Taboes en dilemma’s

Columns

De bevalling van het twaalfjarig meisje in Groningen stelt ons niet alleen voor een journalistiek, maar ook voor een algemeen menselijk dilemma, namelijk dat wij nieuwsgierig zijn naar iets dat wij eigenlijk liever niet willen weten. Zwangerschap bij jonge meisjes komt regelmatig voor. De Telegraaf bracht meteen een recordlijstje, waarop de vijfjarige Lina uit Peru bovenaan stond.

Moeilijk te geloven dat een kleuter al zwanger kan zijn, maar zij zou – evenals haar broertje door wie zij was bevrucht – een hormonale afwijking hebben.

Wij hebben hier te maken met het taboe dat jonge kinderen seks kunnen hebben. Van een dertienjarig Pools meisje dat op vakantie in Egypte werd bezwangerd, beweerde de moeder – eigenlijk de grootmoeder, in dit geval – dat het kwam door verdwaald sperma in het zwembad. Helaas. Geslachtziekten kun je ook niet krijgen op de wc en aids loop je niet op door zoenen.

Het Groningse meisje beviel plotseling. Dat niemand het in de gaten heeft gehad, duidt op een tweede taboe. Toch komt zo’n onverwachte bevalling vaker voor. Nog onlangs las ik over een in Abu Dhabi woonachtige vrouw, die op doorreis in Zuid-Afrika was bevallen. Ook zij beweerde totaal verrast te zijn. Wat haar bevalling extra pijnlijk maakte, was dat zij als ongetrouwde vrouw niet meer terug kon naar Abu Dhabi, aangezien zij daar zou worden gearresteerd. Buitenechtelijke seks is strafbaar in dat islamitische land.

Het derde en zwaarste taboe ligt in de familiesfeer: incest. Al uit de eerste berichten kon je opmaken dat het niet ging om een vrijpartij met de buurjongen in het tuinschuurtje. De vader heeft inmiddels bekend. Baby en moeder zijn ondergedoken, het huis is leeggehaald en de kwaadaardige graffiti op de buitenmuur is verwijderd.

Heerdstee

Voor alle betrokkenen zou het verreweg het beste zijn, wanneer wij over deze zaak nooit meer iets te horen zouden krijgen, maar zo zit de menselijke geest niet elkaar. Die is nieuwsgierig en wordt geprikkeld door het buitenissige. Al direct deed Wim Moes, directeur van de protestants-christelijke basisschool De Heerdstee, in het NOS-Journaal een oproep aan de media om ten aanzien van zijn leerlinge terughoudend te zijn. Een betere illustratie van het dilemma is niet denkbaar. Het was goed bedoeld, maar wat kan iemand van zo’n oproep verwachten als hij die uitspreekt in een televisieprogramma met een miljoenenpubliek?

Nog meer aandacht.

Je zou denken dat De Telegraaf als eerste op het schoolplein stond, en dat was ook wel zo, maar de krant hield zich voor zijn doen tamelijk rustig. Kennelijk was Ruben, het jongetje dat na de vliegtuigramp in Tripoli was gebeld door de krant, nog niet helemaal vergeten. Of misschien is Ruben inmiddels wel vergeten, maar niet de lezerswoede die toen was ontstaan.

Opmerkelijk genoeg was het Uitgesproken EO, dat via Twitter en een klasgenootje had gevraagd om mee te werken aan een portret van het ontwrichte Groningse gezin. Bij de EO zullen ze hebben gedacht: “Ha, fijn, een protestants-christelijke basisschool, dat is helemaal onze doelgroep!”. Weet u nog dat Uitgesproken EO onlangs uit een samenwerkingsverband is gestapt, omdat zij de anderen niet professioneel genoeg vonden? Volkomen logisch dus dat Tenco van der Hee, eindredacteur van Uitgesproken EO, zijn graafwerk via Twitter omschreef als “journalistiek onderzoek”.

In Villamedia lees ik dat directeur Willem Moes naar de Raad voor de Journalistiek is gestapt om de EO aan te klagen. Veel zal hij er niet mee bereiken, vrees ik. De Raad heeft nauwelijks macht. Bij een eventuele veroordeling belooft iedereen beterschap, totdat na Ruben en de twaalfjarige moeder, weer een ander kind het nieuws zal halen in een tragedie. Hoe die tragedie eruit zal zien, laat ik aan uw fantasie over, maar ik durf er gif op in te nemen dat uw fantasie werkelijkheid zal worden. Journalisten van de EO en de Telegraaf zullen dan hand in hand vooraan staan.

Het Parool, 9 april 2011