De Wikipedia-vandaal Michaël Zeeman

Columns

De online-encyclopedie Wikipedia is bedacht door de Amerikaanse programmeur Jimmy Wales, die de eerste versie in 2001 op het net zette. Wikipedia moest een gratis naslagwerk zijn, niet samengesteld door select groepje van deftige professoren, maar door de internetgebruikers zelf, die naar eigen believen lemma’s mogen plaatsen, aanvullen en wijzigen. Wikipedie is een groot succes geworden en inmiddels reist Wales de hele wereld rond, omdat hij contact wil houden met zijn wassende leger van vrijwilligers. Onlangs was hij ook in ons land om kennis te nemen van het reilen en zeilen van de Nederlandse versie van Wikipedia, waarop inmiddels meer dan 200.000 lemma’s staan.Het oogmerk van Wikipedia is democratisch van aard: zo veel mogelijk informatie beschikbaar maken in zo veel mogelijk verschillende talen. Het gewone voetvolk der Wikianen beleefde nog niet zo lang geleden een grote triomf, toen het tijdschrift Nature na vergelijkend onderzoek tot de conclusie kwam dat Wikipedia even (on)betrouwbaarder is als de met een grote redactie uitgeruste Britannica, waarvoor je wel moet betalen.

Maar zoals altijd en overal worden idealistische initiatieven bedreigd door moedwil en misverstand. Zo verschenen onlangs in Wikipedia beledigende opmerkingen over verschillende Australische parlementariërs, die door hun politieke tegenstander Michael Danby (van Labour) waren ingevoerd. Ook bleek dat er was gerommeld in het lemma van Tony Blair, die recht voor zijn raap “een leugenaar” werd genoemd en aan wiens biografie een paar hemeltergende onbenulligheden waren toegevoegd.

Door dit soort overvallen heeft Wikipedia zich gedwongen gezien een lijst van beschermde en semi-beschermde artikelen op te stellen. De beschermde lemma’s – zoals dat over George Bush – zijn op slot, wat betekent dat er niets meer aan te veranderen valt. De semi-beschermde lemma’s staan onder toezicht van moderatoren. Alleen internetgebruikers, die langer dan vier dagen geregistreerd staan, hebben tot die lemma’s toegang.

Dat ook de Nederlandse versie van Wikipedia door onverlaten wordt misbruikt, merkte de schrijver Joost Zwagerman, toen hij onlangs moest voorlezen op een school in Almere. Leerlingen, die zich op zijn komst hadden voorbereid, maakte de auteur erop attent dat het lemma Zwagerman was opgeleukt met een raar soort “gescheld en gesnoef”. Zwagerman stuurde een mailtje naar Wikipedia, deed zelf ook wat onderzoek en, ja hoor: ineens rolde er een reeks IP-nummers uit, die hem rechtstreeks verwees naar een oude vijand.

ZeemanSock puppeting.gif

Ook bij Wikipedia zelf waren ze daar inmiddels achter gekomen. Zoek in Wikipedia bij “blokkeringsmeldingen”, scroll vervolgens naar hoofdstuk 3, en dan vind je daar van moderator Walter deze mededeling over de gebruikers “Contrajoost” en “Letterkundige”: “Blokkering wegens inbrengen van moedwillig foute informatie in de artikelen Joost Zwagerman en Michaël Zeeman. Sock puppeting. Deze persoon is hoogstwaarschijnlijk de heer Zeeman”.

Sock puppeting

Sock puppeting betekent dat iemand onder verschillende aliassen met grote hardnekkigheid een wijziging tracht in te voeren. Google je de uitdrukking, dat kom je bovenaan al de verwijzing tegen, die van Wikipedia naar Zeeman leidt.

Het ziet er dus naar uit dat het Michaël Zeeman was, correspondent van de Volkskrant te Rome, die geprobeerd heeft zijn eigen lemma te verfraaien en dat van Joost Zwagerman te debunken. Maar tegen de lamp gelopen, want Rome mag dan ver weg zijn, op de digitale snelweg is het maar een kort spoor.

De Nederlandse Wikipedia heeft Contrajoost en Letterkundige nu gebrandmerkt als “ingelogde vandalen”, terwijl “Zeeman” en “Zwagerman” zijn opgenomen in de lijst van semi-beveiligde artikelen. In het totaal staan daar 71 items op. Dat bijvoorbeeld Ajax, Ayaan Hirsi Ali, Beatrix, Darwin, Jan Peter Balkenende, Joden, Rita Verdonk en Vagina worden beveiligd, behoeft geen verbazing, maar merkwaardig genoeg staat op de lijst tevens het lemma “kroket”.

Zou Michaël Zeeman misschien ook al niet van kroketten houden?

Het Parool, 24 juni 2006


Zie ook: The good, the bad and the butler