Beste Rik,
Een paar weken geleden heeft de socioloog Joop Goudsblom de Chinese vertaling van zijn standaardwerk Vuur en beschaving in Peking in ontvangst genomen. Hij was onder de indruk van het niveau van de Chinese studenten en zei dat ze beter Engels spreken dan de gemiddelde Nederlandse student. Voor duizenden exemplaren van zijn vertaling krijgt hij een paar honderd euro.
Goudsblom, die stamt uit de zuinige generatie van Karel Van het Reve, was er toch erg blij mee.
Overal is vuur, zegt Goudsblom, “een televisiejournaal zonder vuur is ondenkbaar geworden”.
Het zal je dan ook niet verbazen dat ik je schrijf over de kernproef die Noord-Korea heeft gehouden. De bom is weliswaar in moeilijk bereikbaar gebied tot ontploffing gebracht, maar niet eens zo ver van de Chinese grens. Je bent geen politiek analist, maar je zit dichter bij het vuur dan wij, en vandaar dat ik je toch een paar lekenopmerkingen voorleg. Ik vermoed dat jij de antwoorden niet onmiddellijk paraat hebt, want jij loopt de boel ook niet plat bij de wereldleiders.
Maar toch.
Is het mogelijk dat Noord-Korea die kernproef heeft genomen zonder dat China er van wist? Ik kan mij dat haast niet voorstellen, maar hoe ik moet ik dan de Chinese verontwaardiging interpreteren? Ik kan mij ook niet voorstellen dat ze het in China prettig vinden om een kleine buur met zo’n bom te hebben, maar aan de andere kant zal China zelf toch een deel van de technologie geleverd hebben. Nu China zich opent naar de rest van de wereld, moet die halve gare Kim Jong Il toch zo langzamerhand voor China een blok aan het been zijn geworden. Of is het allemaal toneelspel?
Als ik het goed heb begrepen, denkt de Noord-Koreaanse leider dat die bom hem sterker zal maken in de onderhandelingen met de buitenwereld, maar als hij straks een boycot voor zijn kiezen krijgt, vallen de gevolgen voor zijn land alleen maar averechts uit. Of gaan ze dan nog meer ratten eten dan ze nu al doen? Er wordt beweerd dat Noord-Korea het laatste land ter wereld is waar een omwenteling plaats zal vinden, omdat de repressie en de controle daar ongekend is.
Aan het slot van zijn boek schrijft Goudsblom dat iedere generatie opnieuw moet leren met vuur om te gaan. Vuurbeheersing heeft het leven alleen maar geriefelijker gemaakt, maar de gevaren van voor de menselijke soort zijn ook enorm door toegenomen. Mao heeft cynisch gezegd dat China atoomwapens niet vreest, omdat er toch te veel Chinezen zijn om in één klap weg te vagen, maar dat die Zuid-Koreanen nu lelijk in hun piepzak zitten, kan ik mij goed voorstellen.
Hartelijke groet, Max
Antwoord:
Beste Max,
Dit wordt geen laconiek antwoord over de Noord-Koreaanse kernproef. Ik heb geen zin die te schrijven, en jij niet om die te lezen. Maar als ik in deze krant lees dat de Verenigde Staten nu Kim persoonlijk willen straffen door alle vrachtvaart op Noord-Korea te inspecteren en een embargo op alle luxegoederen in te stellen, dan weet ik niet of ik huilen moet of lachen. Mag Kim Jong-Il die Ferrari niet meer hebben die Uncle Sam hem heeft beloofd, als hij zich zoet zou houden?
Ze dreigen met acties als Kim niet binnen dertig dagen reageert. Er circuleren hier allerlei mogelijkheden hoe de Noord-Koreanen hun bom gaan gebruiken als het inderdaad tot een crisis komt. Hun raketten doen het nog niet en vliegtuigen hebben ze niet. Maar de bom in een container doen, ergens heen sturen en laten ontploffen, dat zou kunnen.
In Noord-Korea heerst geen overvloed, maar de grote hongersnood van tien jaar terug is voorbij. Het land heeft geweldig veel hulp heeft ontvangen. Die was vooral bedoeld om te voorkomen dat het regiem van Kim in elkaar zou zakken, waardoor het hele gebied zou destabiliseren. Daarvoor was men bereid diep in de buidel te tasten. Het klinkt misschien wat raar, maar objectief gezien waren de Verenigde Staten tot nu toe de voornaamste steunpilaar van deze rogue nation. China werkte hieraan mee, deels om te voorkomen dat het overspoeld zou worden met vluchtelingen. Zuid-Korea, dat met haar “zonneschijn-politiek” probeerde de relatie goed te houden, heeft ook, soms heimelijk, gigantische bedragen aan Kim gegeven.
En nu is deze flauwe kul politiek van containment volkomen mislukt. Waarom? Het ging toch lekker zo? Kim hield een heel land in gijzeling, hij kon vragen wat hij wilde, en nu komen er sancties. Het antwoord is dat hij de centen die hem werden uitgekeerd, heeft gebruikt om zich een plaatsje te verwerven op de internationale markt van valsmunterij, drughandel, wapensmokkel en andere frisse ondernemingen. Hoeveel Noord-Korea verdient is moeilijk te zeggen, maar in ieder geval genoeg om uranium te kopen. Kim heeft het een atoombommetje in de aanbieding. Noord-Korea exporteert onveiligheid, dat brengt nog meer op.
Korea was van oudsher een vazalstaat van China. Die rol is met de oorlog van 1894-1895 gewelddadig door Japan overgenomen. De Koreaanse oorlog van 1950-53, waarin China grote verliezen leed, heeft de politieke situatie nog onmogelijker gemaakt. Nu lijkt het moment gekomen dat China, hoe dan ook, orde op zaken moet gaan stellen in Noord-Korea. Afgezien van Kim Jong Il zelf zullen de Koreanen daar over het algemeen akkoord mee gaan. Niet alleen in het Noorden, maar ook in het Zuiden wordt China steeds populairder. En wat er verder ook gebeurt, de geopolitieke situatie in het Verre Oosten zal hiermee ingrijpend veranderen.
Hartelijke groet, je Rik
De Volkskrant, 17 oktober 2006