Pam & Bloem
Diep in z'n kruis getast heeft de heer Pam zich (wederom) laten verleiden tot
feitelijke onjuistheden, deze keer in de bespreking van het nieuwe boek van Marion
Bloem, Games4Girls (HP/De TRijd, 2 maart). Op elke achterflap van haar romans
kun je lezen dat de schrijfster nog geen vijftig jaar is. Om haar dan toch ver
over die leeftijd te schuiven en te suggereren dat haar fraaie en eeuwige jeugd
uit een 'Blechtrommeltje' komt, geeft een interessante visie op de psyche van
de heer Pam. Het lijkt erop dat hij verwordt tot een oude, afgunstige man die
moeite heeft om snelle multimediale ontwikkelingen bij te houden. Met nu als
resultaat een flauw geschreven recensie; zo worden metaforen letterlijk
geïnterpreteerd en speelt de heer Pam vrijwel voortdurend op de persoon.
De nieuwe roman van Marion Bloem is inderdaad één groot
internetfeest. Het siert Marion Bloem dat zij een originele, humoristische,
boeiende en creatieve integratie van romanschrijvenen internet tot stand heeft
gebracht. Van een literatuurcriticus mag je als lezer verwachten dat hij zijn
huiswerk goed doet, met enige literaire distantie een boek bespreekt en meer
debiteert dan z'n maandagochtendhumeur.
Willem Fonteijn, Eersel
Date: Thu, 15 Mar 2001 02:42:51 -0800 (PST)
From: britta dolores aguirre
Subject: gefeliciteerd
To: stories@xohra.nl
Cc: postmaster@Maxpam.nl
Dag dames,
Tsja, wat moet ik zeggen. Ik heb jullie
website gezien, gisteren
alweer, maar ik voel me nog altijd brak door de herinneringen aan het gebodene.
Waar denken jullie dat je mee bezig bent? Postmoderne poëzieboekjes voor
stoute meisjes op het web? Een awareness-project voor woordblinden, dyslectici
en spellingsquerulanten? Het lijkt alsof geen van jullie een zin of twee onder
elkaar kunnen schrijven zonder, naast een hele trits spellings- en
syntaxisfouten, er tussen de regels een fatale dosis karakterfouten in te
smokkelen. Alles moet zonodig zo exotisch, zo gewaagd, zo modern dat het er
truttig van wordt. Hoe langer zich jullie teksten (zeg maar gerust lullappen)
strekken, hoe meer ze gaan kieren, en tussen de kieren door sijpelt een bedompt
sapje van talentloosheid, gefrustreerde zwangerhonger en taalhaat. De
fantasiewereld van een zootje Meppelse atheneumtrutjes die zich literatuur
wanen te schrijven.
En dan dat kinderachtige gezeik over Max Pam. Ik denk dat jullie je doel
voorbij schieten met jullie scheldpartijen op je website. Ik wist dat hij ook
een site had, maar ik had al lange tijd niet meer gekeken, omdat ik niet veel
om schaken geef. Jullie gekneusde gifpijltjes maakten me nieuwsgierig en
daarvoor moet ik jullie bedanken.
Hilarisch!
En het is tekenend voor jullie ontalent en peilloze humorloosheid dat jullie er
niks beters tegenover kunnen zetten dan die paar kutgeintjes waarmee jullie in
je eigen poezenvoetjes schieten.
Wat een gezever zeg, de "paternalistische" reactie, de erfvijand van
de vrouwenliteratuur. Er staat me iets van bij dat toen het vorige boekje van
het "multi-talent" Marion Bloem allerwege werd afgerecenseerd, de
bekende sex- en drugsdokter Wolffers voor de radio ging uitleggen dat de
Nederlandse literatuurkritiek racistisch was. Daar hoor je in deze tijd van
transculturele succesuitgaven als die van Yasmine Allas (allochtoon én
vrouw én talent!) en andere allochtone schrijvers niet zoveel meer van.
Ook veelbetekenend was de manier waarop la Bloem zich uit de voeten maakte voor
de camera's op het boekenbal. Moest van de zenuwen zeker nodig naar de
kattenbak. Die moeten jullie trouwens eens schoon maken, die kattenbak. Hij
begint te meuren.
Xohra's Text Factory, Ha! Een sociale werkplaats voor sektarische woordblinden.
Vriendelijke haal over jullie smoelen,
Dolores
***
HP/de Tijd: 03-03-2001
rubriek: Brieven
Pam, Zwagerman & ik
Max Pam is een even
oorspronkelijke als ijverige literatuurcriticus; alleen daarom al is het jammer
dat maar zoweinig mensen hem serieus nemen. Om ondoorgrondelijke redenen heeft
hij van meet of aan een afkeer gehad van mij, van mijn schrijfsels en van het
televisieprogramma Zeeman met boeken. Ondoorgrondelijk totdat hij, na lang
leuren, een paar jaar geleden gedurende enkele weken eindelijk zelf een
televisieprogramma mocht maken dat min of meer over boeken ging. Toen ik dat
een keer gezien had, begreep ik waar zijn superioriteitsgevoel op stoeide.
Sedertdien onderga ik zijn schimpscheuten deemoedig.
Maar nu hij over mijn geplaagde
rug heen onzin debiteert over mijn trouwe vriend, verstout ik mij hem tegen to
spreken - met alle risico's van dien. In zijn recensie van Zwagermans Landschap met klein vuil
(HP/DeTijd, 23 februari) suggereert hij dat Zwagerman laf zou zijn en zich zou
hebben laten beteugelen door de lange arm van de Volkskrant, de krant waar Max
Pam ooit zulke onvergetelijke columns voor schreef. Dat de kwaliteit daarvan
ook werd miskend, stemt tot op de huidige dag verdrietig.
Het draait allemaal om de
kostelijke parodie die Zwagerman twee jaar geleden schreef op mijn
televisieprogramma en die hij als column inleverde bij de Volkskrant, maar even
later weer terugtrok. De column zou voor niemand te lezen zijn, voor de lezers
van de Volkskrant niet en voor de lezers van Zwagermans boek opnieuw niet.
Als Max Pam iets beter had
opgelet of iets meer tijd had besteed aan zijn huiswerk, zou hij geweten hebben
dat die column indertijd onverkort in het Algemeen Dagblad heeft gestaan. Dan
zou hij bovendien geweten hebben hoe moedig die column van Zwagerman juist was:
hij nam daarin niet alleen mij op een onovertroffen wijze op de hak, maar ook
zijn chef bij Vrij Nederland, Xandra Schutte. De aanleiding daarvoor was dat
wij in dat programma een boek van Zwagerman iets minder goed hadden gevonden
dan hij het zelf vond.
Niks censuur, niks lafheid,
niks lange arm. Maar Max Pam heeft het druk en dan wil het elementaire huiswerk
van de literatuurcriticus er wel eens bij inschieten.
Michaël Zeeman, Amsterdam
Naschrift Max Pam:
Wat een vernederend werkje voor
Michaël Zeeman om zo'n brief te moeten schrijven! Eerst denkt de redactie
van de Volkskrant je te helpen door dat parodistische stukje over je te
weigeren en tenslotte moet je zelf gaan uitleggen dat datzelfde stukje ooit
eens in het Algemeen Dagblad heeft gestaan. Een poets door een trouwe
vriend gebakken.
Als ik Zeeman goed begrijp
heeft Zwagerman zijn column "ingetrokken", omdat die "voor
niemand te lezen zou zijn, voor de lezers van de Volkskrant niet en voor de
lezers van Zwagermans boek opnieuw niet".
Hahaha!
Dat stukje van Joost heb ik
teruggevonden (AD, 24-12-'98) en ik moet zeggen dat het voor iedereen perfect
te lezen is, zelfs voor de lezers van de Volkskrant - hoe dom ook - en zelfs
voor de lezers van Zwagermans boek. Dat boek heette trouwens Chaos en
rumoer. Bij de introductie in zijn programma hield Zeeman het werkje van
zijn trouwe vriend omhoog en zei: "Dit is een erbarmelijk boek".
Vervolgens deed Zwagerman wat
terug met enkele "vrolijke grapjes over Zeeman", maar die werden door
de hoofdredactie van de Volkskrant uit de krant gehouden. Tegenover het
Algemeen Dagblad zei Zwagerman nog: "Ik heb van bevriende columnisten
begrepen dat je pas bij de tweede keer moet opstappen".
Alles bij elkaar is het grappig
te zien hoeveel woorden Zeeman nodig heeft om een mistwolk over het boek van
Zwagerman te blazen, en dat terwijl het niet eens gestolen is.
Tenslotte nog dit: de column van Zwagerman heeft niet alleen in het Algemeen
Dagblad gestaan, maar ook op de site van Theo van Gogh. Ook dat was
me kennelijk ontgaan, maar daar valt het alsnog te lezen.
Max Pam
Antwoord Joost Zwagerman:
In deze rubriek noemde
Michaël Zeeman mijn eertijdse column over zijn programman 'Zeeman met
Boeken' 'een kostelijke parodie'. Dat heeft hij goed gezien, en ik heb grote
waardering voor Michaëls sportiviteit als hij royaal beweert dat ik hem in
die column 'op onovertroffen wijze' op de hak heb genomen. Nog helemaal op
vleugels van enthousiasme blijkt Michaël de aanleiding voor die column
niet helemaal goed te hebben onthouden.
Medio 1998 spraken twee
medewerkers aan 'Zeeman met Boeken' over Michaëls kennelijke gevoelens van
rancune en vendetta. Oud-panellid Nelleke Noordervliet: 'Het programma van
Michaël Zeeman zorgt voor beroering als de presentator een boek tot de
grond toe afbrand (...). En als daar ook nog een persoonlijke vendetta bij komt
kijken is het tableau compleet.' Huidig medewerker Xandra Schutte: 'Wanneer
Michaël zo boosaardig is, dan is daar door de panelleden niets tegenin te
brengen.' Omstreeks diezelfde tijd signaleerden Elsbeth Etty en Frits Abrahams
onafhankelijk van elkaar in 'NRC Handelsblad' eveneens dat Michaël over de
hoofden van kijkers en panelleden soms het beslechten van een persoonlijke vete
verwarde met het vellen van een literair oordeel. Abrahams beschuldigde
Michaël zelfs van machtsmisbruik en macchiavellisme. Deze uitspraken waren
genoeg aanleidingen om een milde column over het programma te schrijven.
Rest de vraag waarom ik de
'onovertroffen' column niet heb opgenomen in mijn boek 'Landschap met klein
vuil'. Ik heb in de loop der tijd tientallen columns voor 'de Volkskrant'
geschreven. Bij het maken van een selectie bleken sommige nóg
onovertroffener dan die over 'Zeeman met Boeken'. Nu echter blijkt dat Max Pam
de column node heeft gemist in mijn boek en dat Michaël er zulke fijne
momenten aan heeft beleefd, zeg ik beiden toe dat de column alsnog een plaatsje
krijgt ingeval ik eens een tweede bundeling van klein vuil zal samenstellen.
Joost Zwagerman
***
09-07-2000
Geachte heer Pam,
Met interesse volg ik uw verrichtingen op AT5 en in het NRC. Een week of twee
geleden zag ik u fietsend voor ons huis voorbijkomen (ik woon op de
Willemsparkweg). Over het algemeen zijn de dingen die u doet niet onaardig,
maar in het artikel in het NRC van 23 juni sloeg u de plank volledig mis (onder
het kopje 'te koop'). De berichtgeving in de pers was unaniem positief, tot uw
stekelige column verscheen. Normaalgesproken gaat dat langs me heen, maar
wanneer er onjuistheden in staan, voel ik me altijd geroepen om er iets aan te
doen.
Laat ik puntgewijs reageren. Op 8 juni jl. organiseerden wij in de ArenA een
bijeenkomst over Coachend Leiderschap met als sprekers 4 managers (Pieper,
Cerfontaine, Legro en Stekelenburg) en 4 coaches (Van Hanegem, Mueller, Thate
en Verhaeren). Mart Smeets kondigde de sprekers aan en leidde de
paneldiscussie. Cruijff was de belangrijkste spreker en sprak ruim een uur. Het
feit dat de conferentie in de ArenA plaatsvond en niet in een van de zalen had
te maken met het aantal deelnemers. De ArenA heeft geen zaal met een capaciteit
van 400 mensen, bovendien vond het seminar 2 dagen voor de start van Euro2000
plaats en waren de zalen reeds ingericht voor en geclaimd door Euro2000. Maar
de setting was trouwens schitterend. Mensen zaten lekker in de buitenlucht (het
dak was open) en het was prachtig weer. Vanuit hun business seats konden ze de
conferentie prima volgen.
We hebben gebruik gemaakt van de schermen van de ArenA - niet omdat het zo
imposant is - omdat wij beelden wilden laten zien van de coaches,
sportfragmenten dus. Daar heb je nu eenmaal een scherm voor nodig. Bovendien
waren er sprekers die graag wat 'plaatjes' (Powerpoint) wilden laten zien.
Dergelijke beelden verlevendigden de conferentie. Op conferenties worden ze
zeker niet standaard gebruikt!
Uw observatie van Mart klopt niet. Hij was die middag zeker niet ongelukkig.
Hij 'droeg' deze middag. En de pret vonkte ervan af. Wanneer u de videobeelden
terugziet, zou u niet anders kunnen concluderen. De foto is genomen tijdens de
presentatie van Cruijff en Mart luisterde waarschijnlijk of concentreerde zich
op de vragen en of discussie die daarna zou volgen. In ieder geval vindt hij
dit seminar zo'n beetje het aardigst om te doen (ook vorig jaar organiseerde
wij een dergelijke conferentie met Cruijff en Smeets). Hij doet zeker geen
dingen die hij niet wil doen. "Mart is bezig dertig, veertig duizend
gulden voor een dagje presentatie te incasseren" is stemmingmakend en
volledig naast de waarheid.
Om een beter beeld te krijgen van het seminar is het misschien verstandig om de
Volkskrant van 9 juni er nog eens op na te slaan. Hoewel ik me realiseer dat u
dingen waarschijnlijk wat aandikt om een leesbaar stukje te schrijven, zal ik
voortaan toch met een andere pet uw stukjes lezen - als ik ze nog ga lezen.
Met vriendelijke groet,
Hans Groen
Focus Conferences BV
***
13-03-2000Subject: Ja ik wil ook zo'n leuk kittig boekje
Geachte heer Pam,
Vind (sic!) u het echt zo nodig om week in week uit een jonge
schrijfster/journaliste/filosofe op de hak te nemen? Bent u misschien bang dat
uw positie van gearriveerde, blanke, mannelijke mediapersoonlijkheid wordt
belaagd door een vertegenwoordigster van de trans-culturele ecriture
feminime?
Och, wat vindt u het toch leuk om haar stijl te parodiëren, zonder in
te zien dat u uzelf belachelijk maakt. Elke week zijn de lezers van de
Volkskrant getuige van de geboorte van de renaissance van het Nederlands.
Mourali ontdoet onze taal van de spruitjesgeur en bereidt ons een gedurfd
gekruide taal-couscous. De observaties die Chazia ons wil mededelen laten zich nu
eenmaal niet vangen in het conventionele Nederlands van u en uw mannelijke
collega's. Het volstrekt eenmalige, unieke mengsel van haar identiteiten en
persoonlijkheden vereisen een onalledaags gebruik van de taal. Dat u dat
aanziet voor taalverkrachting, is toch echt te wijten aan uw onvermogen om
genie te herkennen.
Maar stuurt u mij toch maar een
boekje, bij mij kan het tenminste geen kwaad uitrichten.
P. Bosland
***
Subject: Ja, ik wil ook die heftige gedachten tot mij nemen!
Weet u wel dat Ellen ten Damme een
ongelooflijke aantrekkelijke vrouw is die ook heel lekker kan koken ?
Jeroen Henneman
***
12-02-2000
Bah!
|
***
01-02-2000
Geachte heer Pam,
Ik was op reis, vandaar deze late reactie op uw columns over Veghel.
U haalt nogal uit naar Trouw, vanwege de 'gereformeerdheid' en dus 'lafheid'
van de berichtgeving. Jammer dat u mijn krant niet beter leest, dan zou u weten
dat er veel diverser over heikele onderwerpen geschreven wordt dan u beweert.
Sinds zeven jaar schrijf ik columns in Trouw, en graag tegen het multiculturele
gezever.
Ik heb Semitische talen & culturen gestudeerd, dus ben altijd al wat meer
dan gemiddeld op de hoogte geweest van de wreedheid en achterlijkheid van wat
wij hier krampachtig als onze gelijken importeren. Ik ben zo vrij een paar
columns te sturen van het afgelopen jaar. Maar ook die van zeven jaar geleden
zijn van deze strekking, alleen was dat toen nog geen usance onder
'weldenkenden'. In die tijd heb ik diverse aanvaringen gehad met
anti-racisme-clubs.
Allemaal gewonnen.
Maar wat ik schreef heeft verder nooit een reet uitgemaakt.
De blinde wals van de Koks, Patijns en de Adelmunds rolt gewoon door.
Met vriendelijke groet,
Selma Schepel.
Trouw Column 26-11-1998.
Vorige week kwam een promovendus met een conclusie die onder het publiek in de
grote steden allang bekend was: hun eigen cultuur is bevorderlijk voor de
relatief zeer hoge criminaliteit onder Marokkaanse mannen. Nu een geleerde het
opschrijft, mag het eindelijk gezegd worden. Kennelijk hebben Nederlanders zulk
gezag nodig om te mogen verwoorden wat velen wisten maar weinigen durfden te
zeggen, met het gevolg dat problemen doorziekten en doorgroeiden. Dat er nog
veel meer wetenschappelijk onderzoek moge volgen!
Want er zijn nog ettelijke van die publieke geheimen die zulke steun kunnen
gebruiken. Het verplaatsen van stammenstrijd, georganiseerde misdaad en
godsdienstoorlogen naar Nederland bijvoorbeeld.
De tijd dat de multiculturele samenleving de Nederlanders als een heerlijke
nieuwe verworvenheid door de strot werd geduwd is gelukkig voorbij. Voor veel
oorspronkelijke bewoners van immigrantenwijken was dat van een grote
onechtheid, die door mondsnoerende opmerkingen van mensen als Wim Kok over
'verkeerde onderbuikgevoelens' tot grote onrechtvaardigheid werd.
Slachtoffers van beroving, inbraak en mishandeling, die negatieve geluiden
lieten horen, werd 'vooroordeel' verweten, terwijl zij uit ervaringsoordeel
spraken, wie het waagde om niet mee te juichen, werd gauw in de hoek van de
racisten gezet.
Dat wegduwen van kennis, dat oogkleppengedoe heeft zo lang door kunnen gaan
dankzij onze christelijke inborst. Eeuwenlang is Nederland doordrenkt door het
geloof dat alle mensen voor God gelijk zijn, dat wij een grote, ondelgbare
persoonlijke schuld hebben, zondig zijn, stof. Werken in het zweet des
aanschijns, en je nederig tonen, dat redt misschien nog iets.
Gisteren werd die houding op pagina 10 nog treffend samengevat in het zinnetje
'in ootmoedigheid de ander uitnemender betrachten dan onszelf'. Al zijn veel
mensen niet meer christelijk, die ondergrond vormt nog steeds een emotionele
brij die het handelen aanstuurt. Nederlanders doen graag aan liefdadigheid, en
heimelijk geeft dat een zeer goed gevoel. Wij huisvesten de vreemdeling, doen
dus aan de minste van Zijn broeders als aan Hem. Waarom stellen de kerken
anders zo opvallend braaf hun deuren open voor asielzoekers, slaan ze zich op
de borst met voorbeeldige acties? Waarom doen moskeën dat niet? Dat
laatste zou logischer zijn, aangezien de meeste asielzoekers van dit moment uit
mohammedaanse landen komen. Nee, christelijk
schuldgevoel, en islamitische culturen van eer en schande, die per definitie
elke schuld buiten zichzelf, buiten de familie of de stam zoeken, passen als
stekker en stopcontact in elkaar. Het schuldgevoel dat minister Pronk in zijn
vorige functie zo graag promootte: dat wij door onze koloniale schuld uit het
verleden verplicht zijn aan ontwikkelingslanden, past weer als dekseltje op het
potje van de ongerechtigheid der vaderen die aan het derde en vierde geslacht
bezocht zal worden. Dus slooft men zich uit voor mensen die, naar steeds meer
bewezen wordt, op grote schaal misbruik maken van wat Nederlanders zelf hun
mooie trekjes vinden. En ontbrandt zelfs in heilige verontwaardiging als er
halt geroepen wordt aan de ongebreidelde import van
asielzoekers die zo rijk zijn dat ze vliegtickets en mensensmokkelaars kunnen
betalen.
Een fraaie illustratie vormt een uitspraak van minister Cohen maandag over de
asielzoekerkwestie dat het voor een deel gaat om 'een discussie tussen twee
partijen van doven. Aan de ene kant staat De Telegraaf, aan de andere kant
Trouw. Wat bij de een voorpaginanieuws is, staat bij de ander op pagina negen.
Beide partijen zouden meer naar elkaars standpunt moeten luisteren'.
De Telegraaf is ergerlijk uit oogpunt van goede smaak en in de wetenschap dat
het beleid van die krant is berichten zo sensationeel mogelijk door te geven.
Trouw is ergerlijk vanwege die christelijke braafheid, dat verzwijgen en
vergoelijken van harde feiten. Al te goed is intussen al te duidelijk buurmans
gek.
Selma Schepel.
***
13-1-2000
Beste mijnheer Pam,Mijn complimenten over de manier waarop u, Henneman en van
Gogh in het programma De Woestijn Leeft het resultaat van de recente
vernieuwing van het Museumplein aan de orde stellen. Net als andere
correspondenten heb ik aan de ene kant genoten van het vlijmscherpe cynisme,
maar aan de andere kant ook getreurd om deze geldverspilling. Welke aannemer,
laat staan opdrachtgever, laat toe dat werkelijk alles net niet goed
wordt gebouwd, aangelegd of gegraven.
Natuurlijk, tegenwoordig moet alles goedkoop en snel, en wordt er bovendien
minder belang gehecht aan de degelijkheid en eeuwigheid van openbare bebouwing.
Iets mag tegenwoordig dus stuk gaan, niet te snel natuurlijk, maar stuk mag het
want over een jaartje of twintig moet het toch weer anders. Wat mij echter
bijzonder stoort is dat de bouwers zelf het meeste stuk hebben gemaakt, het is
dus nooit heel geweest!
De aannemer die het plein gebouwd heeft kan zoiets blijkbaar niet schelen,
evenmin heeft de gemeente er zijn veto over uitgesproken. Het plein moest
natuurlijk even snel afgemaakt worden, want de Grote Opening was al gepland. En
nu de opening geweest is wordt het vervolgens niet echt afgemaakt - het
is immers een heel werk om het allemaal weer opnieuw te moeten doen, en dat zou
de enige oplossing zijn.
Jammer dat de gemeente de kans heeft laten lopen om Amsterdam tenminste een
plein te geven dat zich wat betreft oppervlakte en uitstraling kan meten
met die van de andere Europese hoofdsteden. Misschien zijn we nog het beste af
als de gemeente deze groene modderpoel laat asfalteren, dan heeft het tenminste
nog iets weg van een plein.
Fulco Dekker
Beste Heer Pam,
U schrijft in 'De grofheden die men zich als freelancer moet laten
welgevallen':
"De enige keer dat het goed ging met de Volkskrant was toen ik zaken deed
met de toenmalige
adjunct-hooofdredacteur Bert Vuijsje. Die is joods, dus niets aan de hand,
alles goed afgesproken en nagekomen. De andere keren ging het mis. Ik denk dat
het kwam omdat ik toen te maken kreeg met katholieken. Het klinkt gek, ik geef
het toe, een mens moet niet discrimineren, maar
ik heb er ook geen andere verklaring voor."
Deze uitspraak is, u zult het wel begrijpen, kwetsend voor katholieken. Hij zou
dat ook moeten zijn voor joden, al was het maar om aan te tonen dat de
gerechtvaardigde verontwaardiging waaraan zij zich zo regelmatig vol overgave
verlustigen, niet selectief is. Dat die verontwaardiging wordt opgewekt door de
schending van een hoger, de gehele mensheid omvattend ideaal van een wereld
waarin mensen elkaar benaderen als vrije individuen en op die grond ook
beoordelen, en niet indelen in groepen, bestempelen en minachten.
Enzovoort.
Maar daar gaat het mij niet om. Veel gelovige katholieken zullen uw stukjes
toch niet lezen en de niet-gelovigen vinden dit goedkope gehak van oudsher vaak
prachtig. Wat mij bezig houdt is vooral de laatste zin. Daarin is
achtereenvolgens het zelfbewustzijn, de schuldbekentenis, het overtreden gebod
en -natuurlijk- het excuus te lezen.
Volgorde die een opmerkelijke overeenkomst vertoont met de praktijk van
datzelfde katholicisme- op de laatste bijzin na. Is voor een katholiek de bron
van de zonde duidelijk, zij het duister, hier betreft het de openlijke
erkenning van de ontoereikendheid van het eigen brein. De zonde ware liever
niet gepleegd, maar wordt onvermijdelijk door de onmogelijkheid een andere
verklaring te vinden. De enige betrouwbare man was een jood, alle anderen waren
zowel wanbetalers als katholieken, dus de conclusie ligt voor de hand, hoezeer
het politiek-correcte geweten ook protesteert.
Het is niet de duivel, het is de domheid...
B.Benneker
Geachte Heer Pam,
Bijzonder leuk dat journalisten internet gebruiken om te praten. U heeft prima
ideeën, o.a. over de schaakwereld.
Toch vraag ik me bij uw verhaal TOEKOMST af waarom alles, en zeker in de
toekomst, afhangt van bezit. (geen AOW meer, maar ontvangt een mooi pakketje
aandelen.)
Waarom is het bij het kijken vooruit, nu normaal dat mensen zonder geld altijd
problemen hebben?
Groeten,
RvdPerel.
Geachte heer Pam,
U verwijt de heer van het Hek dat hij zichzelf tegenspreekt. De heer van het
Hek bedoelt vermoedelijk dat hij een voorkeur heeft voor mensen die afwijken
van de subcultuur, waarin zij zich begeven. Het zou bijvoorbeeld leuk zijn dat
u tegen iemand als Wim T. Schippers of Rik Zaal (die in zijn radioprogramma op
radio 2, toen Ischa Meijer nog leefde, zijn weerzin tegen alle vormen van
cabaret en woordspelingen in absolute termen uitsprak) zegt dat u een
hartstochtelijke fan bent van Joepie. U wijkt dan af van de zogenaamde
VPRO-elitementaliteit.
Daarnaast heb ik, nadat ik uw invallen over T. van Deel had gelezen, de indruk
dat u een redelijk mens bent. Want u schrijft dat nadat een schrijver een grote
hoeveelheid slechte boeken heeft geschreven opeens een brilliant boek kan
schrijven. Zou ome Joep niet een uitstekende show kunnen maken? En ik kan mij
niet voorstellen dat u werkelijk geen enkele grap geslaagd vindt.
Kortom, in elke mondelinge of schriftelijke tekst kan met gemak tegenstrijdig-
heden worden geconstateerd. Is het misschien handig u te richten op meer
inhoudelijke argumenten, zoals waarom vindt u zijn teksten niet goed?
Ik zou het graag willen weten, omdat ik een hekel heb aan mensen die zeer
succesvol, rijk en salonfähig zijn, vandaar.
Alvast bedankt,
Erik Stolp
***
30-12-1999
Geachte heer Pam,
Met gemengde gevoelens heb ik op vrijdag 24 december de speciale aflevering
over het nieuwe Museumplein in uw programma "De woestijn leeft"
bekeken.
Aan de ene kant moet ik erg lachen om de wijze waarop u en uw collega Jeroen
Henneman de zaken zoals ze er nu voorstaan bediscussiëren. Aan de andere
kant is het ongelofelijk hoe de overheid (en in het bijzonder de gemeente
Amsterdam) het toch elke keer weer klaarspeelt een verkeerde keuze te maken en
deze door een grof gebrek aan verantwoordelijkheid tot een karikatuur van laat
worden.
De enige conclusie kan zijn: "Dit plein is deze stad onwaardig!"
Ik juich uw kruistocht tegen deze belachelijke vormen van nalatigheid en
bestuurlijke onkunde van harte toe en hoop dat de verantwoordelijke ambtenaren
zich eens achter de oren zullen krabben.
Met vriendelijke groet,
Niels Mosselman
p.s. Heeft u ooit een reactie van de gemeente Amsterdam ontvangen?
Geachte Heer Pam,
Sinds lange tijd niet meer zo genoten. U en de heer Henneman, hebben alle
pleinintellectuelen kundig de mond gesnoerd. U heeft volkomen gelijk! Het
museumplein is absoluut geen 'nieuwe kleren van de Keizer'. Dit plein steekt
inderdaad met kop en schouders boven alle andere pleinen uit (zeker ook
internationaal). Door uw kundige uitleg over alle 'ins en outs' heb ik nu
eindelijk begrepen dat e.a. niet kapot is of gewoon bijzonder dom bedacht, maar
dat dit plein is ontworpen en gemaakt door mensen die wel lijken te beschikken
over goddelijke gaven. Vanavond ga ik gauw genieten van 't plein met z'n
bijzondere licht-effecten, voordat iemand ingrijpt...
Met vriendelijke groet,
D.H.
Dag,
heel scherp, heel leuk
lang niet zo gelachen om iets op TV
de woestijn leeft
mijn complimenten
meer van dat
Henk Bakkenes
Geachte heer Pam,
Met erg veel genoegen heb ik naar uw programma aangaande het Museumplein
gekeken. Prettig te zien dat Amsterdam zijn "nieuwe kleren van de
keizer" heeft gekregen. Wat van ver komt (uit Denemarken) hoeft dus niet
per definitie goed te zijn.
Ik spreek hierbij de hoop uit dat de rubriek 'De Woestijn Leeft' weer
regelmatig op AT5 komt zodat de verantwoordelijke ambtenaren en bestuurders (?)
geconfronteerd blijven worden met de door hen geschapen 'ellende'.
Suggestie voor een aflevering: het Java-eiland.
Met vriendelijke groet,
Evert Krist
Geachte heer Pam,
Hoewel ik een groot bewonderaar van uw (TV) werk ben, spreekt de special van De
Woestijn Leeft, gewijd aan het gerestylde Museumplein, me in het geheel niet
aan. Ik vind het Museumplein toevallig harstikke mooi. Hou op met dat gezeur
over een baksteen die niet aansluit of een bankje dat niet in de juiste
richting kijkt.
Bewaar uw kritiek liever voor ergere misstanden (Ga eens fietsen door Amsterdam
en tel alle asfaltgaten, hobbels etc, waar je je nek over kunt breken).
Hoogachtend,
Jan Albert Smit
***
12-12-1999
Geachte Heer Pam,
Uw lovende woorden over het boekje De
Passievrucht van de heer Glastra van Loon zijn voor mij een volstrekt
raadsel. Was dat raadsel maar aanwezig geweest in het boek, zodat niet het plot
op bladzijde 12 al zo overduidelijk is, dat men de rest rustig ongelezen kan
laten. Alle gevraagde proefpersonen wisten in ieder geval na 20 bladzijdes
zeker dat het kind het boertje was.
Ook viel op dat Maarten 't Hart's Het woeden der gehele wereld blijkbaar
goed gelezen was door de schrijver. De nieuwe L. H. Wiener kan ik u echter van
harte aanbevelen.
Groet,
Rita
* * *
3 december
Geachte Heer Pam,
In de rubriek Invallen
van uw prachtige Internet-magazine las ik onder het kopje T. van Deel dat de
beklagenswaardige persoon die naar deze naam moet luisteren, ooit eens heeft
geschreven dat Max Pam 'een boek van Brusselmans "een meesterwerk"'
vindt.
Ten onrechte, volgens u.
Nu heeft T. van Deel meestal
ongelijk, maar in dit geval wijkt hij toch van deze merkwaardige gewoonte af.
Immers, enkele weken geleden is in weekblad HP/De Tijd van uw hand een
opsomming verschenen van wat u beschouwt als de beste honderd boeken die deze
eeuw geschreven zijn. In deze lijst hebt u vanzelfsprekend ook een boek van
Brusselmans opgenomen: Het einde van mensen in 1967.
Inderdaad (u voelde het al
aankomen, nietwaar?), het is in deze opsomming dat u 'een boek' van Brusselmans
de kwalificatie 'meesterwerk' toekent. Bovenstaande overigens slechts ter uwer
informatie, niet om iets af te doen aan alle hoon en minachting die T. van Deel
verdient.
Overigens zou ik nog willen
opmerken dat ik het bijzonder onkies vind om op dit moment publiekelijk de
literaire kwaliteiten van Brusselmans' Uitgeverij Guggenheimer in
twijfel te trekken (zoals Van Deel doet, en ene Xandra Schutte in Vrij
Nederland van 27-10-99 maar u ook een beetje). In sommige landen wordt van
wetsovertreders wel eens een ledemaat afgehakt. En zomin als het gepast is om
een dief die zijn hand moet gaan missen toe te blaffen dat ie geen appels mag
stelen, zo voegt het een fatsoenlijk mens om Brusselmans, die toch met zijn rug
tegen de muur staat, literaire tekortkomingen onder de neus te wrijven. Waarom
nog lieden te hulp schieten die de rechter al aan hun zijde hebben gevonden?
Joost Duijvelshoff
Antwoord:
Geachte heer Duijvelshoff,
U heeft volkomen gelijk, mea culpa. Ook aan T. van Deel uiteraard.
Max Pam
* * *
|