Het volmaakte evenwicht

Invallen

Het kabinet-Rutte heeft lang gehoopt op een meerderheid in de Eerste Kamer, maar zou dat eerlijk zijn geweest? Ik telde de percentages van het kabinet op, gemeten naar de landelijke uitslag. De VVD kreeg 19,6 procent, het CDA kreeg 14,2 procent en de PVV kreeg 12,4 procent. Bij elkaar opgeteld: 46,2 procent.

Evenwicht

Dat is in verhouding met het aantal zetels in de Eerste Kamer. Die (voorlopige) 37 senatoren voor het kabinet zijn er zelfs eentje te veel. De laatste jaren hoor je vaak dat de Nederlandse kiezer op drift is, maar de uitslag van de Statenverkiezingen laat zien dat in Nederland maar weinig verandert.

Zo lang ik leef, heeft links nimmer de meerderheid behaald. Links wint wel eens verkiezingen, maar meestal moeten zij die winst weer snel inleveren.

Direct na de oorlog dachten mijn ouders nog dat Willem Drees voor een doorbraak zou zorgen, maar die verwachting kwam niet uit. Sindsdien zijn allerlei nieuwe partijen ontstaan, maar als geheel is links ongeveer even groot of klein gebleven.

Wat voor links geldt, geldt ook voor rechts. Ik heb wel eens een rechtse meerderheid meegemaakt, maar dat waren steeds kleine meerderheden. Het eerste kabinet-Van Agt bijvoorbeeld, dat regeerde van 1977 tot 1981, had een meerderheid van slechts twee zetels. Die meerderheid was extra wankel, omdat in de CDA-fractie ook toen een paar dissidenten zaten te mopperen.

Ten aanzien van de meest fundamentele verhoudingen, die van links-rechts, is 65 jaar lang alles bij het oude gebleven. Wat ze ook over ons ook mogen zeggen, daar ver over de grenzen, wij zijn eigenlijk een heel stabiel landje. Wel hebben zich zowel binnen links als rechts verschuivingen voorgedaan. Traditioneel is de PvdA de partij van links, maar die partij is versnipperd door de komst van D66, de SP en GroenLinks. Ter rechterzijde is er van het CDA vrijwel niets meer over.

Eurlings

Ooit waren KVP, AR en CHU goed voor bijna zeventig zetels, maar nu staan zij op vijftien. De VVD en de PVV zijn in dat gat gesprongen. Zolang de secularisatie voortschrijdt en de katholieke kerk in opspraak blijft, hoeft het CDA zich geen enkele illusie te maken. Bij gebrek aan sprookjes is men daar op zoek naar ‘een verhaal’, maar dat verhaal is er gewoon niet meer. Een charismatische leider zou het CDA nog tijdelijk kunnen opkrikken, maar Camiel Eurlings kondigde in het openbaar aan dat hij liever kinderen ging verwekken. Toen hij dat had gedaan, vloog hij snel de ooievaar achterna naar de KLM, waar hij de vrachtdivisie gaat leiden. In feite is de vlucht van Eurlings symbolisch voor de leegloop uit het CDA.

Intussen moet het kabinet-Rutte in de Eerste Kamer op zoek naar wisselende meerderheden. Als je bedenkt dat een meerderheid kan worden bereikt met steun van de rechtse SGP óf met steun van 50Plus, dat linkse partijtje van Jan Nagel, dan begrijp je dat Nederland volmaakt in evenwicht is.

Het lijkt wel of heel stemmend Nederland aan yoga doet.

Binnenlands Bestuur, 11 maart 2011