War Channel

    Tijdens mijn vakantie, een dikke maand geleden, liep ik door het centrum van Dublin toen plotseling mijn oog werd getroffen door een kunstwerk dat was opgehangen in de etalage van een galerie. Het kunstwerk was weliswaar een gewone affiche, maar schokkeerde door de combinatie van voorstelling en tekst. Wat je zag was een machtig oorlogstafereel, waarop zwaar bewapende soldaten onder hels vuur zich een weg door de linies trachten te banen. De tekst luidde: "War Channel. Immoral, but it is great television!".
    Een goede kunstenaar kan ineens iets verhelderen waar jezelf nog niet aan hebt gedacht. Wij hebben reality-tv gehad met mensen die zich vrijwillig lieten opsluiten en bespieden, er is een vrouw geweest die op de televisie trouwde met een miljonair die homo bleek te zijn en er was een onbewoond eiland waar een groepje avonturiers dag en nacht door camera's werd gevolgd. En dan laat ik die jongeren buiten beschouwing die kirrend met een briefje van duizend tussen de bilspleet de kijkers van V8 proberen te plezieren. Maar het moment is genaderd dat wij alles hebben gehad en dan komt daar plotseling een nieuw kanaal dat programma's brengt, schokkender dan alle voorafgaande programma's.
    War Channel.
    Fons van Westerloo en Bart in 't Hout van SBS kunnen zich al vast in de handen wrijven. In mijn jeugd, toen ik verslaafd was aan sciencefictionboekjes, heb ik een verhaal gelezen - ik dacht van Asimov - waarin werd verteld dat alle landen ter wereld hun conflicten hadden bijgelegd, maar dat er een keer per jaar een soort Olympische Spelen voor nationale legertjes werd gehouden. Miljarden televisiekijkers volgden het spektakel dat world wide werd uitgezonden. Als ik het mij goed herinner was de uiteindelijke winnaar een soldaat die zich had ingegraven in een schuttersputje, waaruit hij een paar dagen later als enige overlevende zijn hoofd stak.
    Afgelopen dinsdagmiddag wilde ik juist dit stukje schrijven. Ik was op de jaarlijkse auteursbijeenkomst geweest van de uitgeverij Prometheus/Bert Bakker, dat een onderdeel is van het veelgeplaagde PCM-concern. Een paar dagen daarvoor waren twaalf schrijvers weggelopen bij Meulenhoff, dat ook onder de paraplu van PCM opereert. Zou de stap van Van Dis en de zijnen een kettingreactie veroorzaken? Ik ging met een paar nieuwtjes naar huis, die ik nu wilde opschrijven. Maar eerst klikte ik uit gewoonte nog even WinTV aan. Dat is een programmaatje waarmee ik op mijn pc televisie kan kijken.
    Beelden van CNN vulden het scherm. Het moet 15.06 uur Nederlandse tijd zijn geweest. Ik zag de skyline van een stad die ondubbelzinnig op New York leek en ik zag twee torens, waarvan er één in brand stond. Toen zag ik hoe een vliegtuig op de tweede toren afvloog en zich in de wand boorde, een enorme vuurzee veroorzakend. Ik was er live getuige van, maar dat realiseerde ik mij niet. Aanvankelijk dacht ik dat ik naar een animatie zat te kijken. Wel vond ik het vreemd dat een nieuwszender als CNN zulke beelden uitzond, maar misschien werd er aandacht besteed aan de première van een nieuwe rampenfilm.
    Het duurde even voordat tot me doordrong dat de werkelijkheid ook de werkelijkheid was. Wat ik daarna zag waren pure oorlogsbeelden: instortende gebouwen, brand, vuur, slachtoffers, doden. Er zijn slechte mensen en er zijn helden die meestal brandweeruniform dragen. En er zijn wit weggetrokken presidenten. Wat ik zag vervulde me met gevoelens van afschuw, woede en wraak, maar ik ondanks alles bleef ik gefascineerd zitten kijken. Hoeveel keer heb ik de herhaling gezien van het vliegtuig dat zich in de tweede toren ramde? Het was misdadig tot in elke seconde, but it was great television.
    O ja, in Dublin ben ik de galerie binnengelopen om dat kunstwerk te kopen. Maar het kostte vijfduizend pond en dat was me te duur. De naam van de kunstenaar ben ik door alle consternatie vergeten, maar die houdt u van mij te goed.

FEMdeWeek, 15 september 2001