Klant-en-klaar en doe-het-zelf

Tip van Nel

Nelleke Noordervliet vult haar eigen hoekje met allerhande tips op huishoudelijk gebied.

Tip 10: Van kant-en-klaar naar doe-het-zelf

Laatst nog wel eens geprobeerd een struik boerenkool te scoren bij ’s lands grootgrutter? Of een kropje gewone sla? Afkokende eigenheimers? Opperdoezen? Klapstuk? Reuzel? De meest eenvoudige produkten van het land en het seizoen worden verdrongen door kant-en-klaarmaaltijden in alle soorten en maten.
Waar je maar kijkt regeren in de schappen de plastic dozen met toebereid eten of halffabrikaten. De AH-excellent-lijn, geïntroduceerd zoals een kledinglijn of een nieuw parfum ‘in de markt’ worden gezet, is de jongste loot aan de stam van het gemaksdenken. We worden doodgegooid met ‘bijzondere’ gerechten, waarvoor we geen minuut te lang in de keuken hoeven te staan, en toch zogenaamd van topkwaliteit.

Ik heb eens wat geprobeerd. Niet omdat het er lekker uitzag, maar omdat ik mijn oordeel niet op instinctieve afkeer wilde baseren. Het zag er vies uit en het was ook vies. Smaak was ver te zoeken. In een grote ketel kun je heel goed erwtensoep of stamppot of macaroni met ham en kaas koken, maar probeer niet voor tienduizend man lamskroon met een kruidenkorst te maken of kalkoen met truffelolie of hertenbiefstuk met portsaus.

Noordervliet.jpg

Mijn verbeelding schilderde met afgrijzen het legertje hulpkoks op stukloon dat aan de lopende band de zwarte schaaltjes afvulde met de ‘excellente’ maaltijden. Ik rook de weeë geur van doorgekookte groenten. Ik zag de handen in chirurgenhandschoentjes die gul conserveermiddelen mengden door sauzen en over de volle bakjes strooiden alvorens de machine er het plastic over plakte, waarna de lamskronen met kratten tegelijk over het land werden verspreid om op tafels in Alphen aan de Rijn en Valkenswaard te verschijnen als het summum van luxe en kookkunst. Ook voor moeder de vrouw is het vakantie.

Ik verlangde terug naar het konijn dat vroeger bij ons thuis voor Kerst werd afgeleverd door een familielid dat zelf zijn Flappies slachtte. Een kaal dier dat drommels goed als zichzelf was te herkennen, de pootjes nog omhuld met hun bontje. Het konijn werd door mijn moeder gebraden. Van de kop trok ze soep. Het dier werd op tafel begeleid door stoofpeertjes (weet iemand nog hoe een stoofpeertje mooi rood te krijgen?) en een kruimige aardappel.

Vooraf kregen we champignonsoep, een nieuwe delicatesse, natuurlijk zelf gemaakt met verse champignons, en toe was er koffievla met slagroom, of – kleine buiging voor de moderne tijd – ananas uit blik. Alles smaakte simpel zoals het moest smaken. Mijn moeder maakte ook de kerstkrans voor bij de koffie zelf. Weken tevoren draaide ze met blanke amandelen en citroenschil en suiker de spijs en rolde ze bladerdeeg. Lekkerder kerstgebak heb ik nooit geproefd. Ze maakte trouwens ook haar eigen advocaat van eieren en brandewijn en suiker. Daar kon ze behoorlijk tipsy van worden, maar dan was het eten gelukkig al klaar.

Uit naam van mijn moeder zaliger: weg met AH-Excellent. In de tijd die je nodig hebt om het plastic en de krimpfolie van het eten af te bikken, heb je gerust al drie aardappeltjes geschild en een handvol spruiten schoongemaakt. Sleur die smerige bakken uit de winkel en stamp er met de naaldhakjes grote gaten in tot de truffelsmurrie enkelhoog staat.