Archief

Boeken etc

Een boek van gekmakende schoonheid

Saturday, September 6th, 2014

Analogie
Auteurs: Douglas Hofstadter & Emmanuel Sander
Uitgever: Atlas Contact
Sterren: * * * * *

 

Analogie

Het nieuwste modewoord is delen. De laatste tijd ben ik veel mensen tegengekomen, die iets met mij wilden delen. Je hoort het overal in de betekenis van kennis of informatie delen. De spreker kijkt vergenoegd de zaal in. Hij (maar heel vaak ook zij) gaat iets met ons delen. Hij gaat ons deelgenoot maken van iets dat hij zelf al weet, maar waarvan wij toehoorders nog onwetend zijn. lees verder

Wij bestellen een pannetje mosselen bij Lubl en drinken op Otterspeer

Monday, May 5th, 2014

Vorig jaar verscheen bij De Bezige Bij het eerste deel van de lang verwachte biografie over Willem Frederik Hermans, getiteld De mislukkingskunstenaar. De biograaf, de historicus prof. dr. Willem Otterspeer, had er dertien jaar over gedaan om de eerste 31 jaren van Hermans (1921-1952) te beschrijven.

Pannetje mosselen

Naar verluidt zal het met het tweede deel sneller gaan. Het wordt in de loop van dit jaar verwacht, maar men moet niet vreemd opkijken wanneer zich opnieuw ernstige vertragingen voordoen. Als je nagaat dat het eerste deel reeds 862 pagina’s beslaat en je je tevens realiseert dat de belangrijkste levensfasen van Hermans nog moeten komen (…) lees verder

Mislukkingsbiografie Willem Otterspeer

Wednesday, November 27th, 2013

Lees deze week De Groene Amsterdammer. Mijn alles omvattende kritiek op De mislukkingskunstenaar, de biografie over Willem Frederik Hermans door Willem Otterspeer.

De Groene

Conclusies: “Het eerste deel van de biografie van W.F. Hermans door Willem Otterspeer bevat veel fouten. Het lijkt er bovendien op dat de biograaf niemand uit Hermans’ omgeving heeft gesproken. En de interpretatie over zus Corry kan maar beter opnieuw”. En: “Een groot gedeelte van de biografie moet over”. Hieronder volgt een eerder stuk in de Volkskrant. lees verder

Ik ben een dominee met een lege kerk

Sunday, October 20th, 2013

In de hal van het Parijse herenhuis, waarin de schrijver Willem Frederik Hermans een appartement bewoont, hangt een monumentale spiegel die de bezoeker, alvorens hij verder treedt, dwingend uitnodigt zichzelf in ogenschouw te nemen.

Hermans voor de spiegel 3

Hermans is een formeel, maar uitstekend gastheer die aangename wijnen schenkt. Tijdens de gesprekken speelt de auteur soms met een aansteker, die een enkele maal – per ongeluk naar het schijnt – tot ontbranding komt, waardoor een lichtflits uit de holte van zijn hand te voorschijn schiet, een effect dat wordt versterkt als in de vooravond langzaam de schemer bezit neemt van de kamer. lees verder

Wie een steentje in zijn schoen heeft, is alleen dat steentje

Friday, January 18th, 2013

Pijn
Sytze van der Zee
Uitgever: De Bezige Bij
Sterren: * * * *

Pijn 3

Een paar maanden geleden werd ik ineens na een onhandige wortelbehandeling getroffen door een knallende kiespijn. Ik stuiterde zo’n beetje tegen het plafond en die nacht was ik niet doorgekomen als mijn vrouw er niet voor had gezorgd dat wij tenslotte in een ziekenhuis terechtkwamen, waar een zakje pillen voor mij werden gedraaid. Een pijnstiller en een maagbeschermer, die eerst ingenomen diende te worden.

Toen de rust in mijn zenuwgestel enigszins was teruggekeerd, begon ik mij te realiseren wat pijn betekent en vooral wat de afwezigheid van pijn betekent. lees verder

Ook Jan Timman ontdekt de hemel

Thursday, January 10th, 2013

De toekomst voor de ouder wordende sporter is niet altijd even rooskleurig. Dat geldt zeker ook voor de schaker, die over algemeen toch wat langer meegaat dan een voetballer of een wielrenner. Maar ook voor de schaker komt het moment van verval. Het gaat allemaal moeizamer, en tegelijkertijd stormt de jeugd hem voorbij.

Donner & Timman

J.H. Donner heeft eens gezegd dat er voor de ouder wordende schaker eigenlijk maar drie mogelijkheden zijn om zijn brood te verdienen: een rijke vrouw trouwen, nachtportier worden of uitsmijter in een tent waar nooit klanten komen. Zelf zei Donner dat hij voor de eerste mogelijkheid had gekozen. Daarnaast probeerde hij aan de kost te komen door boekjes en columns te schrijven. lees verder

L. Th. Lehmann was de grootste van de in 2012 gestorven dichters

Sunday, January 6th, 2013

In de 92 jaar dat hij leefde, schreef hij zo’n 700 gedichten, waarvan vele van hoge kwaliteit. Miskend was hij niet en zeker voelde hij zich niet zo, maar vaak heb ik over hem gelezen dat hij als dichter eigenlijk “een amateur” was.

Louis Lehmann

Die kwalificatie is onzin. Zijn raffinement was juist groot. Maar zijn onderwerpen vielen vaak zo buiten de orde en zijn manier van vertellen was zo alledaags en voor de vuist weg dat zijn poëzie de indruk maakte dat er nauwelijks op geploeterd en aan geschaafd was. Dat was slechts schijn. lees verder

Zo prachtig, maar helaas tekort

Wednesday, December 12th, 2012

In dit gevreesd gemis, het leven van Willem Kloos
Bart Slijper
Uitgever: Bert Bakker
Sterren: * * * *

Kloos 2

Tegen In dit gevreesd gemis, de Willem Kloos-biografie van Bart Slijper, heb ik twee bezwaren. In de eerste plaats heeft het boek een verkeerde titel en in de tweede plaats is het boek bijna honderd pagina’s tekort. Voor de rest is het een geweldig boek dat ik met grote gretigheid heb uitgelezen.

De beide bezwaren liggen in elkaars verlengde. In dit gevreesd gemis is zo’n boek, waarbij je voortdurend geneigd bent tegen de auteur te roepen: “Ga door! Niet stoppen!”. lees verder

Ontspoorde wetenschap: een belangrijk boek

Thursday, November 29th, 2012

Het volgende stukje schreef ik al een maand geleden. Het rapport over Diederik Stapel was toen nog niet verschenen.

ontsporing


Ontspoorde wetenschap
van Frank van Kolfschooten is een adembenemend boek. Het is een vervolg op Valse vooruitgang, een studie van Van Kolfschooten uit 1993. Eigenlijk vind ik dit deel 2 nog indrukwekkender, omdat de auteur aan zelfvertrouwen heeft gewonnen en zich bij het uitzoeken bij een bepaalde zaak niet snel gewonnen geeft. Wij wisten al dat niet alles in de wetenschap bestaat uit voornaamheid, gulheid en waarheidzoekerij. lees verder

Misha Mengelberg hoeft eindelijk alleen nog maar muziek te maken

Sunday, November 25th, 2012

De componist en jazzmusicus Misha Mengelberg moet ik in de jaren zeventig – van de vorige eeuw, moet je er altijd bij zeggen – voor het eerst zijn tegengekomen in het Amsterdamse schaakcafé Het Hok.

Misha Mengelberg

Hij bracht daar, net als ik, dagen en avonden door met schaken, dammen, go, bamzaaien en wat dies meer zij. O, wat hebben wij een tijd vermorst!

Misha kwam toen ook veel op schaaktoernooien en heeft zich daarmee zelfs een plaatsje in de schaakgeschiedenis verworven.

Het gebeurde tijdens de partij Ljubojevic-Browne, IBM-toernooi 1972: lees verder

Wees eerlijk: Nanne Tepper was een mislukt auteur

Saturday, November 17th, 2012

Onlangs is Nanne Tepper (1962) overleden. Als je de kranten mag geloven is een groot auteur heengegaan, maar laten wij eerlijk zijn: Nanne Tepper was een mislukt schrijver die al op zijn vijftigste niet meer werd gelezen. Hierbij een oude recensie uit 2002, die ik niet afdruk om Tepper nog eens te debunken, maar uit verbazing over de beate toon van al die necrologieën.

Nanne TepperAdd an Image

De Avonturen van Hilliebillie Veen (2002), uitgeverij  Contact.

Nanne Tepper is zo’n schrijver van wie je het gevoel hebt dat hij zijn hele leven veelbelovend zal blijven. lees verder

De mythe van Marlene Dietrichs ene been

Friday, November 9th, 2012

Genieten in een gekkenhuis
Godfried Bomans
Uitgever: Elsevier
Sterren: * * *

Zoals bekend heb ik een groot ontzag voor de machtige figuur van de hoofdredacteur. De oorzaak daarvan ligt bij Rinus Ferdinandusse, die tegen niemand “nee” durfde te zeggen.

Bomans & Carmiggelt

Daarom had hij aan de muur achter zich een papier geplakt met daarop het woordje “nee” geschreven. Als nee wilde zeggen, maar het niet durfde uit te spreken, maakte hij een hoofdknik naar dat papier. Dat gebaar maakte diepe indruk op me. lees verder

De voordelen van het ene been

Sunday, October 7th, 2012

Leve het been
Max van Rooy
Uitgever: Prometheus
Sterren: * * * *

Leve het been 2

Leve het been gaat over een man die op latere leeftijd – hij is van 1942 – een been kwijt raakt, omdat bij hem kanker in de knie is geconstateerd.  Op zichzelf is dat geen opzienbarend gegeven, want oudere mannen zijn kwetsbaar voor ziekten. Maar de oudere man heeft een 26 jaar jongere vrouw en bovendien heeft die jongere vrouw een tweeling van die oudere man. Ineens is de situatie van man, vrouw en de twee kinderen precair. Of tragikomisch, zo je wilt.
Tel daarbij op dat de auteur van Leve het been Max van Rooy heet, dat Max van Rooy een journalist is met een scherpe blik en een scherpe pen, en je hebt een boek dat het lezen waard is. lees verder

Gerard Reve: die meneer van de gasfabriek

Sunday, September 9th, 2012

Ons leven met Reve
Teigetje & Woelrat
Uitgever: Balans
Sterren: * * * *

Ons leven met Reve 2

De komende weken wordt het één groot feest voor de Revianen en de andere liefhebbers van het werk van Gerard Kornelis van het Reve. Begin oktober komt het derde en laatste deel uit van de door Nop Maas geschreven biografie. Alle juridische hobbels zijn genomen en het boek ligt klaar. Maar intussen is ook verschenen Ons Leven Met Reve van Teigetje en Woelrat, de twee homovrienden waarmee Reve tussen 1963 en 1975 heeft samengewoond. Vooral hun ménage a trois in Huize Het Gras te Greonterp is destijds niet ongemerkt aan de media voorbij gegaan. lees verder

De computer als zegen en als ramp

Monday, June 18th, 2012

Turings Tango
Bennie Mols
Uitgever: Nieuw Amsterdam
Sterren: * * *

De uitvinding van de computer heeft het leven van de mens ingrijpend en in veel opzichten ten goede veranderd. Er is echter één groep waarvoor de computer een ramp is geweest en dat is toevallig een groep waartoe ikzelf behoor: schakers.

Alan Turing

Voor schakers was de pre-computeriaanse tijd een idyllische. Grootmeesters werden gezien als rekenwonders, die verschillende zetten vooruit konden zien en die ook nog in staat waren “blind” te spelen. lees verder

Een groot man met wat kleinheden

Tuesday, May 15th, 2012

Frans Goedhart, een biografie
Madelon de Keizer
Uitgever: Prometheus
Sterren: * * * *

Frans Goedhart

De laatste tijd gebeurt het steeds minder vaak dat ik in een gezelschap de jongste ben, maar vorige maand was het zo ver toen ik in de Amsterdamse Balie een gesprek mocht leiden over de biografie van Frans Goedhart. Nu moet ik er eerlijk bijzeggen dat het niet zo erg moeilijk was om de jongste te zijn, want mijn gesprekpartners waren: Wim van Norden (94, binnenkort  95), Henk Hofland (84, binnenkort 85) en Hans Daalder (83, binnenkort 84). lees verder

Anne Frank blijft populair bij miljoenen

Tuesday, May 1st, 2012

Het fenomeen Anne Frank
David Barnouw
Uitgever: Bert Bakker
Sterren: * * *

In het slothoofdstuk van zijn boek Het fenomeen Anne Frank schrijft David Barnouw dat de populariteit van Anne Frank (1929-1945) ook in de 21ste eeuw zal blijven groeien.

Anne Frank postzegel

Nieuwe lezers van haar dagboek zullen zich melden en ook honderdduizenden nieuwe bezoekers zullen in de rij staan voor het Achterhuis. Wat Barnouw schrijft, is ontegenzeggelijk waar. In de tijd dat zijn boek op mijn bureau lag – ongeveer tien dagen – kwam Anne Frank twee keer in het (internationale) nieuws voorbij. lees verder

Roel van Duijn verdient een grote schadevergoeding van de staat

Monday, April 23rd, 2012

Diepvriesfiguur
Roel van Duijn
Uitgever: Van Praag
Sterren: * * * *

Roel van Duijn 2

Even een kleine waarschuwing vooraf: dit is geen recensie.

Daarvoor ken ik de auteur te lang. Zijn naam is Roel van Duijn. Veel mensen kennen hem als anarchist en provo. Ik ken hem vooral als schaker en als vriend. Wij kennen elkaar al zo’n veertig jaar. De eerste keer dat ik hem ontmoette, was ’s nachts op straat. Hij kwam van provovergadering, en ik was ergens naar op weg, al weet ik niet meer waarheen. lees verder

Bukken! Daar komt Michael Moore!

Tuesday, April 17th, 2012

Here Comes Trouble, autobiografie
Michael Moore
Vertaling: Frans van Delft
Uitgever: Van Oorschot
Sterren: * * * *

Michael Moore 1

Michael Moore is begenadigd filmer, om wiens films ik vaak moeten lachen. In zijn pseudo-naïviteit is Moore bij vlagen onweerstaanbaar geestig. Daarbij is Moore volgens eigen zeggen “links”, wat in de Verenigde Staten nog meer dan in Nederland een doodzonde is. Links zijn betekent geëngageerd zijn. Moore is geen communist, maar hij is tegen het kapitalisme dat arbeiders uitbuit en tegen de autoritaire samenleving, die de zwakkere onderdrukt.

Zijn eerste film, Roger and me, gaat over een fabriek van General Motors in Moore’s geboorteplaats Flint. lees verder

Over het begrijpen van moordenaars

Wednesday, April 4th, 2012

Soldaten, over vechten, doden en sterven
Sönke Neitzel & Harald Welzer
Uitgever: Ambo
Sterren: * * * *

Soldaten 2

Onlangs schreef Tim Krabbé een fascinerend boek over de twee jonge moordenaars die van plan waren hun school in Colombine op te blazen, waarbij zeker vijfhonderd leerlingen en leraren om het leven moesten komen. De bommen gingen niet af en om toch nog een bloedbad aan te richten, moesten de jongens het met hun schietwapens doen, maar dat ging minder snel. Sneu, maar wat uit het boek van Krabbé (Wij zijn maar wij zijn niet geschift) ook naar voren kwam, is dat Eric Harris (18) en Dylan Klebold (17) op vele internetsites worden geëerd als helden die de klachten van hun generatie hebben begrepen. lees verder

Was het de pik van J.J. Rousseau of was het zijn reet?

Monday, March 19th, 2012

Rousseau en ik
Maarten Doorman
Uitgever: Bert Bakker
Sterren: * * *

Rousseau

Daags nadat ik Rousseau en ik van Maarten Doorman had gelezen, stuitte ik via internet op een artikel in het Reformatorisch Dagblad. Het was een verslag van een bijeenkomst voor studenten, waar de gereformeerde predikant dr. A. Huijgen uit Genemuiden had gesproken. De titel van zijn lezing luidde: “Van dogmatiek naar authentiek”.

Volgens dr. Huijgen “staat het christendom in bepaalde opzichten haaks op het ideaal van authenticiteit”.  lees verder

De gekte en zijn onbegrijpelijkheid

Friday, March 9th, 2012

Wij zijn maar wij zijn niet geschift
Tim Krabbé
Uitgever: Prometheus
Sterren: * * *

Tim Krabbé is een schrijver die de gebeurtenissen het werk laat doen. Hij is geen schrijver van symbolen, psychologismen en dubbele gelaagdheden. Althans het is niet zijn bedoeling die expliciet in zijn boeken aan te brengen. Als er een thema in zijn boeken zit, dan moet de lezer die zelf ontdekken, het liefst aan de hand van de emoties die hij tijdens het lezen heeft ondergaan.

Columbine

Krabbé zal niet snel schrijven dat zijn romanfiguren zich verdrietig of ongelukkig voelen. Wel zal hij trachten de omstandigheden zo te beschrijven dat het ongeluk en het verdriet van de personages onafwendbaar tot de lezer doordringt. lees verder

Vinkenoog als gastheer in Parijs

Monday, February 27th, 2012

Hoogtij langs de Seine, Nederlandse schrijvers kunstenaars in Parijs
Diederik Stevens
Uitgeverij: Atlas
Sterren: * * *

Hemmingway in jeep

Tegenwoordig zijn het New York en Berlijn, maar in het verleden heeft geen stad zo tot de verbeelding van artistiek Nederland gesproken als Parijs. Wie niet, na een doorwaakte nacht met veel drank, op een Parijse zolderkamer in een luizenbed was getuimeld, was geen echte kunstenaar. Parijs was de stad waar alles gebeurde. Gedeeltelijk zal die idolatrie voor Parijs wel op een mythe berusten, maar gedeeltelijk is het natuurlijk gewoon waar. Zoals het ook waar is dat Ernest Hemmingway op 25 augustus 1944 in een militaire jeep de rue de l’Odéon kwam binnenrijden,  waar hij stopte voor de beroemde boekhandel Shakespeare en Compagny. Vanuit zijn jeep verklaarde Hemmingway met een theatraal gebaar de boekhandel voor “bevrijd”.

Parijs, Hemmingway en het kunstenaarsleven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat wist ook Woody Allen, toen hij nog niet zo lang geleden de nostalgische film Midnight in Parijs maakte.

De anekdote over Hemmingway in zijn jeep haal ik uit Hoogtij langs de Seine, het zojuist verschenen boek van Diederik Stevens over Nederlandse schrijvers en kunstenaars in Parijs. Hoogtij langs de Seine is een anekdotetrommel geworden, waarin de auteur veel research heeft geïnvesteerd. Een vermakelijk boek, al lijkt de keus van de beschreven auteurs enigszins toevallig. Zo staan worden de Parijse avonturen van Hugo Claus uitvoerig beschreven, maar komt Willem Frederik Hermans die later – maar veel langer – in Parijs woonde, slechts zijdelings ter sprake.

Hoogtij langs de Seine

Misschien heeft Stevens weinig nieuws over Hermans in Parijs te melden. In 2004 was “Frankrijk” het thema van de Boekenweek en toen is van onder meer De weerspannige slaper verschenen, een bundel Parijse verhalen en columns van Hermans. De bundel is voorzien van een toelichting van Arjan Peters, die in het kort het leven van Hermans in Parijs beschrijft. Naast Hugo Claus worden wel in Hoogtij langs de Seine behandeld de schrijvers Simon Vinkenoog, Rudy    Kousbroek, Hugo Claus en Remco Campert, alsmede de schilders Karel Appel, Corneille, Jacqueline de Jong en Mark Brusse. En dan zijn er natuurlijk de dubbeltalenten Jan Cremer en Jan Wolkers. De goed oplettende lezer zal het niet ontgaan zijn dat het Parijse leven van Rudy Kousbroek al eens eerder is opgetekend door zijn toenmalige vrouw Ethel Portnoy, wier Parijse feesten eveneens in het kader van de Boekenweek 2004 is verschenen.

Voor Jacques Gans, die toch ook na de bevrijding over Parijs heeft bericht, heeft Stevens niet meer over dan één regeltje en met Mondriaan en Kees van Dongen is het niet veel beter gesteld. Wij moeten het doen met de interesses van Stevens en die hebben al bij al 572 pagina’s opgeleverd.

Zo’n beetje de eerste die na de oorlog naar Parijs ging, was Simon Vinkenoog. Hij had de mulo afgelopen en wilde een artistiek leven leiden. Hij sprak amper Frans, maar dat donderde niet. Hij wist zich een vast inkomen te verwerven via een baantje bij de Unesco, zodat zijn schamel onderkomen aan de boulevard Garibaldi allengs uitgroeide tot het middelpunt van Parijsvaarders. Zelfs Gerard van het Reve en diens toenmalige vrouw Hanny Michaelis hebben verschillende malen bij Vinkenoog gelogeerd, onder meer in 1954 toen Reve in zijn periode zat dat hij alleen maar Engels wilde praten.

Ga ja als Hollander naar Parijs om uitsluitend Engels te praten!

Stevens meldt dat het contact met Gerardje nogal “stroef” verliep, maar zuinig als hij was is Reve kennelijk toch bij Vinkenoog gebleven. Twee jaar later keerde hij nog eens terug bij Vinkenoog en pakte hij zijn gewoonte om tijdens de eerste Parijse week “bij Hollanders uit te vreten”.

Ook de dichter Hans Andreus liet zich bij Vinkenoog zien, maar die zat in een psychische dip omdat hij verwerken moest dat hij zich tijdens de oorlog in een onbezonnen moment had aangemeld bij de Waffen SS. In datzelfde jaar stort Andreus in, vertrekt halsoverkop per vliegtuig Parijs – een ongelooflijke luxe in die tijd – om in Nederland te worden opgenomen  in het verpleeghuis Novalis.

Niet lang na Vinkenoog kwam Karel Appel. Met in zijn kielzog Corneille, hoewel je dat ook omgekeerd kunt zien. Het is maar hoe je het bekijkt. In elk geval sprak Appel nog minder Frans dan Vinkenoog. Voor Appel was het een vlucht uit Nederland. Volgens de selfmade-historicus Adriaan Venema, die niettemin een paar aardige dingen boven water heeft gehaald, was Appel in de oorlog niet helemaal zuiver op de graat, maar Stevens zegt daar niets over. Appel en Corneille streken neer in een oude textielfabriek aan de Rue Santeuil, waar het meer een soort kamperen was. Toch is dit een trefpunt geweest, van waaruit de Cobra-beweging geprobeerd heeft zich over de wereld te verspreiden. Helemaal gelukt is dat niet en lange tijd was Appel – ondanks zijn gebrekkige Frans, of misschien juist wel daarom – de enige met succes en met geld. Vanuit die tijd stamt ook de animositeit tussen Appel en Corneille, die nooit helemaal over is gegaan.

Ook het Parijse leven van Rudy Kousbroek wordt in Hoogtij langs de Seine beschreven, maar ik raad aan de autobiografische schets van Ethel Portnoy bij de hand te houden. Aanvankelijk werd Kousbroek door de Hollandse enclave als een stijve hark ervaren, die rijmende gedichten schreef – mijn God! ¬¬– en die was geïnteresseerd in techniek en motoren. Maar de Kousbroekjes namen tenslotte de functie van Vinkenoog als bezoekerscentrum over. Je werd er gastvrij onthaald, want ondanks hun karige inkomens was er altijd wel iets te eten en zelfs iets te drinken. Lucebert logeerde er enige tijd. De dichter maakte een grote wandschildering en sprak op een bandrecorder een aantal van zijn verzen in.
Die bandrecorder, uit Amerika ingevoerd door Ethel, werd beschouwd als een soort wereldwonder. Stevens vermeldt niet of daar nog verstaanbare opname van bestaan. Kousbroek nam meer stemmen op, en die zou ik graag eens willen terughoren.

Het eerste deel van Hoogtij langs de Seine is veruit het leukste deel. De auteur voelt zich duidelijk het meest betrokken bij de eerste naoorlogse generatie van Parijsvaarders. Zij ademen de geest van de ware pioniers. Wie na hen kwam, wie na hen dronken werd, was meer een early adopter dan een inventor.

Hoogtij langs de Seine wil meer zijn dan alleen een (onvolledig) geschiedenisboek. Het is ook een gids van het artistieke Parijs uit die dagen. Je kunt er van alles vinden over de hotels, ateliers, kunstacademies, brasseries, enzovoort. Erg veel nieuws levert dat niet, want het verhaal over Sartre bij La Coupole en Café de Flore is talloze malen verteld. Niettemin blijft het vermakelijke lectuur voor wie weer eens van plan is door Parijs te wandelen.

Het beschrevene is definitief nostalgie. Tegenwoordig ben je met de TGV binnen een vijf uur in Parijs. In die naoorlogse jaren was het een hele reis en moest iedereen bij de Franse grens uit de trein.

HP/De Tijd, 25 februari  2012

Pleitrede Reve: hartverscheurend geestig

Tuesday, February 21st, 2012

Pleitrede Voor Het Hof
Auteur: Gerard Reve
Uitgever: Uitgeverij Huis Clos
Plus: God was een ezel, een toelichting van Piet Gerbrandy
Sterren: * * * * *

Reve (justitie)

Het begon op 22 februari 1966, deze week precies 46 jaar geleden, met Kamervragen van ir. C.N. van Dis, de toenmalige fractievoorzitter van de SGP. Op grond van artikel 147 in het Wetboek van Strafrecht drong de fijn-gristelijke ingenieur erop aan de schrijver Gerard Kornelis van het Reve – zoals hij toen nog heette – te vervolgen. lees verder

Wij hebben allemaal een afkraker in ons

Monday, February 13th, 2012

Het misdadige brein
Antoine de Kom
Uitgever: Querido
Sterren: *

Vos Reinaarde

Eigenlijk ben ik niet zo dol op boeken, waarvan de achterflap al bij de eerste druk komt vertellen dat je een meesterwerk in handen hebt. Het misdadige brein van Antoine de Kom is zo’n boek. Nog voordat één reguliere lezer het gelezen heeft en nog voordat er één recensie is verschenen, meldt advocaat Gerard Spong op de achterflap: “Genadeloos legt De Kom bloot dat macht, seks, en het brein, tezamen of in wisselende samenstellingen, niet zelden een fatale combinatie vormen voor het kwaad”. lees verder

Het raadsel van Hitlers beul

Tuesday, February 7th, 2012

Hitlers beul, leven en dood van Reinhard Heydrich (1904-1942)
Robert Gerwarth
Vertaling: Gerrit Jan Zwier
Uitgever: Balans
Sterren: * * * *

Heydrich

Vorige maand was ik in Praag en op een uitgestorven zondagmorgen kon ik niet nalaten een kleine bedevaart te maken. In de tijd die mij ter beschikking stond, besloot ik een aantal plaatsen te bezoeken, die altijd gelieerd zullen blijven aan de naam van Reinhard Heydrich, de beul van Hitler, die ook wel “de slager van Tsjecho-Slowakije” wordt genoemd. lees verder

Gonzojournalistiek op zijn best

Tuesday, January 31st, 2012

Rum Dagboek
Hunter S. Thompson
Vertaling: Ton Heuvelmans
Uitgever: Lebowski Publishers
Sterren: * * *

Hunter S. Thompson



Toen in 1971 Fear and Loathing in Las Vegas, and Other American Stories uitkwam, veroorzaakte dat tot ver buiten Amerika een schok in journalistieke kringen. Ik herinner mij nog dat een van de journalistieke consignes was om nooit in de “ik-vorm” te schrijven, laat staan dat je een zin met “ik” zou kunnen beginnen. lees verder

Geert Mak, de onheilsprofeet uit Kuifje

Monday, January 23rd, 2012

De hond van Tišma – wat als Europa klapt?
Geert Mak
Uitgever: Atlas/Contact
Sterren: *

Geert Mak2

Op de eerste pagina van zijn pamflet De hond van Tišma doet Geert Mak een mededeling die ik typerend voor zijn manier van schrijven. Mak vertelt dat hij in de winter van 1999 aankomt in Novi-Sad aan de Donau en hij schrijft dan: “Ik ging op bezoek bij de oude Aleksandar Tišma, een van de grootste Joegoslavische schrijvers”.

Zoiets staat altijd geleerd, maar ik ben meer geneigd te denken: hoe weet Mak dat? Ik wil best geloven dat Tišma temidden van zijn Joegoslavische collega’s een  geweldige schrijver is, maar heeft Mak zo veel van de Joegoslavische literatuur gelezen dat hij onbekommerd zo’n uitspraak kan doen? lees verder

Het is weer twee voor twaalf

Tuesday, January 17th, 2012

Beschaving, het westen en de rest
Niall Ferguson
Vertaling: Mieke Hulsbosch
Uitgever: Contact
Sterren: * * *

Ayaan+Ferguson3

Nog regelmatig kom ik mensen tegen die mij vragen: “En, zie jij Ayaan nog wel eens?”.

Mijn antwoord luidt dan: “Nee helaas, ik heb Ayaan al lange tijd niet meer gezien”.

Ook gebeurt het nog regelmatig dat ik iemand tegenkom die Ayaan beter kende dan ik.

Ik vraag dan altijd: “En, zie jij Ayaan nog wel eens?”.

Het antwoord luidt dan bijna altijd: “Nee helaas, ik heb Ayaan al lange tijd niet meer gezien”. lees verder

Christopher is niet de zoon van God

Wednesday, January 11th, 2012

God is niet groot
Christopher Hitchens
Meulenhoff
Sterren: * * * *

Hitchens1

De kerstdagen waren nog niet voorbij of op internet circuleerde een filmpje van priesters die, gewapend met stokken, op elkaar aan het inhakken waren. Onder rauw gebrul werden er flinke klappen uitgedeeld en tenslotte moest de politie eraan te pas komen om de vechtenden te scheiden. De plaats van handeling was nota bene de kerk in Bethlehem waar Jezus geacht wordt te zijn geboren.  Na tijdje beginnen die slaande en scheldende priesters, gehuld in hun pastorale gewijden, op je lachspieren te werken. Alsof tientallen Antoine Bodars nog gekker zijn geworden dan zij al zijn. lees verder