De begeerte naar witte tanden

Invallen

Vandaag wil ik het met u hebben over het gebit. Mijn gebit.

Zo belangrijk is het gebit dat er zelfs een aparte dokter voor bestaat: de tandarts. Het is waar dat je ook neus- en oorartsen hebt, neurologen en hersenchirurgen, gastrologen en dermatologen, maar geen daarvan staat in zo’n nauw contact met de burger als de tandarts.

gebit

De tandarts is de dokter van de periodieke controles. Niemand laat één keer in het half jaar zo maar naar zijn poep kijken, maar dat geldt niet voor de tandarts of voor wat tegenwoordig “de mondhygiënist” heet. Daar ga ik ook heen als ik geen pijn voel en dan neem ik meteen mijn zoon (8) mee.

Mijn zoon vindt het verschrikkelijk interessant bij de tandarts. Anders dan ik legt hij niet onmiddellijk de relatie tussen tandarts en pijn. Laatst vertelde ik mijn zoon dat de mensen tachtig jaar geleden nog een kunstgebit als huwelijkscadeau kregen. Dan liet je al je tanden trekken en was je er in één klap vanaf. Op het nachtkastje stond een glas water, waarin de echtelieden hun valse tanden legden. Mijn zoon wilde mijn verhaal aanvankelijk niet geloven, maar hij gelooft ook niet dat er een tijd is geweest zonder televisie.

kiespijn

Mijn ouders zijn in hun leven gekweld geweest door valse gebitten, bruggen en plaatjes. Ik heb ze zien rondlopen met een theedoek rond hun hoofd geknoopt. Mijn vader hield altijd een warme kruk tegen de wang als hij naar de tandarts was geweest. De tandarts – gruwelverhalen uit de oude doos.

Zelf heb ik een ijzersterk maar oerlelijk gebit. In mijn jeugd kon de tandarts gaatjes dichten, maar een gebit mooi en aantrekkelijk maken dat kon hij nog niet. Althans, misschien kon hij het wel – per slot hadden de filmsterren toen wel degelijk stralende tanden – maar dan moet het een God’s vermogen hebben gekost om al die rechtgezette harmonie voor elkaar te krijgen.

Al mijn tanden heb ik nog, maar mijn ondergebit staat schots en scheef, een onaangename werkelijkheid waaraan ik telkens wordt herinnerd als ik een hap neem uit een appel. Hoewel ik geen bezeten poetser ben en je mij evenmin dagelijks ziet flossen, heb ik zelden gaatjes. De tandartsen in mijn leven zijn niet rijk aan geworden aan wat de vergeten schrijver Simon Vestdijk “mijn ivoren wachters” heeft genoemd.

Alleen dat lelijke, onregelmatige gebit. Een kerkhof!

Sinds ik met enige regelmaat op de televisie ben, is het mij gaan opvallen dat Bekende Nederlanders zulke prachtige witte gebitten hebben. Dat wilde ik ook, en dus wierp ik tijdens de periodieke controle een balletje op. Voordat ik het wist, zat ik vast aan “een behandelingsplan” voor witte tanden. Er werd een mal van mijn gebit gemaakt, dat ik na een week mocht komen ophalen. Het paste precies.

tanden witten

Thuis moest ik de mal volspuiten met een schuimachtige vloeistof en dan moest ik dat ding in mijn mond doen. En dan maar wachten. De kiezen op elkaar en door je neus ademen. Een half uur lang. En dat twee keer in de week. Alleen omdat ik net zulke parelwitte tanden als Gerard Joling wilde hebben.

Het is een hele techniek om zo’n vies ding met witte schuim in je mond te houden. Na tien minuten hield ik het niet meer en moest het er even uit. Dat had ik nu juist moeten voorkomen, had de tandarts nog zo gezegd. Na een kwartier begon ik te kokhalzen. Toen ik na twintig minuten bijna stikte, holde mijn zoon de kamer binnen. Hij lachte mij uit toen hij mij zo zag zitten met een mond vol schuim.

Wacht maar, kleine! Over een paar jaar krijg jij een beugel. Mijn ambitie om Gerard Joling in al zijn facetten te evenaren heb ik inmiddels laten varen.

Arts & Auto, december 2009.