Wilhelmina's vlucht

        In het eerste deel van zijn biografie schrijft Fasseur dat Wilhelmina al in haar jeugd is uitgeroepen tot de slechtst geklede vrouw van Europa. Hoewel de jonge prinses niet eens een uitgezakt figuur had, droeg zij toen al soepjurken. Die soepjurken zijn later hobbezakken geworden - hobbezakken met een bontkraagje weliswaar, maar toch. Dus u begrijpt, toen de gemeente Amsterdam een paar jaar geleden een passende plek zocht om een standbeeld van Wilhelmina neer te zetten, had men die snel gevonden.
        Pontificaal voor het confectiecentrum!
        En daar staat het nu. Het standbeeld is net zo massief als het postuur dat wij van haar foto's kennen. Elke verwijzing naar een taille is afwezig. Een vierkant blok beton met een hoofd erop en twee armpjes eraan. Telkens als ik er langsfiets, probeer ik me te verplaatsen in het hoofd van een Italiaanse modeontwerper die hier zijn nieuwe zomercollectie komt tonen. Het is toch alsof een standbeeld van biefstuk precies voor een vegetarisch restaurant is geplaatst. (Tussen twee haakjes: tegenover de joodse begraafplaats in Ouderkerk kon je vroeger eten een bistro die Het Kampje heet).
        Dat beeld voor het confectiecentrum geeft weer hoe Nederlanders tegenover hun historische figuren staan. Denk niet dat ik Wilhelmina in steen vereeuwigd zou willen zien als rijdster te paard of als kapitein van een schip, maar mag het misschien toch een onsje meer zijn? En dan bedoel ik niet een onsje marmer of graniet, maar onsje historisch besef.
        Fasseur heeft inmiddels met zijn tweede deel ook de hele biografie voltooid en naar goed Nederlandse gebruik is daarover onmiddellijk een ruzietje opgebloeid. Een andere historicus, Nanda van der Zee, heeft de stelling verdedigd dat Wilhelmina beter in Nederland had kunnen blijven dan te vluchten naar Engeland, wat haar van Fasseur kant onmiddellijk kwam te staan op de beschuldiging van landverraad. Ik verdenk Fasseur er sterk van dat hij een publicitair opstootje wel kon gebruiken, want een tweede deel van biografie verkoopt nu eenmaal altijd een stuk minder dan een eerste deel.
        Wat valt er in het geval van Wilhelmina eigenlijk te bewijzen? Laten wij eerlijk zijn: niets. Als Wilhelmina was gebleven, had zij de Duitsers meer dwars kunnen zitten. Helemaal waar, maar ze is niet gebleven. Of stel eens dat Wilhelmina was gebleven en dat zij in een moment van zwakte met de vijand had gecollaboreerd? Dan had Fasseur die hele biografie van hem wel kunnen inpakken. Kortom, volgens mij heeft Nanda van der Zee gewoon enorme pech gehad en is Fasseur een geweldige geluksvogel.

Folia 27, 9 maart 2001 © Max Pam