Het Reliplein.

Spiritualiteit

De Katholieke Universiteit van Nijmegen zoekt een Master(drs) spiritualiteit. "In deeltijd", staat er weliswaar bij, maar toch. In de tijd dat ik nog dacht dat spiritualiteit iets met sterke drank te maken had, verkeerde ik vaak in spirituele kringen. Als puber heb ik eens met een paar andere pubers een glaasje gedraaid op een tafel die begon te zweven. Wij hadden toen contact met de doden, maar als ik het mij goed herinner heette dat spiritisme, wat weer iets heel anders schijnt te zijn.
    Mijn oude woordenboeken zijn trouwens helemaal niet gek op dat woord spiritualiteit. Zij spreken nog van spiritualisme, waarmee het tegenovergestelde van materialisme wordt bedoeld. Logisch dat in die advertentie van de KUN ook niet vermeld is hoeveel je kunt verdienen met die deeltijdbaan spiritualiteit.
    Maar nog even terug naar spiritualisme. Het is een moeilijk begrip en zelf begrijp ik het ook niet helemaal, maar ik zal het toch proberen uit te leggen. Spiritualisme is de wereldbeschouwing die aan de geest de uiteindelijke ware werkelijkheid toekent. Daarmee is het verwant aan het idealisme van Kant, met dit verschil dat Kant als het ware terugging naar de abstracte idee, terwijl het spiritualisme uitgaat van de mens als centrale werkelijkheid. Hoort u dus iemand zeggen "dat de mens centraal staat", dan weet u: "Ha, een spirituele denker!". Nu hoef je volgens mij maar naar het hemelgewelf te kijken om te beseffen dat de mens in ons universum helemaal niet centraal staat, maar wat ěk vind dat is nu even niet het centrale punt.
    Gelukkig geeft Van Dale niet alleen een verwijzing naar spiritualisme, maar ook naar spiritualiteit, gedefinieerd als een manier om "een geestelijk of onstoffelijk bestaan" te leiden. Van Dale schijnt te denken dat het iets specifieks is voor arme mensen, maar tegenwoordig hoor je vaak ondernemers verklaren dat zij geld verdienen volgens de principes van de spiritualiteit.
    Omdat ik al de definities toch niet bevredigend vond, surfde ik naar de site die in de advertentie was aanbevolen: www.kun.nl/theo. Met Theo wordt geen persoon bedoeld, maar de faculteit theologie. Bij theo kom je op het zogenaamde "reliplein" terecht. Daar is een relishop waar je reliboeken kunt kopen. Er is zelfs een relidisco en een relicasino. In het relicasino word je de vraag gesteld of je de gewonnen 10.000 gulden aan een bedelaar zou geven. Ik drukte onmiddellijk "nee" in, maar ik vrees dat dit spiritueel gezien niet het goede antwoord is.
    Toch fijn dat er een Katholieke Universiteit is om dit soort vragen aan de orde te stellen.

Folia, 19 mei 2001