Een links icoon
Het voormalig Tweede Kamerlid Tara Singh Varma
heeft zichzelf in een gruwelijke situatie gemanoeuvreerd: alleen door snel
dood te gaan, kan ze bewijzen dat ze niet heeft gelogen. Blijft ze leven,
dan zullen steeds meer mensen ervan overtuigd raken dat ze de boel heeft
opgelicht.
Vorige week donderdag berichtte 2 Vandaag
als voorproefje van het TROS-programma Opgelicht dat Singh Varma een
terminale ziekte had voorgewend om crediteuren van zich af te schudden. Haar
borstkanker was inmiddels in zo'n ver gevorderd stadium terechtgekomen dat
zij haar criticasters ook niet meer te woord kon staan. Volgens haar broer
lag ze al zo'n beetje in een coma. Maar bij 2 Vandaag verklaarden
verschillende getuigen, onder wie een aantal anonieme, dat de hele ziekte
verzonnen was.
Mij gaat het niet om de geestelijke staat waarin
mevrouw Singh Varma verkeert. Psychiaters hebben al de mooie term pseudologia
fantastica laten vallen. Mij gaat het om de wijze waarop de media deze
affaire hebben gebracht. Hoewel er altijd een mist van financiële onrechtmatigheden
over haar daden heeft gehangen, is Singh Varma per slot jaren lang het linkse
icoon geweest. Vrouwen, minderheden, ontwikkelingshulp en ook nog groen,
mevrouw Singh Varma vertegenwoordigde het allemaal. Politiek correcter is
bijna niet denkbaar.
Daags na die bewuste donderdagavond namen drie van
de vijf kranten die ik erop nasloeg de onthulling over: De Telegraaf, Het
Parool en Trouw. Het meest onomwonden was De Telegraaf, maar in feite was
er niets op de berichtgeving van deze krant af te dingen. Hoor en wederhoor
waren toegepast en dat mevrouw Singh Varma niet op "de aantijgingen" wenste
te reageren, was niet de schuld van De Telegraaf. Ook Het Parool bracht het
groot, op de voorpagina nog wel, maar op de achterpagina plaatste tv-recensent
Han Lips vraagtekens. Hij vond dat de TROS zich op een glibberig pad had
begeven en liet het woord "onfris" vallen.
Trouw hield een beetje het midden, maar het was duidelijk
dat Singh Varma deze krant wel degelijk te woord had willen staan. "Ik laat
me niet chanteren", zei ze, "ik hoef toch niet m'n hele hebben en houwen
aan de wereld te tonen". De volgende kwam Trouw op de zaak terug door Henri
Beunders, hoogleraar toegepaste maatschappijgeschiedenis, aan het woord te
laten. Beunders zei dat "de onthulling naar ranzigheid neigt" en hij maakte
de vergelijking met de NCRV-documentaire Dokument, waarin een domineesdochter
haar vader beschuldigde van incest. Valselijk, zoals later bleek. Met deze
opmerking maakte Beunders opnieuw zijn faam waar als omgekeerd kompas. Anders
dan bij de NCRV-documentaire bleken de beschuldigingen van 2 Vandaag
en Opgelicht gewoon waar, wat wel even een verschil maakt.
De angst om zich aan een icoon te branden zat er
trouwens goed in. In het radioprogramma Met het oog op morgen verklaarde
Philip Freriks dat hij zaakje ook niet vertrouwde en het daarom voor Het
Journaal had laten lopen. De Volkskrant begon pas op zaterdag
heel voorzichtig met de berichtgeving, terwijl NRC/Handelsblad voor
de veiligheid tot maandag wachtte. Als tv-recensent zag Henk van Gelder in
NRC/Handerlsblad de Nederlandse affaire geheel over het hoofd, maar wel schreef
hij gedreven over Jeffrey Archer, de Britse politicus die vier jaar de cel
in moet omdat hij een heel netwerk van leugens had gebouwd rond zijn relatie
met een prostitué.
En toen kwam dus de klap. Nadat Groen Links-voorman
Paul Rosenmöller eerst zijn partijgenote nog gedekt had, vertelde hij het
nu zelf. De artsen die volgens Singh Varma hadden vastgesteld dat ze dodelijk
ziek is, wisten van niets. Met spoed had Singh Varma zich onder psychiatrische
behandeling laten stellen. De media die niet mee hadden gedaan, moesten nu
snel voor een inhaalslag aan de bak. Van de woorden glibberig, onfris en
ranzig werd niet veel meer vernomen. Zo maakte deze affaire weer eens een
oude journalistieke wet zichtbaar: heeft de concurrentie een primeur, wacht
af en hoop dat het mis zal gaan.
FEM de Week, 29 juli 2001
|