Mij krijgen ze nooit meer in een Saab

Invallen

Ieder mens kent het gevoel dat hij door een gedachte of een handeling de wereld heeft veranderd. Sommigen proberen de loop der dingen te beïnvloeden door te bidden of via telepathische opwekking, maar het kan ook in het voorbijgaan gebeuren – bijna achteloos.

Saab 992

Drie jaar geleden was ik op zoek naar een nieuwe tweedehands auto. Het moest weer een Saab worden, want aan dat Zweedse merk was ik verknocht. Op internet had ik als occasion een blauwe Saab 95 stationwagen gevonden, een echte familieauto waarmee je voor de dag kunt komen. Terwijl ik in de showroom de Saab aan het inspecteren was, werd een andere wagen binnengereden – eigenlijk meer een limousine met een interieur van beige leer.
De begeerte greep mij bij de keel. Dat was de auto die ik altijd had willen hebben maar nooit had durven kopen.

Ik informeerde naar de prijs. Die was hoger dan van de beoogde Saab, maar niet eens zo veel meer. Ik belde mijn vrouw en vroeg om toestemming, die ze mij na enig soebatten gaf. Van mijn aankoop heb ik nooit één dag spijt gehad, maar mijn ontrouw gaf mij het gevoel dat er iets onherstelbaars met Saab was gebeurd.

Mijn eerste auto was een witte Saab 99 geweest, en sindsdien had ik nooit een ander merk gereden, ook niet toen Saab vol werd gestopt met Opeltechnologie. Toch had mijn beslissing om Saab nu achter mij te laten ook een rationele kant. Mijn eerste witte Saab werd na twee weken total loss gereden door een dronken Engelsman van links, die meende voorrang te hebben. Gewapend met het geld van de verzekering, ging ik op zoek naar mijn volgende Saab.

Toen ik bij de dealer binnenstapte, stuitte ik in de showroom op het tentoongestelde wrak van een Saab 96, het klassieke model met de hoge rug uit de jaren zestig. Rondom het wrak waren kunstig herfstbladeren gedrapeerd. Er stond een bordje bij waarop te lezen viel dat deze auto op een gladde weg was verongelukt bij een snelheid van 100 km per uur, maar dat de inzittenden zonder een schrammetje waren vrijgekomen. Dat zij nog leefden, was puur te danken aan de veiligheid van Saab. Qua veiligheid overtrof Saab alle andere merken.

Saab 993

Dus kocht ik weer een Saab 99, een metallic blauwe dit keer met een economymeter op het dashboard die aangaf hoeveel brandstof je gebruikte, een nieuwigheidje in een tijd dat duurzaamheid in het autorijden nog geen issue was.
De begeerte greep mij bij de keel. Altijd heb ik geloofd dat Saab bijzonder veilige auto’s produceerde. Op een gegeven moment kregen Saabs zelfs enorme dikke bumpers die kwaadaardig naar voren staken.

Ook werd ermee geadverteerd dat sommige modellen nog het meest leken op een tank. Rudy Kousbroek, zelf een aanhanger van de bordkartonnen 2CV, maakt in De archeologie van de auto nog enige smalende opmerkingen over Saab, maar die konden mij er niet van weerhouden het merk te blijven rijden.

Toch raakte ik aan het twijfelen toen ik een bericht las over een onderzoek naar de veiligheid van auto’s. Het klopte dat Saabs minder vaak betrokken waren bij ongelukken en het klopte ook dat Saabrijders minder vaak dodelijk gewond raakten. Maar dat had niets uitstaande met de veiligheid, maar met een ander fenomeen. Uit het onderzoek kwam ook naar voren dat Saabrijders over het algemeen rustige, wat hoger opgeleide weggebruikers zijn die er minder behoefte aan hebben het gaspedaal diep in te drukken.

Als auto an sich is BMW beslist niet minder veilig, maar de kleinere modellen van dat merk worden vaak bereden door jongeren, die zich graag op de weg willen bewijzen – met alle gevolgen van dien.

Daarmee was de veiligheidsmythe van Saab doorgeprikt. Het lag niet aan de auto, het lag aan de mens.

Mijn afvalligheid markeerde ook de val van Saab. Het merk werd opgekocht door General Motors, dat weinig boodschap had aan de gedachte dat Saab een merk is voor een apart slag mensen. In Boston, Berkeley en in andere universiteitssteden zie je nog steeds veel Saabs, maar echt populair is het merk in Amerika nooit geworden. Je koopt geen Saab om in een veredelde Opel rond te rijden.

Saab 9-7X

Het dieptepunt kwam met de Saab 9-7X, een SUV die nog het meest lijkt op een Hummer. De productie werd vroegtijdig afgebroken omdat er geen vraag naar was.

Deze week kwam het bericht dat Saab mogelijk wordt opgekocht door Spyker, het Nederlandse merk dat zo’n veertig sportauto’s per jaar verkoopt . Een paar steenrijke geldschieters, op zoek naar een leuk speeltje, zouden Saab alsnog van GM willen overnemen. Spyker en Saab, het is een combinatie die gevoelens van spot bij me oproept.

De chique krant NRC Handelsblad, die je toch eerder associeert met Maison de Bonneterie, is deze week al opgekocht door C&A, en nu dit weer.

Mij kregen ze nooit meer in een Saab.

de Volkskrant, 24 december 2009. Zie ook voor reacties.