Fietsrazzia’s in der Doppelstaat

Beweringen en bewijzen

Onze kinderen kwamen bedremmeld naar huis gelopen, want hun fietsen waren verdwenen.

Doppelstaat

Ze hadden een tochtje met de trein gemaakt en de fietsen achtergelaten op het station bij het Amsterdamse World Trade Centre. Bij terugkomst waren ze weg. Een week later gebeurde hetzelfde met de fiets van mijn vrouw, nu op het Leidseplein. Ik ging polshoogte nemen bij het WTC en was juist op tijd om getuige te mogen zijn van een fietsrazzia. Fietsen, die kennelijk op een verkeerde plek stonden, werden losgeknipt en daarna op een open vrachtauto gehesen.

De gemeente wil graag dat haar inwoners de auto laten staan, maar voor genoeg plaatsen waar je fietsen neer kunt zetten, heeft zij niet gezorgd. Van dat tekort heeft de gemeente nu een lucratieve business gemaakt. Je fiets ophalen kost geld. Niet opgehaalde fietsen worden geveild. De overheid als fietsendief.

fietsdepot

Het fietsdepot gaf mij de associatie met een concentratiekamp voor fietsen. (Nee, Theo, Auschfiets-Birkenau is géén leuke grap.) Dit sadistisch universum bevindt zich ver buiten de stad op een omheind terrein. Je bent zo een middag verder voor je je fiets terug hebt. Boven de ingang zag ik de denkbeeldige woorden: sarren, treiteren, pesten. Na de wielklem voor automobilisten, die burgers razend maakte, is er nu het fietsdepot. Het afficheert zich als een stichting die het eigenlijk goed voor heeft met de mensheid. De mededeling ‘het fietsdepot helpt Tanzania met een tweede kans voor niet opgehaalde fietsen’ is een aflaat waaruit een groot schuldgevoel spreekt.

Onlangs had Brandpunt een item over de boete-industrie. Uit alles blijkt dat het Nederlands wegennet zo is ingericht dat het nauwelijks mogelijk is je aan de maximumsnelheid te houden. De verkeersveiligheid blijkt ook helemaal niet het doel te zijn van de overheid. Het gaat erom zo veel mogelijk boetes te innen, want dat is een dankbare inkomstenbron in deze crisistijd. Dit jaar zal het recordbedrag van 1,1 miljard aan verkeersboetes worden overschreden.

Als je erop gaat letten, begint het op te vallen dat de staat zichzelf andere normen oplegt dan die hij voor zijn burgers in gedachten heeft. Vorige week heeft de ING, als aflossing van de staatssteun, 1,125 miljard terugbetaald. Wouter Bos, die destijds de noodlening afsloot, wordt daar luid om geprezen. Ik ben geen financieel deskundige, maar ik keek ervan op dat de staat voor die lening een rente van 12,5 procent heeft gerekend.

Twaalf en een half procent!

Dat is een woekerrente, waarvoor zelfs de ergste vrek uit de Russische literatuur zich zou schamen. Je vraagt je ook af hoe de ING dat heeft kunnen terugbetalen. Ongetwijfeld hebben hun klanten, via te lage percentages op hun spaarrekeningen of door andere ongunstige voorwaarden, daar hun steentje aan bijgedragen.

En dan is er het NSA-schandaal. Op zichzelf is het beschamend dat overheden op zo’n enorme schaal burgers afluisteren. Daarbij is het veelzeggend dat de Europese landen de Amerikanen nauwelijks iets kwalijk nemen. Zelfs Angela Merkel, die tot op de wc mobiel werd afgetapt, weigert klokkenluider Snowden te helpen. Geheel in het beeld past het bericht dat de Britse geheime dienst de AIVD juridische adviezen gaf hoe je de Nederlandse wetten moet omzeilen. ‘Nederlanders hebben enkele wetgevingshordes die moeten worden genomen’, staat er droog. Hier opereert de overheid niet alleen als inbreker, maar ook als malafide advocaat. Plasterk, ooit academicus, maar nu als minister van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk, lijkt bezig aan een lange mars door menselijke vrijheden.

Wanneer wordt zo iemand ook in zijn eigen ogen een beklagenswaardige figuur?

In 1974 publiceerde Ernst Fraenkel, een gevluchte Duitser, zijn beroemd geworden boek Der Doppelstaat. Daarin analyseert Fraenkel de natie, zoals die door Hitler werd opgebouwd. Naast een Normenstaat, het conventionele staatsapparaat met zijn traditionele wetten, creëerde Hitler een zogenoemde Massnahmenstaat, die op een geheel eigen wijze te werk ging. Zo konden orde en rust worden afgewisseld met uitbarstingen van wetteloosheid, zonder dat de natie zelf in gevaar kwam. Of zoals Hitler het uitdrukte: ‘Wat door de Staat opgelost kan worden, wordt door de Staat opgelost. Maar wat de Staat door zijn wezen niet kan oplossen, wordt door de Beweging gedaan.’

De beweging van nu ziet er anders uit dan de beweging van toen, maar het uitgangspunt lijkt hetzelfde: controle over alles en iedereen. De politicus van nu zal moed nodig hebben. Wij burgers hoeven niet allemaal een Edward Snowden te zijn, maar enige Zivilcourage kunnen wij wel gebruiken.

de Volkskrant, 6 november 2013.  Zie ook reacties.