De droom van een eigen huis

Beweringen en bewijzen

Bij elke verkiezing kom ik voor de vraag te staan of ik zal stemmen tegen mijn eigenbelang. Zo zijn er verschillende partijen waarvoor ik een zekere sympathie heb, maar die maatregelen voorstaan die rechtstreeks ingaan tegen mijn eigenbelang. En vice versa.

hypoyheekrenteaftrek

Neem de hypotheekrenteaftrek.

Verschillende partijen willen die afschaffen of inperken en zij zullen mij daarmee direct treffen in mijn portemonnee. Dertien jaar geleden heb ik een huis gekocht, een heel pand nog wel, dat bij mij om de hoek te koop stond. Ik liep er langs, keek naar binnen en was verkocht. Jammer dat ik zoiets nooit zou kunnen betalen. Maar in een vlaag van grootheidswaan ging ik toch naar zo’n adviesbureau, waar ik werd ontvangen in een witte kamer met designstoelen.

Aan de muur hing een echte Jan Cremer met van die bloembollenvelden. Ik vermoedde dat de auteur van onverbiddelijke bestsellers hier ook was geweest en in natura had betaald. Even later nam een keurige heer met das tegenover me plaats met een notitieblok.

‘U wilt dus een huis kopen’, zei hij, ‘en weet u al wat dat gaat kosten?’

Ik noemde een bedrag, dat werd uitgedrukt in ettelijke tonnen. Al ging het nog in guldens, ik schrok er zelf van.

‘En wat is uw eigen vermogen?’, vroeg de adviseur.

‘Ongeveer nihil’, antwoordde ik zonder met mijn ogen te knipperen.

Jan Cremer+schilderij

Ik had verwacht dat de adviseur zijn notitieblok dicht zou klappen en mij de deur zou wijzen, maar dat gebeurde niet. Integendeel, hij bleef vriendelijk, vroeg wat ik zoal verdiende en maakte een inventarisatie van mijn jaarlijkse inkomsten. Daarna begon hij te rekenen. Ik keek naar de tulpen van Jan Cremer. Toen de adviseur klaar was met zijn berekeningen, concludeerde hij tot mijn stomme verbazing dat ik het huis niet alleen zou kunnen kopen, maar dat er ook nog geld kon worden geleend voor eventuele verbouwingen.

Een paar dagen later kon ik kiezen uit drie banken en kocht het huis.

Vandaag zou ik die hypotheek vast niet meer krijgen, maar toen zaten wij midden in een boom op de woningmarkt. In termen van risico’s zal alles mogelijk zijn geweest en als ik er nog eens over had nagedacht, had ik het vast niet gedaan.
Huizenbezit bevordert bovendien het verantwoordelijkheidsbesef.

Toch is die aankoop de beste financiële transactie uit mijn hele leven geweest. Om de rente te betalen, ben ik harder gaan werken en ook daarvan heb ik nooit spijt gehad.

Tot mijn geluk is het huis sindsdien zo in waarde gestegen dat het nu garant staat voor mijn pensioen. Als kleine zelfstandige kom ik er pensioentechnisch toch al bekaaid vanaf, maar dankzij het huis hoef ik mij voorlopig geen zorgen te maken. De hypotheekrenteaftrek heeft voor mijn waardige ouwe dag gezorgd en daar kan ik alleen maar dankbaar om zijn.

Wie dus aan de waarde van mijn huis komt, komt aan mijn pensioen. Eigenbelang, daar heeft u gelijk in, wat niet wegneemt dat het in de toekomst voor starters veel moeilijker zal zijn zich een klein kapitaaltje te verwerven, zoals ik heb gedaan.

De klacht dat de hypotheekrenteaftrek de staat veel kost, is geen argument dat diepe indruk op mij maakt. De staat is geen doel in zichzelf, maar een middel om de burgers gelukkiger te maken. Afgezien van de overdrachtsbelasting, die natuurlijk ook wegvalt als de woningmarkt instort, zijn de revenuen voor de overheid enorm. Een eigen huis bevordert het geluk van mensen in vele opzichten.

De meeste mensen zijn geen nomaden, maar honkvast zodra er een gezin moet worden gesticht. Daarom zou het veel verstandiger zijn het woningbezit in alle lagen van de bevolking te stimuleren. Iedere Nederlander en iedere nieuwe Nederlander een eigen huis, en de boel wordt vanzelf bij elkaar gehouden. Dan heb je geen Job Cohen meer nodig.

Huizenbezit bevordert bovendien het verantwoordelijkheidsbesef. Rijd door een willekeurige buurt in een willekeurige stad en u ziet onmiddellijk waar de koophuizen en waar de huurhuizen staan. Die koophuizen worden beter onderhouden – logisch, want je bent minder geneigd eigen bezit te verwaarlozen. Dat zie je nu ook overal gebeuren. Omdat er wordt gewacht met verkopen, hoor je overal het getimmer en geboor bij mensen die hun eigen huis aan het opknappen zijn.

Eigenlijk zou het eigen huis een links issue moeten zijn, maar vreemd genoeg zijn het juist de meer rechtse partijen die de renteaftrek ongemoeid willen laten. De kleine man in zijn eigen huis, waarin hij gelukkig woont en waaraan hij later een klein vermogen overhoudt als hij naar het Rosa Spierhuis gaat. Geen kleinburgerlijke droom is de sociaal-democratie vreemd geweest.

de Volkskrant, 1 april 2010. Zie ook voor reacties.