Christus of een bijenspook

Verhalen

Een maand geleden liep de 25-jarige imker Rob Handy langs de kathedraal van Wells, een stadje in Sommerset. Tot zijn verbazing constateerde hij dat een bijenkolonie zich had gevestigd aan de omheining van de kathedraal.

bijen3.bmp

Zijn verbazing werd nog groter toen hij zag dat de bijen tezamen een kruis vormden. God spreekt tot de harten van de mensen via de bij. Uiteraard vroeg Rob voorbijgangers zijn waarneming te bevestigen, maar niet iedereen was het met hem eens. Zo het al een kruis was dan was het een kruis, waarvan de zijarmen breed waren uitgevallen.
Het leek wel alsof het kruis een gewaad droeg en volgens verschillende voorbijgangers werd er niets anders uitgebeeld dan een spook.

Het bijenspook.

Bijen1.bmp

Mensen projecteren in dieren wat zij overal in projecteren, namelijk: zichzelf. Dat is het principe van het stripverhaal waarin dieren zich als mensen gedragen. Het is ook het principe van het huisdier, dat blij is als wij blij zijn en dat huilt als wij huilen. Zwaarlijvige mensen hebben doorgaans dikke huisdieren. Hondenbezitters gaan op hun hond lijken, maar het is natuurlijk andersom. De hond neemt steeds meer het uiterlijk aan van zijn baas.

Maar toch: als het waar is dat mensen in dieren zichzelf projecteren dan ligt hier een probleem. Het probleem van het kannibalisme.

Wij houden niet alleen van dieren, wij doen op het ergste met ze wat je kunt bedenken: wij eten ze op. Wass sich liebt das neckt sich, geldt wel heel erg voor dieren. De tegenwerping dat wij geneigd zijn dieren die het dichtst bij ons staan met rust laten, gaat slechts gedeeltelijk op. Iedereen die een koe in de ogen heeft gekeken, ziet een wezen met een bijna menselijke blik. Van de schone Helena, voor wie oorlogen zijn uitgevochten, zegt de dichter dat zij koe-ogig was. Een groter compliment kun je een vrouw niet geven, maar toch is de koe bij uitstek het dier dat door de mens bij miljoenen tegelijk wordt opgevreten.

Elke dag weer.

Dieren zijn de dupe, een situatie waar religies hun steentje aan hebben bijgedragen. Wie kent niet het verhaal van Abraham die van God de opdracht kreeg om zijn eigen zoon Isaäc te offeren? Die sufferd van een Abraham ging dat nog doen ook. Pas toen Abraham zijn mes hief, stuurde God een engel om die moord te verhinderen. In plaats van zijn zoon mocht Abraham toen een ram offeren.

En daar zal die ram God bijzonder dankbaar om zijn geweest.

Abraham&Isaac.bmp

Zoiets doet denken aan Multatuli, die een van zijn personages de natuur laat verheerlijken, omdat alles een doel heeft en zo mooi in elkaar zit. Kijk eens hoe mooi die vogel die worm opeet.

Zeker, antwoordt Multutali, maar wat vindt die worm er zelf van?

In de natuur eet alles en iedereen elkaar op en als ik God was geweest, had ik die survival of the fittest beslist anders geregeld. Met andere woorden – en ik richt mij nu speciaal tot mevrouw Thieme – als wij ten aanzien van het eten van vlees een moraal willen ontwikkelen, dan kunnen wij het christelijk geloof er maar beter buiten laten.

Het eten van vlees plaatst de mens onherroepelijk voor een moreel probleem. Wim T. Schippers, de meest consequente vegetariër die ik ken, zegt altijd dat hij geen vlees eet omdat hij het niet lekker vindt, maar voor de meeste mensen ligt het anders.

Bij ons thuis loopt de scheidslijn door het hele gezin, dat heel klassiek bestaat uit: één vader, één moeder, één dochter en één zoon. Hoewel wij geen van allen Prinzipienreiters zijn, kun je zeggen dat de mannen van vlees houden en de vrouwen geneigd zijn tot vegetarisme. Hoe moreel haar overtuiging is, weet ik niet, maar mijn echtgenote is er sinds haar jeugd van overtuigd dat het gezonder is om vegetariër te zijn. Vooral varkensvlees blieft zij niet, aangezien ze ervan overtuigd is dat er hormonen in zitten die puistjes veroorzaken. De dochter eet zo weinig mogelijk geen vlees, omdat ze het zielig vindt voor de dieren.

Mijn zoon van zeven is daarentegen uit een heel andere houtsoort gesneden. Hij is een echte vleeseter en het smaakt hem het best als de contouren van het oorspronkelijke wezen nog zichtbaar zijn. Hij moet wat te kluiven hebben, want hij gaat tot op het bot. Van kippen- en eendenpotten krijgt hij geen genoeg en voor een gebraden kwarteltje draait hij zijn hand niet om. De rest van de familie kijkt daar altijd met verbazing naar en vraagt zich af of hier iets genetisch bepaald is.

Onder druk van de vrouwelijke lobby in ons gezin ben ikzelf een paar jaar geleden begonnen vlees zo veel mogelijk te vervangen door vis. Nu de oceanen zijn leeggevist, heb ik daar een schuldgevoel over, zoals ik straks een schuldgevoel zal hebben als de regenwouden zijn veranderd in graanvelden voor vegetariërs.

Opnieuw vermoed ik dat onze toekomst niet zal worden bepaald door de moraal, maar door de techniek. Die moet ons gaan redden. In de nieuwe vegetarische mens geloof ik niet, zoals ik nog nooit in enig Nieuw Mens heb geloofd. Per slot geloof ik ook niet in spoken, zelfs niet als zij vorm aannemen van een bijenkolonie.

De Volkskrant, 23 juni 2008, zie ook voor reacties