Over de Concorde: dat het mogelijk was om voor het gewone passagiersverkeer zo'n snel toestel te bouwen dat er ook nog eens zo mooi en elegant uitziet, grenst bijna aan het ongelooflijke.

        In een commentaar sprak de Volkskrant gisteren de verwachting uit dat het wel afgelopen zijn met de Concorde, het supersonische vliegtuig waarvan er onlangs één neerviel bij Parijs. Zelf als het toestel weer toestemming krijgt om te gaan vliegen, zal het aan boord "pijnlijk leeg" blijven, aldus de Volkskrant.
        Ik geloof daar niet zo in. Mensen vergeten snel, zelfs al zijn de videobeelden van het neerstortende vliegtuig nu nog op het netvlies gebrand. Daarbij zou het ook zeer onrechtvaardig zijn om de Concorde uit de lucht te halen. Een maand geleden was de Concorde nog het veiligste toestel aller tijden. Als voor alle typen zou gelden dat zij na een eerste crash uit roulatie moeten worden genomen, zou er vrijwel geen vliegverkeer bestaan.
        De Concorde heb ik altijd een fascinerend toestel gevonden. Al sinds 1969, toen het bij Toulouse zijn eerste testvlucht maakte, heb ik foto's en plaatjes van de Concorde verzameld. Dat het mogelijk was om voor het gewone passagiersverkeer zo'n snel toestel te bouwen dat er ook nog eens zo mooi en elegant uitziet, grenst naar mijn idee bijna aan het ongelooflijke. De Concorde mag dan dertig jaar oud zijn, het mag gebouwd zijn in een tijd dat computers tot veel minder in staat waren dan tegenwoordig, in veel opzichten is het nog altijd het modernste toestel te wereld. Vergelijk een auto uit 1969 met een auto van nu en het woord ouderwets komt bij je op. Vergelijk de Concorde met de vliegtuigen van nu en nog altijd zie je dat de Concorde zijn tijd vooruit is.

        Als jongetje had ik twee dromen. De eerste was dat ik Aljechin in alles verwoestende aanvalspartij zou verslaan en dat hij na mijn al even daverende slotzet zijn koning zou omleggen en zou zeggen: "Mijnheer, ik moet het toegeven, u bent in alle opzichten mijn meerdere". Mijn tweede droom was: vliegen in een supersonisch vliegtuig. Kent iemand nog de strips van Jo, Suus en Jokko? De titels van de albums zeggen genoeg: Bestemming New York en De Manitoba antwoordt niet meer. Dat wilde ik ook.
        Van mijn eerste droom is niets terecht gekomen, maar mijn tweede heb ik weten te verwezenlijken: in 1987 ben ik met de Concorde van Londen naar New York gevlogen en weer terug. Ik voelde me als iemand die het gemaakt had in het leven. Naast me zat Martina Navratilova die toen net Wimbledon had gewonnen. Alleen al het opstijgen van de Concorde is spectaculair. Na een korte aanloop gaat het toestel scherp omhoog alsof je in een straaljager zit, wat natuurlijk ook zo is. Als je eenmaal boven de Atlantische Oceaan zit en een display voor in het vliegtuig geeft aan dat zojuist een snelheid van Mach 1.1 is overschreden, worden de wanden warm van de wrijving, hoewel het buiten zo'n vijftig graden onder nul is.

        De inrichting getuigde van een futuristische smaak, zonder ook maar enigszins ordinair te zijn. De stoelen waren strak en van grijs leer. British Airways is van plan het interieur te vernieuwen, maar ik hoop dat zij dit Rietveld-vliegtuig ook aan de binnenkant zo veel mogelijk in tact laten. Het menukaartje heb ik bewaard. We aten daar op die gedenkwaardige dag in april 1987: "lightly scrambled eggs enhanced with a core of suvruga caviar, enveloped in thinly sliced smoked salmon, garnished wit a corn galette, fresh asparagus and cherry tomato's". Nu liggen ze in elke supermarkt, maar toen was het voor de eerste keer dat ik van die kleine tomaatjes at.
        Een stil toestel is de Concorde niet. Afgezien van de knallen die ze vijftien kilometer terug op de grond horen, is het ook binnen in het toestel tamelijk rumoerig. Dat komt door het geluid dat tegen de romp slaat als de golven tegen de boeg van een schip. In New York kwamen wij op dezelfde tijd aan als die waarop wij in Londen waren vertrokken, zodat het leven eigenlijk gewoon doorging. Als ik er nog eens het geld voor heb, zou ik zo weer meegaan. Maar er zit een cynisch kantje aan het recente ongeluk, dat kennelijk veroorzaakt werd door een klapband. Ontworpen door Dunlop was de Concorde het eerste toestel dat een systeem aan boord had waarmee onmiddellijk een lekke band kon worden ontdekt. Ook daarin waren de ontwerpers hun tijd ver vooruit, maar misschien toch niet ver genoeg.

NRC\Handelsblad, 19 augustus 2000 © Max Pam

Ook de auteur reisde met de Concorde.