De peripatetische school

Buitenhof

Aristoteles hield ervan wandelend met zijn leerlingen te filosoferen op de galerij van Athene, de peripatos, en vandaar dat wordt gesproken over de peripatetische school.

Deze week kreeg zijn voorbeeld navolging. Een paar rabbijnen, een bisschop, een dominee en een imam maakten een interreligieuze wandeling door Amsterdam-West, ten einde een dialoog op te zetten over de begrippen tolerantie en saamhorigheid. Op die manier wilden ook zij een voorbeeld geven.

Misschien was het gezelschap – in navolging van Aristoteles – juist over de deugd aan het spreken, toen plotseling een lokale jongeling opdook. In plaats van zich deemoedig onder de geestelijken te voegen, bracht de jongen de Hitlergroep en riep: “Hé, kankerjoden!”.

Waarop de imam verklaarde dat de lokale jongeling dit zeker niet had gedaan als hij op een islamitische school had gezeten, een uitspraak waar ik zo mijn eigen gedachten over heb.

Nadat foto’s waren gemaakt en handen geschud, wat mocht omdat het louter mannen waren, keerde ieder terug naar zijn eigen God. Een daad was gesteld.

Een geestelijke weet hoe je moet leven, maar zelf hij ook kan niet alles weten.

Simonis

Neem kardinaal Simonis, die over kindermisbruik binnen de kerk verklaarde: “Wir haben es nicht gewusst”. Toen Simonis onlangs voor een rechtbank moest getuigen, herhaalde hij dat opnieuw. Vaag had hij misschien iets gehoord, maar verder kon hij verzekeren dat kuisheid door de kerk hoog in het vaandel wordt gedragen.

Intussen blijkt dat de kardinaal wel degelijk iets heeft gewusst, ongeveer zoals de Duitsers toen zij aan het eind van de oorlog zagen, hoe hun steden werden platgebombardeerd, ook vagelijk geweten moeten hebben dat er misschien iets raars aan de hand was. Simonis heeft niet alleen het misbruik onder de kardinaalsbonnet gehouden – dat is zo’n rode alpinopet, maar dan zonder een pompoen erop – hij heeft de betreffende pater ook in het geheim een nieuwe parochie gegeven. Met alle gevolgen van dien.

|Simonis wordt in mei tachtig. Kun je zo’n man nog aanklagen? Kun je de roomse kerk tot een criminele organisatie laten verklaren, zoals advocaat Jan Boone wil? Kun je schadeclaims opleggen voor verjaarde vergrijpen?

Mijn zegen heeft het, al moet ook de rol worden bekeken van het Openbaar Ministerie, dat destijds alles op zijn beloop liet, omdat het instituut belangrijker werd geacht dan de slachtoffers.

De belangrijkste les is weer dat wij voorzichtig moeten zijn met ons vertrouwen in hoogwaardigheidsbekleders en andere autoriteiten. Van hun voorbeeldfunctie komt meestal niets terecht.

Neem Joseph Ratzinger. Die heeft zich al in 1970 als orgaandonor opgegeven, maar onlangs maakte het Vaticaan bekend dat zulks niet meer geldt, sinds Ratzinger paus is geworden. Het lichaam van de paus moet na zijn dood – en ik citeer – “heel bewaard blijven, met het oog op vereringen in de toekomst”.

Op het begrip “heel” bij een lijk valt veel af te dingen, maar opmerkelijker is het dat de kerk het pleziertje van de pelgrims die straks langs de kist trekken kennelijk belangrijker vindt dan het leven van een mens dat door een orgaan gered had kunnen worden.

Egoïsme versus Altruïsme.

En ga nou niet zeggen dat de paus een oude man is, wiens organen waardeloos zijn. Net als de kerk zelf heb ik het over een principekwestie. En zo wandelen wij voort.

Buitenhof, 13 februari 2011