Den Uyl, Wouter Bos en Avatar

Beweringen en bewijzen

Voor zijn negende verjaardag gingen wij naar Avatar, mijn zoon en ik. Dat mocht eigenlijk niet, want de film is voor twaalf jaar en ouder, maar hij is wel wat gewend en hij had zich er al weken op verheugd.

Avatar

Zijn moeder kleedde hem wat ouwelijk aan en hijzelf deed zijn capuchon over het hoofd, zodat hij eruit zag als een rappertje. Onze nerveusiteit was ongegrond. Wij liepen gewoon naar binnen en kregen onze 3D-bril aangereikt.

De film viel ons beiden nogal tegen. Het verhaal is erg onnozel. In elk geval zit de fantasie niet in het Boy meets Girl thema, waardoor de film maar geen Romeo & Julia of Westside Story wil worden.
Verder wint uiteindelijk het goede, vertegenwoordigt in een stam nobele wilden die nog over magische natuurkrachten beschikt.

De mens, geleid door zijn kapitalistische begeerte, staat daarentegen voor het kwade. De verpersoonlijking van het kwade is een blonde generaal met opgeblazen biceps. Hij is het prototype van de fascist en niemand laat er een traan om als hij aan het slot in zijn bestuurbare robot aan flarden wordt geschoten. De rest van de menselijke invaders wordt teruggestuurd naar de aarde om daar verder de boel te verzieken.

Eind goed al goed.

Nu ga je niet naar zo’n film voor het verhaal. Maar ook de 3D-effecten vielen tegen. De bril begint na een tijdje ongemakkelijk te zitten en aan de effecten, waar je je in het begin nog over verbaast, ben je snel gewend. Een tikje teleurgesteld gingen wij naar huis. Dat deze film zo’n mondiaal kassucces is, moet wel aan de geniale marketing liggen.

Er is veel geheimzinnigheid rond de film geweest, alles zorgvuldig gepland – vermoed ik. Dat de film gedeeltelijk stuitte op de Chinese censuur, zal ook wel verzonnen zijn. Nieuwsgierigheid moet voortdurend worden gevoed.
De volgende avond ging ik – dit keer zonder zoon – naar de Rode Hoed, waar Wouter Bos de J.M. den Uyllezing zou uitspreken. Dat lijkt een hele overgang, maar onderwerp van film en lezing (You Tube) was hetzelfde: de uitwas die kapitalisme heet.

Den Uyllezing

Omdat ik op het balkon zat, kon ik goed zien dat de leider van de sociaaldemocraten bovenop lichtelijk aan het kalen is en ik moest denken aan de roman De Avonden van Gerard van het Reve, waarin de broer van de hoofdpersoon voortdurend wordt geplaagd met zijn beginnende kaalheid. Mijn associatie werd gelegd, omdat ik tamelijk vooraan Ger Verrips zag zitten, de voormalig communist die een biografie heeft geschreven over Gerard s broer, Karel van het Reve. Ik wist niet dat Verrips tegenwoordig in de PvdA is. Hij stond na afloop ook op om te klappen, net zoals het hele kader. Dat opstaan en applaudisseren voor een partijleider blijft een fascinerende aangelegenheid.

Vanaf mijn plaats kon ik de vrouwelijke partijbonzen goed volgen: Marriette Hamer (fractievoorzitter), Lilianne Ploume (partijvoorzitter) en Gerdi Verbeet. Tijdens het luisteren kregen zij alle drie een wat dromerige blik van verliefdheid over zich. Vooral Gerdi zakte soms weg in een verzaligd glimlachen, waarbij de mond half open stond. Geef een vrouw een idee en zij zal je eeuwig volgen, heeft Nietzsche eens gezegd.

Wouters echtgenote zat overigens in het midden op de eerste rij, een niet onknappe verschijning, maar ook niet erg opvallend. Er zal aan haar nog het een en ander moeten worden gesleuteld, voordat zij tot een first lady kan uitgroeien. Voorlopig heeft zij weinig van de flamboyante Liesbeth Den Uyl.

De lezing zelf was bijzonder keurig. Bos plakte hier en daar weer ideologische veer ergens aan vast, maar dat waren er niet al te veel. Wij zijn allemaal tegen dat ongetemde monster van de vrije markt en vooral tegen die te hoge bonussen voor bankiers. Als er geen te hoge bonussen waren, moesten ze worden uitgevonden. Over actuele gebeurtenissen, zoals het proces-Wilders, sprak de partijleider zich niet uit, wat mij verstandig leek maar wat ik ook jammer vond. Daarom vermoed ik dat deze Den Uyllezing niet als een mijlpaal de boeken in zal gaan.

De avond werd geopend en afgesloten door Felix Rottenberg. Hij deed dat op zijn vertrouwde, vaak geestige manier waarbij altijd eerst iets aardigs zegt over iets of iemand, om daar vervolgens kritiek op uit te oefenen. Ik moest denken aan de tijd dat Tony Blair opkwam en Rottenberg op de voorpagina van deze krant juichend verslag deed over de werkwijze van de  nieuwe sociaaldemocratische leider. Tien jaar is Blair aan de macht geweest, hij is een oorlog begonnen, hij katholiek geworden en volgens zijn vroegere partijgenoten is hij nu veranderd in “een geldwolf”, omdat hij 400.000 pond ontvangt voor een serie toespraken.

Wij zijn tegen kapitalistische uitwassen, maar wij doen er allemaal aan mee.

Een tikje teleurgesteld ging ik naar huis. Ik verlangde naar mijn zoon, per slot is het zijn toekomst.

de Volkskrant, 28 januari 2010. Zie ook voor reacties.