Vrouwen hebben geen bravoure

Columns

In het Jeugdjournaal ging het over de Cito-toets. Die was moeilijker dan vorig jaar. Niemand had alles goed en de hoogste score was behaald door drie jongens. Van dat laatste keek ik op. De afgelopen jaren is het toch de trend dat meisjes het op school beter doen dan jongens. Anderzijds is er ook een trend dat meisjes gemiddeld hoger scoren, maar dat er onder de toppers meer jongens zijn.

Veel barrières zijn geslecht, en ikzelf ben al lang geneigd te denken dat de vrouw aan de macht is, maar toch zijn er nog enkele intellectuele terreinen waar vrouwen achterblijven. Zo blijft het gek dat van de honderd sterkste schakers ter wereld er maar twee vrouw zijn. Dat komt heus niet meer omdat zij achter de aanrecht moeten staan.

Vrouwendag

Wij gaan nu een trede lager en komen terecht bij De Wereld Draait Door. Deze week stond in de Volkskrant een boos artikel van Debbie Appel, die heeft nagerekend dat er verhoudingsgewijs maar weinig vrouwen in dat programma optreden. Van alle gasten schijnt 77% man te zijn. In één op de vijf afleveringen zit helemaal geen vrouw en van alle 228 uitzendingen is er nog nooit één geweest zonder mannen.

Het is een oude klacht en velen hebben zich het hoofd gebogen over het waarom. Een van de verklaringen is dat vrouwen minder leuk worden gevonden, omdat zij op de buis geen bravoure vertonen. Ze worden daarom ook minder snel uitgenodigd, want in een wereld van de kijkcijfers kan geen programma zich al te veel saaie momenten veroorloven.

Toch is het maar hoe tegen zo’n programma aankijkt. Ik beschouw DWDD als een typisch mannenprogramma. Je moet het vergelijken met Top Gear, ook een populair programma waarin mannen onder elkaar lol maken. Bij Top Gear is dat fijn stoeien met auto’s. DWDD en Top Gear worden bemand door vriendenclubjes en op de een of andere manier werkt dat altijd aanstekelijk. Ik ben het daarom volkomen oneens met prof. Deirdre Closky, die door Debbie Appel in haar artikel wordt opgevoerd. Volgens Deirdre “draaien mannelijke conversaties om het bepalen van de hiërarchie. Vrouwen converseren om een band te smeden”.

Lariekoek, het is precies andersom!

Sigmund Freud heeft daar al op gewezen. Volgens Freud is de relatie tussen vader en zoon – en dus ook die tussen mannen – gebaseerd op vriendschap. De idylle van de vriendschap wordt echter verstoord, zodra er een vrouw (de moeder) in het spel komt. Dan loopt alles mis en zullen de mannen elkaar naar het leven staan. Zie hier de kern van het Oedipuscomplex.

Volgens Freud is de relatie tussen moeder en dochter – en dus ook die tussen vrouwen –  op iets heel anders gebaseerd , namelijk op de jaloezie. Vrouwen zijn altijd aan het kibbelen en met elkaar in concurrentie. In veel reclames zie je dat verschil verbeeld. U moet maar eens opletten: zie je in een spotje een vader met een zoon, dan zij altijd samen aan het vissen of aan het sporten. Bij vrouwen gaat het anders toe: “Linera, even slank als je dochter”.

Met deze Freudiaanse kennis in het achterhoofd gaan wij DWDD veel beter begrijpen. Wij begrijpen nu ineens waarom die vrienden van Matthijs het zo goed met elkaar kunnen vinden en waarom zij er het liefst zo weinig mogelijk vrouwen bij willen hebben. DWDD is een soort sociëteit, ook zo’n typisch manneninstituut. Alleen al door hun aanwezigheid brengen vrouwen de idylle van de vriendschap in gevaar.

Dankzij Freud begrijpen wij nu ook waarom het nooit iets is geworden met al die praatprogramma’s waarin alleen maar vrouwen aan het woord kwamen. Kent u ze nog? Vrouw & Paard, De Tafel van Vijf. En Lady’s Only, bestaat dat nog? Allemaal programma’s met een vrouwenbezetting van honderd procent. Ze zijn aan oeverloos gekissebis ten onder zijn gegaan.

Zelf geloof ik niet in Freud, maar in dit geval zou hij wel eens helemaal gelijk kunnen hebben.

Het Parool, 10 maart 2012