| De computer Fritz SSS en het Nederlands
schaakkampioenschap Je kunt veel van schakers zeggen, maar niet dat het revolutionaire oproerkraaiers zijn. Er moet dus iets zeer ernstigs zijn gebeurd dat er toch door een aantal schakers een heuse actiegroep is op gericht met een eigen website. De website heeft een onheilspellende naam: www.schaakprotest.nl. De oorzaak van al die protesten ligt bij de KNSB zelf, die weer eens op zoek was naar extra publiciteit voor het Nederlands kampioenschap. Jan Timman wilde niet meedoen en daarom ging KNSB-bestuurslid Sytze Faber met een wildcard naar Sosonko. Die had er ook geen zin in, maar wel stelde hij - min of meer als grapje - voor een computer uit te nodigen. Dat was niet voor dovemansoren gesproken en inderdaad koste het Faber weinig moeite de fabrikant van de computer Fritz te interesseren voor deze stunt. De computer bracht bovendien nog aardig wat extra geld mee en zo kon het prijzengeld met zeventig duizend gulden worden verhoogd tot 166.250 gulden. De vraag was natuurlijk wat de deelnemers ervan vonden. Van hen waren alleen Piket en Van Wely geconsulteerd. Die hadden ingestemd, maar waren toch niet geheel zonder bedenkingen. Leuk vonden ze het niet, maar zij beschouwen het als ontwikkeling die op den duur niet terug te draaien is. De overige deelnemers waren bij de beslissing van de KNSB nauwelijks betrokken. Het duurde echter niet lang of zij lieten van zich horen. Om te beginnen weigerde Van der Sterren tegen Fritz te spelen. Dat was, zei hij, niet uit principe, maar omdat hij vond dat een computer niet op een Nederlands kampioenschap thuis hoort. Dat is typisch een wedstrijd die bestemd dient te blijven voor mensen. De KNSB sloeg daarna hard terug. Van der Sterren kreeg op voorhand een nul tegen Fritz wegens niet opkomen en moet zodoende het toernooi met een nederlaag beginnen. Evenmin zal hij, zo liet de KNSB weten, in aanmerking komen voor het extra prijzengeld dat met deelname van de computer is gegenereerd. Bovendien zal Van der Sterren misschien niet de enige weigeraar blijven. Ook Bosboom en Van der Stoel hebben al ernstige bezwaren kenbaar gemaakt tegen de deelname van Fritz. Mogelijk zullen zij een andere tactiek volgen dan Van der Sterren. Denkbaar is dat ze hun partij tegen Fritz na één zet zullen opgeven. Reglementair blijven zij dan in aanmerking komen voor het extra prijzengeld, terwijl zij toch duidelijk hebben gemaakt wat ze ervan vinden. Daar komt nog bij dat een vierde deelnemer, Dimitri Reinderman, zitting heeft genomen in een Comité van aanbeveling dat zich heftig verzet tegen de deelname van Fritz. Kortom, dat wordt nog wat. Als de dissidenten voet bij stuk houden, zou Fritz wel eens aan het toernooi kunnen beginnen met vier gratis punten. Sytze Faber heeft het NK dan wel extra publiciteit bezorgt, maar omdat die publiciteit hoofdzakelijk negatief zal zijn, is hij niet veel opgeschoten. Het resultaat kan zelfs contraproductief zijn, want onenigheid en herrie zullen in de toekomst potentiële sponsors alleen maar afschrikken. Inmiddels is ook de rest van schaakwereld zich met Fritz gaan bemoeien. Het NK is nu eenmaal een evenement waar meer mensen bij betrokken zijn dan al de deelnemers die dat jaar meedoen. Als eerste werd het vuur geopend door Tim Krabbé die op zijn website een stuk publiceerde met de kop: "The Dutch Chess Federation has gone completely mad" - de KNSB is volkomen gek geworden. Krabbé verwees naar een opmerking van Rudy Kousbroek, die na een bezoek aan een Deense erotica-beurs schreef dat wij er maar het beste aan doen al die dildo's, vibrators en opblaasbare poppen met elkaar te laten spelen. Verder schetste Krabbé het schrikbeeld van een landenwedstrijd tussen Nederland en Duitsland waarbij de borden 1 tot en met 4 aan beide kanten door computers worden bezet. Dat kan toch niet de bedoeling zijn voor competitie die toch voor mensen is bedoeld. Spoedig kwamen ook Gert Ligterink en Hans Ree in het geweer. Ligterink in de Volkskrant: "Iedereen is gek worden". Hans Ree in NRC\Handelsblad: "Niet goed wijs". U begrijpt dat ik hier onmogelijk kan blijven zwijgen. Max Pam in Het Parool: "Volkomen idioot!". Intussen is onder aanvoering van Piet Peelen nu ook een echte actiegroep opgericht onder de naam Schaakprotest. Deze actiegroep stelt zich ten doel zo veel mogelijk adhesiebetuigingen te verzamelen om zo de KNSB te bewegen de deelname van Fritz alsnog te schrappen. Bent u het met de actiegroep eens, dan kunt u uw een e-mail sturen naar: schaakprotest@hotmail.com Velen zijn u reeds voorgegaan. Op de website van de schaakprotestanten kunt u een aantal argumenten tegen de deelname van Fritz vinden. Ik noem er een paar. Het Nederlands kampioenschap is bedoeld voor mensen, niet voor computers. Er doet toch ook geen vorkheftruck mee aan het NK gewichtheffen. En dan: Fritz heeft zich niet geplaatst. Het heeft nog nooit een toernooi gespeeld. Niemand weet hoe sterk Fritz is. De mensen kunnen zich niet op Fritz voorbereiden, maar Fritz wel op de mensen. Nog één: door de deelname van een computer kan een mens minder deelnemen. Nog één: het imago van Nederland als schaakland zal door de deelname van de computer worden aangetast. Verder wijst Schaakprotest erop dat volgens het eigen KNSB-reglement een mens niet verplicht kan worden tegen een computer te spelen. De nul voor Paul van de Sterren is dan ook volstrekt ten onrechte. In feite zou hij juist een punt moeten krijgen. Tenslotte wil ik er op wijzen dat een computer bijvoorbeeld gebruik maakt van een openingenboek. Om het eerlijk te houden zou je dan ook alle menselijke deelnemers moeten toestaan tijdens de partij een databank te gebruiken. Moet de scheidsrechter ingrijpen als een van de deelnemers dat ook werkelijk gaat doen? Maar het meest zinnige is toch dat de KNSB van het hele voornemen afziet. Wat voor stunt zou je volgend jaar nog moeten bedenken? Graag wil ik de KNSB nog de tip geven om in de toekomst bestuursleden niet meer automatisch uit de politiek te recruteren. Eerst had wij voorzitter Dick Tommel van D'66, die zo verschrikkelijk slecht Engels sprak dat de schakers zich het liefst onder een deken wilde verstoppen als hij een toespraak hield. Nu hebben wij weer zo'n Sytze Faber, een uitgerangeerde CDA'er, die er als burgemeester ook al een potje van heeft gemaakt. Waarom de volgende keer niet gewoon schakers in het bestuur benoemd? Schaakprotest denkt dat Fritz favoriet is voor de eindzege. Schaakcomputerprofessor Jaap van de Herik zei het zo: "Ik ben al blij als hij lange tijd in de race blijft voor de eerste plaats". Op de site van Schaakprotest vond ik een partijtje die deze stelling moet illustreren. Vorig jaar won Fritz een match tegen Judit Polgar met drie punten verschil. Deze partij was een klapper. Polgar-Fritz 1. e2-e4 c7-c5 2. Pg1-f3 e7-e6 3. d2-d4 c5xd4 4. Pf3xd4 Pb8-c6 5. Pb1-c3 a7-a6 6. Lc1-e3 Dd8-c7 7. Dd1-d2 Pg8-f6 8. f2-f3 Pc6-e5 9. 0-0-0 Lf8-b4 10. Pd4-b3 b7-b5 11. Le3-d4 h7-h6 12. Dd2-e1 Pe5-c6 13. Ld4-e3 0-0 14. g2-g4Pc6-e5! 15. De1-g3 Lb4xc3 16. b2xc3 Lc8-b7 17. g4-g5 h6xg5 18. Le3xg5 Pf6-h5 19. Dg3-h3
(Zie diagram 1. Het ziet er naar uit dat zwart
het verzwakkende 19. … g6 moet doen, maar inplaats daarvan offert Fritz
een stuk voor de eigen aanval.) 19. … Dc7xc3! 20. Dh3xh5 Tf8-c8 21.
Td1-d2 Pe5xf3 22. Td2-g2 Lb7xe4 23. Dh5-g4 (Een machteloos vertoon, maar na
23. Lh6 g6 is wit verlegen om een zet.) 23. … f7-f5 24. Dg4-g3 Pf3xg5
25. Th1-g1 (Een treurige zet. Helaas was 25. Dc3x Tc3x 26. Tg5x Lh1x niet
aanlokkelijk, terwijl 25. Dg5x Lc2x 26. Dd2 De5 een soort zelfmoord zou
betekenen.) 25. ... Le4xg2 26. Dg3xg2 Pg5-f3 en ook nu zat er voor wit
niets anders op dan de strijd te staken. |
