Docters van Leeuwen, de crisis en grijsgroene borsten

Beweringen en bewijzen

Wat de dichters Remco Campert, Gerrit Komrij en Jean Pierre Rawie nimmer is gelukt, werd vorige week in één klap verwezenlijkt door mr. A.W.H. (Arthur) Docters van Leeuwen. Als een meteoor werd het poëziedebuut van deze kakelverse dichter gelanceerd in alle media.

Docters 1


De Volkskrant en NRC/Handelsblad buitelden over elkaar heen voor een exclusief interview, terwijl Pauw & Witteman zich de trotse winnaar onder de talkshows mocht noemen, want het was daar, en nergens anders, dat Docters van Leeuwen zijn verzen kwam voordragen.
Het werd stil op straat.

Zelf was ik bij mijn eerste kennismaking meteen diep onder de indruk. Vooral van de strofe die in de Volkskrant stond:

Je bood me je borsten aan
Die weerstonden nog net de zwaartekracht
Bovendien hadden ze een grijsgroen weerschijn
Ik zie ze nog en voel ze nog

Hé, dacht ik toen ik deze regels op mij liet inwerken, borsten die nog net de zwaartekracht weerstaan – zouden die borsten hun vliegbrevet hebben gehaald? Ik geef toe dat ik poëtisch maar een leek ben en dat het multi-interpretabele karakter van dichtkunst mij moeite kost, maar intrigerend is deze strofe wel.

Zo vertelt de dichter ook dat ze – die borsten dus – een grijsgroen weerschijn vertonen. Wat is er in godsnaam met die borsten aan de hand? Waren ze misschien ziek of hadden ze in te lang gekookte broccoli gehangen? Ooit heeft de dichter Gerard Reve geschreven over “een sponzig tietwerk, waarin de Kanker zijn legioenen marsbereid maakt”, maar zulks is vooral een kwestie van  moedwillige woordkeus. Het blijft een tikje raadselachtig wat Doctors heeft bedoeld, maar dat is ook het mooie van zijn poëzie. Ik houd wel één slag om de arm: omdat de gedichten zijn uitgegeven door Mai Spijkers van Prometheus, zou ik niet helemaal willen uitsluiten dat er fouten in het zetwerk zijn geslopen en dat er oorspronkelijk heeft gestaan:

Bovendien hadden zeeën een grijsgroen weerschijn

Je denkt dan aan de Méditerranée bij stormachtig weer, als de golven grijsgroen op de rotsen slaan. Je ziet de dichter voor je als klein jongetje op vakantie, woelend met zijn handen in het water, terwijl zijn ouders vanaf strand roepen: “Pas op, Arthur, val er niet in!”.

De bundel heet Weggewaaid en het geraffineerde ervan is dat alles wat erin staat, ontleend is aan anderen. Of om zelf maar eens parafraseren, Willem Frederik Hermans in dit geval: nergens staan zoveel stijlfiguren die niet van Doctors A. van Leeuwen zijn als in de gedichten van Doctors A. van Leeuwen. Normaal heet zoiets epigonisme, maar slechts weergaloze talenten zoals Doctors weerstaan de zwaartekracht van het middelmatige en stijgen daar bovenuit.

Docters 3

Dat zie je al meteen op de omslag met die wegwaaiende velletjes papier. Helemaal een Jeroen Henneman, alleen heet de maker dit keer Kirsten Quast – met een q. En dan die gedichten! De cyclus Harro komt boven 1 en Harry komt boven 2 verwijst met een dubbelloops jachtgeweer naar Gerard Reve’s Graf te Blauwhuis, zij het dat Reve in de dichtersknuisjes van Doctors A. van Leeuwen pas helemaal tot wasdom komt.

Menig debuterend dichter had maar al te graag twee pagina’s in de krant gekregen, of had zijn verzen – “wij doen ook aan kunst!” – willen voordragen in een talkshow, maar ja, behalve minder talent dan Docters van Leeuwen hebben zij ook minder meerwaarde. Ik bedoel: tot 2007 is Doctors van Leeuwen baas geweest van de Autoriteit Financiële Markten. Dat was in de tijd dat AFM aan de Amsterdamse Singel zat en Doctors zich per taxi vijftig meter verderop naar l’Europe liet rijden voor de lunch. Hij was nog niet weg of crisis kwam, die ons allen een stuk armer maakte. Heeft de Autoriteit in de tijd daarvoor zitten slapen? In elk geval werd het Balkenende plussalaris van zijn opvolger onmiddellijk verlaagd.

Docters 2

Gelukkig maar dat het daar in al die optredens niet over ging. Ook niet over zijn functie bij Independer, die pseudo-onafhankelijke site die namens Achmea verzekeringen vergelijkt. En evenmin over strapatsen van vermogensbeheerder Jerry Langeraar, over wie Docters van Leeuwen tegenwoordig toezicht schijnt te houden. Vraag ernaar en Docters legt de haak erop.

Logisch, want aan een dichter stel je geen journalistieke vragen. Stel je voor! In Nederland zijn wij niet zo klein dat wij een kunstenaar lastig vallen met kleinigheden. Breng Docters van Leeuwen eerdaags naar het Pantheon zoals Voltaire, of geef hem een staatsbegrafenis zoals Machado de Assis.

de Volkskrant, 30 oktober 2013