De tragiek van het staatshoofd

Buitenhof

Al langere tijd ben ik lid van het Republikeins Genootschap, een weinig militante club die de republiek verkiest boven de monarchie. Het Genootschap voert geen campagne, maar gaat ervan uit dat het Nederlandse volk ooit langs parlementaire weg de monarchie zal afschaffen, een gebeurtenis die vermoedelijk langer op zich laat wachten dan de oprichters zich hebben voorgesteld.

Waarschijnlijker is het dat de tegenstelling monarchie/republiek zich vanzelf oplost. De aristocratie is grotendeels van de koningshuizen losgezongen, want zo’n beetje alle prinsen en prinsesjes trouwen tegenwoordig met burgermeisjes en burgerjongens. En geef ze eens ongelijk. De burgerlijke oceaan van aantrekkelijke huwelijkskandidaten is oneindig veel groter dan het drooggevallen vijvertje waaruit de adel moet vissen. Door zich in te trouwen, kan iedere jongen en ieder meisje koningsgemaal of zelfs koningin worden. Nog even wachten en er bestaat geen volksere instelling dan het koningshuis. Iedereen lid van het Koninklijk Huis, dat is een vorm van democratie waar wij op den duur naar toe gaan.

De afgelopen week werd deze gedachte bevestigd door twee gebeurtenissen. Allereerst het skiongeluk van prins Johan Friso. In een telefoongesprek met de Koningin heeft premier Rutte laten weten “dat heel Nederland meeleeft”, en dat is ontegenzeggelijk waar. De Nederlandse kranten hebben niet alleen hun hele voorpagina, maar ook nog eens tientallen andere pagina’s ingericht om zo minutieus mogelijk te berichten over wat in de sneeuw is gebeurd, welke medische behandeling de prins te wachten staat en wat zich in zijn brein moet afspelen. Bij rampen steunen de Oranjes en Nederland elkaar. De getroffen zoon en moeder zullen nooit zo geliefd zijn.

Wulff

Zet daar tegenover wat er is gebeurd in de Bondsrepubliek, waar het staatshoofd, president Christiaan Wulff, deze week op miezerige wijze en onder hoon moest aftreden. Het mag van Johan Friso een beetje dom zijn geweest om bij alarmfase vier buiten de piste te skiën, maar daarvan is hijzelf het slachtoffer geworden. Heel anders dan bij de fouten van Wulff, die hij heeft gemaakt om er zelf beter van te worden.

Het ergste was dat Wulff weigerde te begrijpen dat hij zich zulke zaken in de functie van staatshoofd niet kan permitteren. Het is vermoeiend om altijd maar het rolmodel te moeten spelen van iemand die integriteit en moreel gezag uitstraalt, maar als je dat niet kunt, moet je geen staatshoofd willen zijn. Dat is helaas de tragiek van staatshoofden. Je vertegenwoordigt, nee, je belichaamt een land met je verschijning, je houding en je gedrag. Wulff is dat ontgaan en zijn straf is nu dat hij zijn land alleen nog belichaamt als pop op de praalwagens van carnaval.

Praktisch zonder omhaal is Wulff verdwenen en dat gaat lastiger in een erfelijke monarchie.

De laatste tijd wordt gespeculeerd over het aftreden van koningin Beatrix. In de 32 jaar dat zij de functie van staatshoofd vervult, heeft ook zij natuurlijk fouten gemaakt. Ook de Oranjes hebben zich wel eens lelijk vergaloppeerd. Maar nooit heeft het volk zich tegen haar en haar familie gekeerd. Dat Beatrix het in al die jaren dus niet zo slecht heeft gedaan, is een conclusie waar zelfs een burgerlid van het Republikeins Genootschap mee kan leven.

En verder wensen wij prins Friso een spoedig herstel toe.

Buitenhof, 19 februari 2012