De NCRV en het fatsoen

    Wie geïnteresseerd is in de mensch achter de bekende Nederlander moet voor de grap eens kijken naar Mens, een interviewprogramma dat op zondagmiddag door de NCRV wordt uitgezonden. Alleen al het décor met dat open haardvuur is de moeite waard. Als je niet zou weten dat het wordt opgenomen in het Zeepaviljoen te Katwijk, zou je denken dat het door een dronken décorbouwer is ontworpen die tegen zichzelf heeft gezegd: "Fijn, en nu gaan we het zo truttig mogelijk voor ze maken!".
    Onlangs was Catherine Keyl te gast. Ze zat er met het gewicht dat zij nooit heeft bezeten, maar sinds zij werkloos is, stuitert zij door het circuit der bekende Nederlanders om te laten zien dat ze nog steeds bestaat. Af en toen mocht Catherine reageren op een filmpje. Op een van die filmpjes zag je een landschap met watervallen - ik dacht aan Canada - en dan hoorde je een zoetgevooisde stem zoiets zeggen als: "De psycholoog Carl Jung heeft beweerd dat je rijker wordt door aan zichzelf te werken". Het filmpje stopte dan en interviewster Annemiek Schrijver stelde vervolgens de vraag: "Aan jezelf werken, Catherine, heb jij dat nou ook?".
    Catherine beaamde dat met een diepzinnig knikje, maar wat die watervallen daar verder mee te maken hadden en waarom zo'n griezel als Jung werd aangehaald met iets dat hij vermoedelijk heel anders heeft bedoeld, werd in het geheel niet duidelijk. "Mens duikt dieper", staat op de website van de NCRV, en ook valt te lezen dat in dit programma het Woord het DNA der dingen is geworden. Torenhoge pretenties, maar ondertussen is Mens van hemeltergende onbenulligheid. En alsof niet erg genoeg is, laat Annemiek Schrijver zich op die website ook nog eens vergelijken met een andere, even geweldige interviewer: Ischa Meijer.
    Hahaha, het arme schaap durft wel!
    Sinds de NCRV haar 75-jarig bestaan heeft ingezet met een campagne waarin zij zichzelf op de borst slaat als de omroep van fatsoen, respect, liefde en vertrouwen, is er van alles misgegaan. Wij denken bijvoorbeeld aan Violet Valkenburg, het altijd invoelende NCRV-gezicht dat overal opdook als ziekte en dood de kijkcijfers moesten opkrikken. Nu is Violet door diezelfde NCRV aan de kant gezet, omdat ze te oud is.
    Maar veel onsmakelijker is de affaire rond het programma NCRV-Dokument, een tweeluik dat juni vorig jaar werd uitgezonden. Documentairemaker Thom Verheul liet daarin een domineesdochter aan het woord, die vertelt door haar vader te zijn verkracht. Daardoor was zij twee keer zwanger geraakt, maar haar vader had haar tot abortus gedwongen. Een ander incestslachtoffer had naast een aantal abortussen ook een paar kinderen gekregen, maar die waren weer vermoord of verkocht.
    Nu zou je denken dat een documentairemaker met zo' onderwerp voorzichtig omgaat. Niet zo lang geleden vertelde een Belgische vrouw op de televisie dat tijdens een orgie kinderen waren opgegeten, maar dat bleken verzinsels. In de zaak van de domineesdochter kwam de familieleden in het geweer. Zij maakte er bezwaar tegen dat ze overal buiten waren gelaten en geen enkel weerwoord hadden gekregen. Verheul had de dochter klakkeloos geloofd en alles wat zij hem vertelde ook uitgezonden, met als gevolg dat de reputatie van verschillende onschuldigen in diskrediet is gebracht. Inmiddels is namelijk duidelijk geworden dat vrijwel alles aan deze incestverhalen gelogen is.
    In de rechtzaak die ervan gekomen is, heeft de NCRV erkend dat er fouten zijn gemaakt, maar toch heeft men zich ook verdedigd met curieus argument. Volgens de NCRV is weerwoord in documentaire helemaal niet nodig. Een documentaire vertelt het verhaal van iemand en het waarheidsgehalte van wat wordt gezegd, doet er niet toe. Het is een portret en bij een portret kan de maker een beroep doen op "meer artistieke vrijheid".
    Zelden is het begrip artistieke vrijheid zo verkracht. Als de NCRV een fatsoenlijk omroep was geweest, had zij die Verheul met een trap onder zijn artistieke kont Hilversum uitgeschopt.

FEMdeWeek, 31 maart 2001