The Max Pam Globe

Vassily Smislov (1921-2010)

Schaken

Deze en de komende week zal ik aandacht besteden aan Vassily Smislov, die vorige week op 89-jarige leeftijd is overleden. Hoewel hij maar één jaar wereldkampioen is geweest – van 1957 tot 1958 – behoorde tot de grootste schakers van de twintigste eeuw.

Dat hij maar zo kort de scepter zwaaide, komt door Botwinnik die in die jaren vijftig misschien niet sterkste schaker ter wereld was, maar wel de machtigste. Botwinnik, ook wel “de patriarch van het Russische schaak” genoemd, had zoveel privileges opgebouwd dat je hem verschillende keren moest verslaan om hem als wereldkampioen te onttronen.

Zo moest de arme Smislov op het hoogtepunt zijn carrière met Botwinnik maar liefst drie matches om de wereldtitel uitvechten en aan het eind stond hij nog met lege handen. De eerste tweekamp vond plaats in 1954. Smislov begon met twee nederlagen, maar haalde op en aan het eind stond het gelijk: 12-12. Omdat Botwinnik de regerend wereldkampioen was, behield hij zijn titel, want er werd toen niet verlengd.

Weer moest Smislov een lange weg afleggen, maar opnieuw slaagde hij erin het kandidatentoernooi te winnen. Dit maal kwam hij tot de tanden toe gewapend tegenover Botwinnik te zitten en inderdaad won hij nu met ruim verschil: 12,5-9,5. Botwinnik was eindelijk verslagen, maar niet voor lang. De patriarch had zichzelf het recht op een revanchematch gegund en dus moest Smislov ten derde male aantreden. Botwinnik kwam nu veel uitgeruster dan zijn tegenstander aan de start en sloeg terug met 12,5-10,5.

Daarna is het Smislov niet meer gelukt zich als uitdager op te werpen. Het werd de tijd voor Petrosjan, Spasski, Tal en Fischer. Maar rechtvaardig was het niet. In het totaal had Smislov de drie matches met 34,5-33,5 gewonnen en toch had hij de wereldtitel verloren! Smislov was de morele kampioen, maar daar had je niets aan.

Het zal ongetwijfeld aan zijn zachtmoedig karakter hebben gelegen dat Smislov er niet aan onderdoor is gegaan. Weliswaar had hij de wereldtitel verspeeld, maar hij bleef een van de gevaarlijkste spelers ter wereld. Euwe heeft nooit een voet aan de grond bij hem gekregen en zelfs in 1981 won Smislov – 61 jaar oud – nog een partij van Timman.
Smislov was een man van vele kwaliteiten, maar ook een ondoorgrondelijk mens. Een communist is hij nooit geweest en dat zal in de strijd tegen partijman Botwinnik beslist niet hebben geholpen. In zijn aantekeningen heeft de altijd wantrouwige Botwinnik wel eens gesuggereerd dat Smislov op de hoogte geweest moet zijn van de openingen die Botwinnik had voorbereid, maar dat is nooit door iemand gelooft.

Wel werd Smislov tegen het eind van zijn leven diep religieus en begon hij zelfs een uitvoerige studie te maken van de voorspellingen van Nostradamus. Hij toonde zich toch vreemder dan werd gedacht. Daarbij was Smislov uiterst muzikaal en nog liever was hij een gevierd operazanger geworden. Met Taimanov, die behalve schaakgrootmeester ook concertpianist was, gaf hij af een toe een recital en viel hij op door een fraaie bariton.

Smislov is tot op hoge leeftijd actief geweest. Nog in 1991 werd hij opnieuw wereldkampioen, maar nu bij de senioren. Van alle senioren was hij de oudste. Zelfs Bobby Fischer had een groot ontzag voor hem, maar daarover de volgende week.

Smislov-Botvinnik (1954)
1. e2-e4 e7-e6 2. d2-d4 d7-d5 3. Pb1-c3 Lf8-b4 4. e4-e5 c7-c5 5. a2-a3 Lb4-a5 6. b2-b4 c5xd4 7. Dd1-g4 Pg8-e7 8. b4xa5 d4xc3 9. Dg4xg7 Th8-g8 10. Dg7xh7 Pb8-d7 11. Pg1-f3 Pd7-f8?

Volgens Botwinnik had hij 11. … Dc7 moeten doen, maar volgens Smislov is wit dan na 12. Lb5! ook in het voordeel.

12. Dh7-d3 Dd8xa5 13. h2-h4 Lc8-d7 14. Lc1-g5 Ta8-c8 15. Pf3-d4 Pe7-f5 16. Ta1-b1!

De krachtigste zet van de partij.

16. … Tc8-c4 17. Pd4xf5 e6xf5 18. Tb1xb7 Tc4-e4+?

Volgens Botwinnik had het antwoord wel gezien, maar was hij even vergeten dat hij eerst 18. … Tg5x had moeten doen. Volgens Smislov staat wit ook dan gewonnen: 18. … Tg5x 19. hg5x Te4+ 20. Le2 Pg6 21. Kf1! Pf4 22. Da6 en wit blijft een kwaliteit voor.

19. Dd3xe4! d5xe4 20. Tb7-b8+ Ld7-c8 21. Lf1-b5+ Da5xb5 22. Tb8xb5 Pf8-e6 23. Lg5-f6 Tg8xg2 24. h4-h5 Lc8-a6 25. h5-h6

en zwart gaf op.

Botvinnik-Smislov (1954)
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 g7-g6 3. g2-g3 Lf8-g7 4. Lf1-g2 O-O 5. Pb1-c3 d7-d6 6. Pg1-f3 Pb8-d7 7. O-O e7-e5 8. e2-e4 c7-c6 9. Lc1-e3 Pf6-g4 10. Le3-g5 Dd8-b6 11. h2-h3 e5xd4!

Hier vroeg Botwinnik zich wantrouwig af hoe het mogelijk was dat Smislov zo goed op de hoogte was van een variant die hij maar zelden speelt.

12. Pc3-a4 Db6-a6 13. h3xg4 b7-b5 14. Pf3xd4 b5xa4 15. Pd4xc6 Da6xc6 16. e4-e5 Dc6xc4 17. Lg2xa8 Pd7xe5

Ineens moet wit, ondanks zijn materiële voorsprong, enorm oppassen.

18. Ta1-c1 Dc4-b4 19. a2-a3 Db4xb2 20. Dd1xa4 Lc8-b7!

Een geweldige zet, die een dameoffer inleidt.

21. Tc1-b1

Verspeelt zijn laatste kans: 21. Lb7x Db7x 22. Tc3 h6 23. Lf4 Pf3+ 24. Tf3x Df3x 25. Ld6x Td8 26. Lc5 en er valt te vechten.

21. .. Pe5-f3+ 22. Kg1-h1 Lb7xa8! 23. Tb1xb2 Pf3xg5 24. Kh1-h2 Pg5-f3+ 25. Kg2-h3 Lg7xb2

Wit heeft de dame, maar is in een tredmolen beland, waaruit geen ontsnappen meer mogelijk is.

26. Da4xa7 Lb7-e4 27. a2-a4 Kg8-g7 28. Tf1-d1 Lb2-e5 29. Da7-e7 Tf8-c8 30. a4-a5 Tc8-c2 31. Kh3-g2 Pf3-d4+ 32. Kg2-f1 Le4-f3 33. Te1-b1 Pd4-c6 en wit gaf op.

Smislov-Botvinnik (1957)
1. e2-e4 c7-c5 2. Pg1-f3 g7-g6 3. c2-c4 Lf8-g7 4. d2-d4 d7-d6 5. Pb1-c3 Pb8-c6 6. Lc1-e3 Lc8-g4 7. d4xc5 d6xc5 8. Dd1xd8+ Ta8xd8 9. Le3xc5 Lg7xc3+ 10. b2xc3 Pg8-f6 11. Pf3-d4!

Het ziet er helemaal niet slecht uit voor zwart, maar deze zet gooit roet in het eten.

11. … Pf6xe4 12. Pd4xc6 b7xc6 13. Lc5xa7 Lc8-f5 14. f2-f3 Pe4-d6 15. a2-a4 Td8-a8 16. La7-b6 O-O 17. c4-c5 Pd6-c8 18. g2-g4 Lf5-e6 19. a4-a5 Pc8xb6 20. c5xb6 Tf8-b8 21. Lf1-d3

Zwart lijkt nu terug te kunnen slaan, maar Smislov heeft verder gekeken.

21. … Tb8xb6 22. a5xb6! Ta8xa1+ 23. Ke1-d2 Ta1-a2+

Helaas, want na 23. … Th1x 24. b7 Th2x+ 25. Le2 is zwart uitgepraat.

24. Kd2-e3 Le6-c8 25. Th1-d1 Ta2-b2 26. Ld3-c4 Kg8-g7 27. Td1-d8 Lc8-e6

Of  27. … Lb7 28. Td7 Tb6x 29. Te7x en f7 is niet meer te dekken.

28. … 28. Lc4xe6 f7xe6 29. Td8-b8 e6-e5 30. c3-c4 Kg7-f7 31. c4-c5 Kf7-e6 32. Tb8-d8 g6-g5 33. h2-h3 Tb2-b1 34. Ke3-d2 Tb1-b5 35. Kd2-d3 Tb5-b1 36. Kd3-c4 Tb1-c1+ 37. Kc4-b4 Tc1-b1+ 38. Kb4-a4 Tb1-a1+ 39. Ka4-b4 Ta1-b1+ 40. Kb4-a3 Tb1-a1+ 41. Ke3-b2 Ta1-a5 42. Td8-d3 Ta5-a8 43. Kb2-b3 Ta8-a5 en later door  zwart opgegeven.

Het Parool, 3 april 2010

Het lange schaakleven van de vorige week overleden Vassily Smislov (1921-2010) overziende, vond ik zoveel moois dat ik besloten heb dit tweeluik uit te breiden met een derde deel. Vorige week besprak ik hier de relatie van Smislov met Botwinnik, deze week laat ik enkele schitterende partijen zien die Smislov speelde tegen anderen dan Botwinnik, en volgende week zal ik aandacht besteden aan Smislov als studiecomponist. Ook in die discipline van het schaakspel leverde Smislov enkele uitzonderlijke prestaties.

Als het gaat om oudere schakers die op nog op topniveau hebben gespeeld, wordt altijd verwezen naar Lasker en Kortsjnoj. Maar ook Smislov heeft tot op hoge leeftijd laten zien hoe geweldig sterk hij schaakte. In 1982, toen hij al over de zestig was, heeft hij zelfs nog een keer meegedaan aan de cyclus om de wereldtitel. En niet zonder succes!

Eerst plaatste hij zich in het interzonale toernooi van Las Palmas, vóór onder meer Petrosjan, Timman en Larsen. In de kwartfinale van de kandidatenmatches kwam hij tegenover Rober Hübner te zitten, de jonge Duitser die de hemel ging bestormen. Na tien duels in het Oostenrijkse Velden stond het 5-5, terwijl de vier barragepartijen alle in remise eindigden. Om er een einde aan te maken, kwamen Smislov en Hübner overeen om naar het plaatselijke casino te gaan, ten einde het rouletteballetje te laten beslissen. Smislov koos rood en Hübner kreeg dus zwart. Maar bij de eerste draai kwam het balletje op groen: 0 – nul! Een tweede draai leverde rood op, zodat Smislov verder ging.

Deze uitkomst bevestigde Donners opvatting dat schaken ten diepste een geluksspel is.

Na Hübner trof Smislov in de halve finales de Hongaar Ribli, die hij met 6,5-4,5 versloeg. Op 63-jarige leeftijd had Smislov de finale bereikt! Dat was voor hem nog nooit gepresteerd. Dertig jaar nadat Smislov voor het eerst tegen Botwinnik had gespeeld, scheidde hem nog slechts één hindernis van een tweekamp om de wereldtitel. Die hindernis heette toen Kasparov en die wereldkampioen heette toen Karpov. En zo was het Kasparov die een einde maakte aan het tweede schaakleven van Smislov. De grote Vassily nam het sportief op. Hij  was slechts verbaasd dat hij zo ver was gekomen. Deze episode uit zijn leven geeft in elk geval aan hoe ontzaglijk getalenteerd Smislov is geweest.

Omdat Smislov aanvankelijk een carrière als zanger ambieerde – hij was bijna aangenomen door de opera van Bolshoi – wordt zijn spel vaak vergeleken met de muziek van Bach: helder, logisch en ontroerend tegelijkertijd. Op You Tube is een grappig clipje te vinden van Smislov, die met het Tilburgs mannenkoor het lied La Renaissance ten gehore brengt. Het is in 1981 opgenomen tijdens het Interpolis Toernooi. Inderdaad, ontroerend.

Fischer-Smislov (1959)
1. e2-e4 c7-c5 2. Pg1-f3 e7-e6 3. d2-d4 c5xd4 4. Pf3xd4 Pg8-f6 5. Pb1-c3 d7-d6 6. Lf1-c4 Lf8-e7 7. O-O a7-a6 8. Lc4-b3 b7-b5 9. f2-f4 O-O 10. f4-f5 b5-b4! 11. Pc2-e2 e6-e5 12. Pd4-f3 Lc8-b7 13. Pe2-g3 Pf6xe4 14. Pg3xe4 Lb7xe4 15. Dd1-e1!

Door Fischer voorbereid: 15. … Lf5x 16. Pe5x de5x 17. Tf5x Pc6 18. Le3 met goed spel, maar Smislov doet het eenvoudiger.

15. … Le4xf3 16. Tf1xf3 Pb8-c6 17. De1-e4 Pc6-d4 18. Tf3-h3 Le7-f6 19. Lb3-d5 Ta8-c8 20. c2-c3 b4xc3 21. b2xc3 Pd4-b5 22. Lc1-d2 Tc8-c5 23. Kg1-h1 Dd8-d7 24. Ld5-b3 d6-d5 25. De4-f3 Pb5-d6! 26. Ta1-f1 Pd6-e4 27. Df3-h5 h7-h6 28. Ld2xh6 g7xh6 29. Lb3-c2

Want 29. Dh6x Tfc8 30. Lc2 Lg7 31. Dh7+ Kf8 32. Le4x de4x  33. f6 Lf6x levert niets op.

29. … Lf6-g5 30. f5-f6 Tf8-b8! 31. Lc2xe4 d5xe4 32. Th3-g3 Dd7-f5!

Een prachtzet, waarmee de witte aanval wordt afgeslagen. De dame is onkwetsbaar wegens mat.

33. Kh1-g1 Df5-g6 34. Dh5-e2 Tc5-c6 35. h2-h4 Tc6xf6 36. Tf1xf6 Dg6xf6 37. De2-h5 Df6-f4 38. Kg1-h2 Kg8-g7 39. h4xg5 h6xg5 40. Dh5xg5+ Df4xg5 41. Tg3xg5+ Kg6-f6 42. Tg5-h5 Tb8-b1 43. Kh2-g3 Tb1-f1 44. Th5-h4 Kf6-f5 45. Th4-h5+ Kf5-e6 46. Th5-h6+ f7-f6 47. Th6-h4 e4-e3 48. Th4-e4 f6-f5 en wit gaf op.

Smislov-Liberzon (1968)
1. c2-c4 e7-e5 2. Pb1-c3 Pb8-c6 3. g2-g3 g7-g6 4. Lf1-g2 Lf8-g7 5. Ta1-b1 d7-d6 6. b2-b4 a7-a6 7. e2-e3 f7-f5 8. Pg1-e2 Pg8-f6 9. d2-d3 O-O 10. O-O Lc8-d7 11. a2-a4 Ta8-b8 12. b4-b5 a6xb5 13. a4xb5 Pc6-e7 14. Lc1-a3 Ld7-e6 15. Dd1-b3 b7-b6 16. d3-d4 e5-e4 17. d4-d5 Le6-f7 18. Pe2-d4 Dd8-d7 19. La3-b2 g6-g5 20. Pc3-e2 Kg8-h8 21. Tb1-a1 Pe7-g6 22. f2-f4!

Neemt zelfs de aanval over.

22. … e4xf3 e.p. 23.  Tf1xf3 Pg6-e7 24. Pd4-c6 Tb8-e8 25. Pe2-d4 Pf6xd5?!

Als zwart geweten had wat hem zou overkomen, had hij deze riskante voortzetting niet gekozen.

26. c4xd5 Lf7xd5 27. Pd4xf5!!

Een dameoffer, gebaseerd op: 27. … Lb3x 28. Lg7x+ Kg8 29. Pce7x+ Te7x 30. Lf8x Kf8x 31. Ta8+ Kf7 32. Pd4x+ Kg7 33. Pb3 en wint.

27. … Tf8xf5 28. Lb2xg7+ Kh8-g8!

Nog het beste: 28. … Kg7x 29. Dc3+ Kg8 30. Tf5x Df5x 31. e4 Le4x 32. Le4x De4x 33. Te1 loopt ook niet goed af.

29. Tf3xf5!!

Allemaal volgens dezelfde principes.

29. … Ld5xb3 30. Tf5xg5 Pe7-g6 31. Lg7-h6 Dd7-e6 32. h2-h4! De6xe3+ 33. Kg1-h2 De3-c3 34. Ta1-f1 Ld5-c4 35. Tf1-f2 Dc3-e1 36. Tg5-f5 Lc4xb5 37. Lh6-d2! De1-b1 38. Lc6-d5+ Kg8-h8

Of 38. … Kg7 39. Tf7+ Kh8 40. Lc3+ Pe5 41. Pe5x de5x 42. Tc7 en tegen 43. Le5x is niets meer.

39. Ld2-c3+ Pg6-e5 40. Pc6xe5 d6xe5 41. Tf5xe5 en zwart gaf op.

Smyslov-Timman (1971)
1. Pg1-f3 g7-g6 2. d2-d4 Lf8-g7 3. e2-e4 d7-d6 4. Lf1-e2 Pg8-f6 5. Pb1-c3 O-O 6. O-O Lc8-g4 7. Lc1-g5 Pb8-c6 8. h2-h3 Lg4xf3 9. Le2xf3 Pf6-d7 10. Pc3-e2 h7-h6 11. Lg5-e3 e7-e5 12. c2-c3 Pd7-b6 13. Dd1-b3 Pc6-a5 14. Db3-c2 Pa5-c4 15. Le3-c1 e5xd4 16. Pe2xd4 c7-c5 17. Pd4-b3 Dd8-e7 18. Pb3-d2 Tf8-e8 19. Pd2xc4 Pb6xc4 20. Lc1-f4 Ta8-d8 21. Ta1-d1 b7-b5 22. b2-b3 Pc4-e5 23. Lf3-e2 a7-a6 24. a2-a4 De7-b7 25. Td1-d5 g6-g5 26. Lf4-e3 Pe5-c6 27. a4xb5 a6xb5 28. b3-b4!

Kijkt naar het zwakke punt b5.

28. … Pc6-e7 29. Td5-d2 c5xb4 30. c3xb4 d6-d5 31. Tf1-d1 Td8-c8 32. Le3-c5 Pe7-c6 33. Dc2-b3 d5-d4 34. Db3-d3 Tc8-b8 35. Dd3-b1 Tb8-a8 36. Le2-d3 Lg7-e5 37. Td2-a2 Kg8-g7 38. Db1-b3 Ta8xa2 39. Db3xa2 Te8-a8 40. Da2-e2 Ta8-a3 41. Ld3xb5 d4-d3!

Lijkt zich te redden.

42. Lb5xd3 Pc6xb4 43. Lc5-d6!!

Een kolossale zet. Op 43. … Ld6x komt 44. Db2+, terwijl 43. … Ld4 44. Lc4 Ta1 45. Ta1 La1x 46. e5! ook niet goed uitpakt.

43. … Ta3-a5 44. Ld6xe5+ Ta5xe5 45. De2-b2 f7-f6 46. Td1-b1 Db7-d7 47. Ld3-c4 Pb4-c6 48. Lc4-d5 Pc6-e7 49. Db2-b8 Dd7-c8 50. Db8-a7 Kg7-g6 51. Tb1-b7 Dc8-f8 52. Tb7-b8 Df8-g7 53. Da7-a8 Kg6-h7 54. Ld5-c4 Te5-c5 55. Lc4-d3 Tc5-e5 56. g2-g3 h6-h5 57. Kg1-f1 h5-h4 58. g3-g4 Dg7-f7 59. Tb8-f8 en zwart gaf op.

Het Parool,  1o april 2009

Dit is het laatste deel over Vassily Smislov (1921-2010), die één jaar wereldkampioen was en wordt beschouwd als een van de sterkste schakers van de twintigste eeuw. Vorig week vertelde ik hier over de match die Smislov tegen Hübner speelde. Na veertien partijen stond het nog gelijk en besloten de spelers naar het casino te gaan om het rouletteballetje te laten beslissen. Smislov koos rood en Hübner kreeg dus zwart, maar bij de eerste draai kwam het balletje op groen: 0 – nul! Opnieuw proberen en nu kwam het balletje op rood. Smislov ging naar de volgende ronde.

Verschillende lezers hebben mij attent gemaakt op het interview dat Smislov in 2003 aan Chess Today heeft gegeven en waarin hij vertelt over die gedenkwaardige gebeurtenis. Zo herinnerde Smislov zich nog dat het balletje bij de hernieuwde poging op “rood 3” kwam, de eerste van de drie kaarten waarmee de beroemde dichter Poesjkin tot 21 kwam: 3, 7 en aas.

Voor Smislov was deze gang van zaken het bewijs dat God een zware strijd met de duivel had gevoerd om hem te laten winnen. Op de vraag waarom God zich juist tegen Hübner had gekeerd, wist Smislov ook het antwoord. Tijdens de tweekamp zou de Duitse grootmeester zich niet correct hebben gedragen.

Voor Smislov was het bestaan op aarde een soort doorgangshuis, waar mensen een gevecht met de duivel moesten leveren om tenslotte op te stijgen naar het hogere. Voor wie de duivelse verleidingen kon weerstaan, zou het hoofd langzaam worden gevuld worden met de Heilige Geest. Het schaakbord is een van die slagvelden waarop de duivel actief is, al vindt de werkelijke strijd plaats in de harten van de mensen. Ik geef het maar even door, het is maar dat u het weet. Een wereldkampioen is per slot niet de eerste de beste.

Smislov was ook een probleemcomponist en een bedenker van eindspelstudies. De meeste daarvan – 52 in totaal – heeft hij gebundeld in een klein boekje, dat eenvoudig Mijn Studies heet. Tot op hoge leeftijd is hij blijven componeren, zelfs tot na 2000, toen hij slechtziende was en het bord nauwelijks meer kon overzien. Als componist vond Smislov in de schaakstukken de goddelijke harmonie, die hij in de harde toernooipraktijk natuurlijk moest ontberen. Hieronder volgen vier van zijn studies.

De eerste is uit 1936

Wit speelt en wint:

1. Lc2-b1!

Na 1. Pb1 a1D+ 2. Kb5 Da2 is het mis en hetzelfde geldt voor 1. g7 a1D+ 2. Kb5 Dg1 en zwart is okay.

1. … a2-a1D+ 2. Ka5-b5 Lf4-g3!

Helaas geeft 2. … Da3 3. g7 geen redding.

3. g6-g7 Lf4-b8!

Om na 4. g8D Da4+ pat te creëren.

4. g7-g8L!!

Een schitterende minorpromotie. Er dreigt 5. Ld5 en mat.

4. … Lb8-f4 5. Lg8-a2!

Een raar gezicht. Twee witte witvelderige lopers houden nu de zwarte dame in bedwang.

5. … Lf4xd2 6. f5-f6! Ld2-f4 7. f6-f7 Lf4-d6 8. Kb5-c6 Ld6-f8 9. Kc6-c7

en het pleit is beslecht. Er is niets meer tegen een loper die op d5 mat gaat geven.

En dit is eentje uit 1938:

Je zou niet zeggen dat wit met zijn versprokkelde stukken mat gaat zetten, maar dat is toch het geval.

1. Le7-d8+! Ka5-b4

Moet wel, want 1. … Dd8x 2. Pc6x+ wint de dame.

2. a2-a3+ Kb4-c5

Weer zou hij met lopen na 2. … Ka3x 3. La5  e5 4. Tf1 Ka2 5. Lc3 en mat op a1.

3. Tf4xf6 g7xf6 4. Kc2-c3 d6-d5 5. e4-e5 f6xe5

Er dreigde 6. b4 mat.

6. e5xd4+ 7. e3xd4+ Kc5-b5 8. a3-a4 mat.

Deze is uit hetzelfde jaar,  misschien wel Smislovs beroemdste studie. Hij kreeg destijds een vierde prijs voor, niet in de laatste plaats vanwege de prachtige sleutelzet. Hoe houdt wit remise? Zwart dreigt namelijk op f3x te slaan, maar als wit zelf 1. f4 doet, volgt 1. … Ta6+ met winst. Vandaar de volgende interferentie.

1. Lb2-f6+!! e7xf6 2. f3-f4 Ta8-h8+ 3. Kh6-h7!

Een fijne pointe. Na 3. Kg6 Th5x! 4. Kg7 Tg5+ 5. Kh7 a4 6. a3 Kh5 7. Kh8 Kh6 en nu moet wit wel op g5 slaan.

3. … Th8xh5 4. a2-a4!

Op 4. Kg8 Tg5+ gaat het zoals bij de vorige zet.

4. … Th5-g5+ 5. Kg7-h8!

Dus niet 5. … Kh7 6. Kh5 Kh6 en hij moet weer op g5 slaan.

5. … Kh4-h5 6. Kh8-h7 Tg5-g6 7. Kh7-h8 Tg6-h6+ 8. Kh8-g7! Th6-g6+ 9. Kg7-h8 Kh5-h6

en pat! Een van die zeldzame stellingen, waarbij je met een toren voor niet kunt winnen.

En dit is een van zijn laatste studies, vermoedelijk uit 2000. Smislov was toen 79 jaar! Hij droeg toen al een brille met hele dikke glazen, dus hij moet het zo’n beetje uit zijn hoofd hebben gedaan.

Wit moet remise zien te houden, maar dat is met die gevaarlijke pion op a2 niet eenvoudig:

1. Tg5-g1 La6-d3 2. h5-h6!

Het doel wordt niet bereikt met: 2. Ta1 Lb1 3. Kd6 –  of 3. h6 Kg6! 4. Kd6 Kh6x 5. Ke6x Kg6 6. Ke5 h5 7. f5+ Kg7! 8. Ke6 Kf8! 9. Ke5 Ke7! 10. Kf4 Kf6 11. Kg3 Kxf5 12. Kh4 Kg6 -+ 3. Kd4 Kf6 4. Ke3 Kf5 5. Kf3 e5 6. fxe5 Kxe5 7. Ke3 Kf5 en wint. – 3. … h6! 4. Ke5 Ke7 5. Kd4 Kf6 6. Ke3 e5 7. Kf3 Kf5 8. fxe5 Kxe5 9. Kg4 Ke4 10. Kg3 Kf5 11. Kh4 Kf4 12. Kh3 Kg5 en wit is eraan.

2.  … Kf7-f6

En nu wordt 2. Lb1 beantwoordt met 3. Tg7+ Kf6 4. Ta7 en wit heeft zich gered.

3. Tg1-a1

Vooral niet: 3. Kd6 Lb1 4. Tg8 a1D 5. Tf8+ en mat.

3. … Ld3-b1 4. Kc5-d6 Kf6-f5 5. Kd6-e7!

Nauwkeurig blijven: 5. Kd7? e5! 6. fe5x Ke5x 7. Ke7 Kd4 8. Kf6 Kc3 9. Kg7 Kb2 10. Ta2x+ Ka2x, met zwart voordeel.

5. … Kf5xf4 6. Ke7xe6

Of 6. Kf6 e5 7. Kg7 Kg5 – ook  7. … e4 8. Kh7x e3+ 9. Kg8 e2 10. h7 Lh7x+ 11. Kh7x Ke4 12. Kg6 Kd3 13. Kf5 Kc3! helpt niet – + 8. Kh8 e4 9. Kh7x e3+ 10. Kg8 e2 11. h7 e1D 12. h8D De8+ 13. Kg7 De7+ 14. Kg8 Kg6 en wit heeft niets.

6. … Kf4-g5

Remise is ook: 6. … Ke4 7. Kf6 Kd3 8. Kg7 Kc3 9. Ta2x La2x 10. Kh7x Lb1+ 11. Kg7.

7. Ke6-f7! Kg5xh6 8. Kf7-g8! Kh6-g6 9. Kg8-h8 h6-h5 10. Ta1xa2 Lb1xa2

Pat! Een indrukwekkende machine.

Het Parool,  17 april 2010

• Oude jaargangen
• Links
• Maar meneer
• Abonneren
• Webdesign: Minus3