De 0.0 van RTL Z

    Een beetje bedremmeld keek naar pagina 219 van Teletekst. Omdat ik mijn ogen niet onmiddellijk wilde geloven, besloot ik ook nog even te bellen met de Dienst Luister- en Kijkcijfers van de NOB. En, ja hoor, een aardige onderzoekster van de dienst bevestigde wat ik gezien had. De kijkcijfers van RTL Z zijn letterlijk: 0.0. Een enkele keer zijn ze 0.1 en als het helemaal meezit heeft de zender wel eens een marktaandeel van twee procent, maar meestal is het aantal kijkers te klein om te meten. Er waren middagen bij dat er nog niet eens vijfduizend mensen hebben gekeken. Natuurlijk, RTL Z is een zender die zich op een specifieke deelgroep richt, maar een landelijk vijfduizend kijkers is een score waar alleen de samenvatting van een plaatselijke korfbalwedstrijd nog onder zit.
    0,0, oftewel punt nul, dat is de ergste nachtmerrie van iedere producent en van iedere programmamaker. Wat dreigt er mis te gaan met RTL Z, de zender die dagelijks op de televisie het financieel-economische nieuws moet gaan brengen? Hier een paar wetmatigheden die te gemakkelijk uit het oog zijn verloren.
    1. Begin op de televisie nooit iets nieuws in de zomer. Dan wil de kijker op vakantie. De interesse voor beleggen loopt sowieso wat terug in de zomermaanden en daarom was het wel zo logisch geweest om met zo'n zender te wachten tot september.
    2. Zorg voor continuïteit. Het belang van deze wetmatigheid wordt ernstig onderschat. De kijker is een gewoontedier, die wil weten waar hij aan toe is. Om iets nieuws erin te stampen, is het noodzakelijk over een langere periode op precies hetzelfde tijdstip uit te zenden. Nu wordt RTL Z na twee weken weer weggezet voor Wimbledon. Op de radio (!) hoorde ik dat Philips ophoudt met de fabricage van mobiele telefoons en ik dacht: "Even kijken hoe ze dat bij RTL Z brengen". Maar RTL Z zag ik hoe Agassi de tiebreak won. Dat is fijn voor de sportliefhebbers, maar dodelijk voor een zender die zijn draai nog moet vinden.
    3. Laat je niet gek maken door marketingbureaus en businessplannen. De zijn met hun voorspellingen veel te optimistisch, vooral als iets op het punt staat door te gaan. Vooraf las ik allerlei astronomische getallen over het aantal beleggers in Nederland. Dat zouden er zeven miljoen zijn, dus zeven miljoen potentiële kijkers. Dit aantal werd genuanceerd, omdat er ook deel "onbewuste" beleggers inzitten. Dat zijn de mensen die pensioenpremies betalen, waarmee hun pensioenfonds dan belegt. Leuk bedacht allemaal, maar als het onbewuste beleggers zijn, is de kans groot dat ze ook onbewust naar de televisie kijken, en daar heeft niemand wat aan.
    Andere berekeningen komen op drie of twee miljoen beleggers, maar misschien is het reëler uit te gaan van het aantal beleggers dat zich in 1999 aanmeldde bij het Communicatiekanaal Aandeelhouders, een instantie die informatielijnen tussen bedrijven en aandeelhouders verzorgt. Er waren toen 200.000 aanmelders, volgens de CA een vijfde van het totaal aantal beleggers in Nederland. Daarbij komt dat veel van die echte beleggers ook harde werkers zijn, die 's middags heus niet op de bank gaan zitten om te televisie kijken. "Maar er zijn veel huisvrouwen, die beleggen", zei ze bij RTL Z hoopvol. Het lijkt mij een erg smalle basis voor een zender met vijfentwintig fulltime redacteuren. Er hoeft maar één prins op de televisie te trouwen of je bent al je kijkers kwijt.
    4. Als je financieel-economisch nieuws op de televisie wilt brengen, maak dan ook televisie. Het heeft geen enkele zin om televisie te maken alsof het radio is. Niet voor niets bestaat zoiets aantrekkelijks als "een beeld". Maak daar dan ook gebruik van. En tenslotte: zorg voor een scoop! Minister Zalm verduistert miljarden, General Motors failliet, de Febo sluit vet krokettencontract met China! Dat heb ik allemaal gemist, maar misschien hebben ze bij RTL Z tot dusver alleen maar pech gehad.

Fem de Week, 30 juni 2001