Bij drie is er altijd één de gast

Beweringen en bewijzen

Sneller dan gedacht hebben wij een nieuwe regering. De coalitie van VVD en PvdA overschaduwde zelfs in De Telegraaf het andere grote nieuws dat Bram en Eva uit elkaar zijn en dat Willem Holleeder heeft gevochten ten overstaan van een keurig terras in Amsterdam Zuid.

Rutte & Samson

Helemaal gerust op de plannen van de nieuwe regering is De Telegraaf nog niet, getuige de kop op pagina 9: ‘Arme’ patiënten straks spekkoper. Ben je ziek en arm, lig je straks overladen met cadeaus in een ziekenhuisbed. Je vraagt je af waar die arme zieken dat aan verdiend hebben.

Het geheim van een vlotte formatie zit hem in de geheimhouding. Radiostilte heet dat tegenwoordig met een ouderwets woord.

Er is niets gelekt, zelfs Ferry Mingelen had beter een pijpje kunnen gaan roken. Met drie in plaats van twee partijen was het nooit zo snel gelukt. “Drie mensen kunnen een geheim bewaren wanneer twee van hen dood zijn”, heeft Benjamin Franklin eens gezegd. Ook Freud zou niet erg verbaasd zijn geweest.

Volgens Freud is de werkelijke relatie die tussen twee mensen. Komt er eentje bij, dan wordt één van de drie vanzelf de gast. Dat zie je gebeuren na de geboorte van het eerste kind. In die beginmaanden voelt de vader zich een gast in huis. Voor Freud was dat de verklaring van het verschijnsel dat sommige vaders bij de aanblik van de baby de behoefte krijgen om vreemd te gaan. Met drie wordt de harmonie verstoord en vandaar dat de geboorte van een kind de katalysator kan zijn voor een scheiding. Als het ongewenst blijft, kan ook een kind in een driehoeksverhouding de gast zijn. Het is vrij zeldzaam dat de moeder gast wordt, maar ook dat komt voor.

Maar z’n tweeën heb je daar allemaal geen last van. Daarom was het zo eenvoudig verstandige maatregelen te nemen. De metafoor van het pijn lijden zie je in elk geval niet terug op de gezichten. Rutte en Samson hebben er zichtbaar zin in. Toch heb ik wel een aantal vraagtekens.

Mijn grootste vraagteken is Lodewijk Asscher, die vicepremier wordt. Misschien gaat Asscher het heel goed doen, maar ik heb hem zo vaak horen verklaren dat hij beslist in Amsterdam wethouder wilde blijven, dat ik nauwelijks kon geloven dat hij onderhands allang ja had gezegd. Natuurlijk is het boeiender en ook eervoller om minister te worden, maar waarom kan iemand niet gewoon zeggen dat hij er serieus over zal nadenken als hij wordt gevraagd? Nu moet er weer een beroep worden gedaan op de frase van het landsbelang.

Pieter Hilhorst

Even wonderlijk is de benoeming van Asschers opvolger in Amsterdam. Volgens Het Parool, die het bericht op de voorpagina bracht, wordt dat Pieter Hilhorst. Uiteraard gun ik mijn collega-columnist bij deze krant graag een mooie baan, en voor mijn part mag hij ook de gemeentepet dragen, maar eerlijk gezegd heb ik uit zijn stukjes nooit opgemaakt dat hij politieke ambities had. Ik dacht dat hij vrij en onverveerd zijn meningen gaf, maar ondertussen moet hij toch ook bij de PvdA gelobbyd hebben. Anders krijg je niet plotseling zo’n functie aangeboden, terwijl je bestuurlijk nauwelijks enige ervaring hebt. Ik bedoel: als ik geweten wat zich achter de schermen had afgespeeld in de carrièreplanning van Hilhorst, had ik zijn stukjes vast anders gelezen.

Heeft Hilhorst voor de PvdA wel eens op een of andere lijst gestaan? Of is het een kwestie van parachutering? “Hilhorst zelf was vanochtend niet bereikbaar voor commentaar”, aldus de laatste zin in Het Paroolbericht. Dan moet het wel waar zijn, was mijn eerste reactie. Als iemand die zo vaak in de media optreedt ineens onbereikbaar is, dan gaat het meestal om vragen die liever worden ontweken. Kijk maar naar Bram en Eva.

Het komt regelmatig voor dat politici later columnist worden, maar de omgekeerde weg wordt zelden bewandeld. H.J.A. Hofland heeft wel eens met de gedachte gespeeld om voor de VVD de Kamer in te gaan, maar hij kwam daar snel op terug. Het bekendste voorbeeld van een columnist met politieke ambities was natuurlijk Pim Fortuyn. Ook als hij niet was vermoord zou zijn beweging uit elkaar zijn gevlogen, daarvan ben ik overtuigd. Een columnist is iemand van de korte baan. Elke dag is in principe een deadline. Een politicus moet daarentegen beschikken over geduld en zitvlees. Het gebeurt maar zelden dat een sprinter in een stayer verandert, tenzij met heel veel doping.

de Volkskrant, 31 oktober 2012. Zie ook voor reacties.