Bestsellers schrijven is echt haar ding

Columns

Onlangs heeft Paulien Cornelisse alle verkooprecords gebroken met haar boekje En dan nog iets. Zes weken na verschijning waren er al 100.000 exemplaren over de toonbank gegaan. Een tijdje stond zij zelfs nummer 1 en 2 op de bestsellerslijst, want ook haar eerdere bestseller Taal is zeg maar echt mijn ding blijft niet aan te slepen. Daar zijn er inmiddels zo’n 400.000 van verkocht.

Met zulke oplagen hoeft een auteur geen geldzorgen meer te hebben.

Paulien Cornelisse is de natte droom van iedere uitgever. Een niet al te dik boekje dat loopt als een trein, wat wil je nog meer? Bovendien geschreven door een auteur, die uitstekend in staat is haar eigen publiciteit te verzorgen. Jammer, dat zulke boeken onvertaalbaar zijn, want anders zaten ze bij Contact helemaal op een bal van goud. Uitgevers zijn altijd op zoek naar bestsellers, maar zij beweren ook dat niets zich laat voorspellen. Toch doet iedere uitgever er verstandig aan de titels van Cornelisse te analyseren. Waar komt haar succes vandaan?

En dan nog iets

Boekjes over taal zijn altijd populair geweest. Jan Kuitenbrouwer is er groot mee geworden, maar zijn positie is nu geheel door Paulien Cornelisse overgenomen. Turbotaal is uitgewerkt en overwoekerd door taal is zeg maar mijn ding. Je ziet hier ook meteen het verschil tussen Kuitenbrouwer en Cornelisse. Turbotaal maakt zich dik, vertegenwoordigt de uitdrukkingsvorm van de reclameman met een Porsche in de achtertuin, terwijl Cornelisse zich juist kleiner maakt dan zij is. Cornelisse heeft met Brigitte Kaandorp gemeen dat zij enigszins klunzig overkomt. Intelligent, maar toch klunzig. Het is een vrouw die de wetenschapsquiz wint – wat zij in 1995 ook heeft gedaan – maar die bij het verlaten van de studio meteen over een banaan uitglijdt, of merkt dat haar jas gestolen is. Ze hakkelt soms, moet naar haar woorden zoeken en erkent daarbij ruiterlijk dat zij zelf ook allerlei rare en modieuze taalvormen gebruikt. Zo schaart zij zich onder haar eigen publiek, dat haar terugbetaalt met identificatie en liefde.

Maar voor een bestseller is meer nodig. Dat Paulien Cornelisse een vrouw is helpt mee. Het huidige lezerspubliek bestaat voor het grootste deel uit vrouwen.  Dat Cornelisse een leuke vrouw is, maar niet uitzonderlijk aantrekkelijk of sexy helpt eveneens mee. Ook hier heeft het publiek de mogelijkheid zich te identificeren. Het leven is een hindernisbaan met obstakels waar je best om kunt lachen, dat is de filosofie die door Cornelisse in haar theatershows wordt uitgedragen. En ook hierin voelt het publiek zich verwant met degene die op het toneel staat. Omdat taal universeel is en door iedereen wordt gebruikt, zelfs door degenen die zwijgend in de zaal zitten, is elk optreden van Cornelisse zowel een verrassing als een feest der herkenning.

Taal is mijn ding

Paulien Cornelisse doet het ook goed op de tv. Noodzakelijk, want tegenwoordig wordt een bestseller op de tv te geboren. Dat zie je ook aan Nico Dijkshoorn. In De Wereld Draait Door vertolkt hij wekelijks op briljante wijze de rol van de nieuwe Willy Alfredo, de sneldichter die in jaren zestig optrad in allerlei talkshows. Met Verder alles goed heeft Dijkshoorn de bestsellerslijst bestegen, waaruit wij bovendien kunnen leren dat eenvoudige titels de verkoop stimuleren. Hoe minder woorden, hoe beter. Bonita Avenue, Wij zijn ons brein, Tonio, De buurman, Ik Zlatan, allemaal titels die momenteel op de bestsellerslijst staan.

Opvallend aan de boeken van Paulien Cornelisse zijn de onooglijke omslagen. Ze bestaan uitsluitend uit woorden en de auteur heeft ze zelf getekend – zeg maar ontworpen. Het zijn van die covers, waarvan een uitgever normaal gesproken zegt: “Dat gaan wij dus niet doen”. De schoonheid en de kleurenpracht van haar omslagen slaan je niet bepaald in het gezicht, maar dragen ook weer bij aan het beeld dat wij hier te maken hebben met een vrouw die zich in haar eentje, en op humoristische wijze, een weg door het leven weet te banen.

Het Parool, 31 maart 2012