er om gaat de boel bij elkaar te houden. Ook dat andere Amsterdamse debacle, de bouw van de Noord/Zuidlijn, heeft tot weinig repercussies geleid. Dat is knap. Prins Willem-Alexander had beter Job Cohen als communicatiedeskundige kunnen aantrekken.

Intussen groeit de lijst van politici en bestuurders, waarbij je wenkbrauwen even fronst: Gerrit Zalm, Frank de Grave, Robin van Linschoten, Ed Nijpels, om maar meteen de weerleggen dat de PvdA van alles en nog wat de schuld krijgt. En wat dachten wij van Gert Leers? Die enthousiaste burgemeester van Maastricht, die altijd zo gedreven het drugsbeleid van de regering te lijf gaat. Leers (CDA) kocht een speculantenvilla van de Bulgaarse maffia en is nu zijn geld kwijt. Via de overheidskanalen heeft hij nog getracht het terug te krijgen, maar die poging lekte natuurlijk ook uit.

En dan wacht het Nederlandse volk nog in spanning af wat er met die prinselijke strandvilla op Mozambique gaat gebeuren, waarvoor onze kroonprins en onze minister-president gezamenlijk een stichting hebben opgericht. In Nederland en niet op Guernsey, dat is waar. Van de combinatie openbaar bestuur en rolmodel blijft niet veel over.

Het Parool, 25 oktober 2009