Intelligent zaad gaat voor rood

Beweringen en bewijzen

Er zijn twee soorten wetenschappelijk onderzoek: het een dat bevestigt wat wij eigenlijk altijd al wisten en het andere dat juist een algemene opvatting tegenspreekt. Wanneer uit onderzoek (Journal of Personality and Social Psychology) blijkt dat de kleur rood vrouwen aantrekkelijk maakt, dan verbaast dat niet. Ook ik ben geneigd achter een vrouw met een rood T-shirt aan te lopen.

Vrouw in het rood.bmp

Opmerkelijk genoeg blijkt uit datzelfde onderzoek dat vrouwen andere vrouwen in het rood juist minder aantrekkelijk vinden dan vrouwen in het blauw. Zo’n houding valt te duiden als een mengeling van jaloezie en hypocrisie. Jaloezie is een oergevoel, dat zelfs honden schijnen te hebben.
Volgens het vakblad Proceedings of the National Academy of Sciences willen honden die bij een beloning een poot geven ineens geen poot meer geven als hun buurhond wel een beloning krijgt, maar zij worden overgeslagen. Wordt de ene hond verwend, dan voelt de andere zich tekort gedaan en reageert knorrig.

Jaloerse honden.bmp

Maar in het onderzoek naar de vrouwen met rode T-shirtjes zit ook een element van hypocrisie: zelf in het rood gekleed gaan om door mannen aantrekkelijk gevonden te worden, terwijl het dragen van rode kleren bij andere vrouwen wordt afgekeurd.

Een soort gelijk mechanisme speelt in het onderzoek van het PanelWizard en het Filosofie Magazine onder vijftienhonderd Nederlanders. Die kregen allerlei morele keuzen voorgelegd, zoals: mag je een roddel aan kennis doorvertellen, moet je een vriend laten weten dat zijn partner vreemd gaat, of moet je er iets van zeggen als iemand in een winkel voordringt? Uit dat onderzoek zou blijken dat de Nederlander vindt dat hij zich beter gedraagt dan zijn buurman, wat ook betekent dat de buurman vindt dat hij zich beter gedraagt dan de volgende buurman, terwijl de volgende buurman weer vindt dat hij zich beter gedraagt dan jij.

De verklaring voor deze paradox zit hem volgens de onderzoekers in de “terechte of verzonnen excuses” die worden opgevoerd. Ook hier hebben wij te maken met een typisch menselijk mechanisme. Wij zijn geneigd tekortkomingen bij onszelf te zien als een incident, maar de feilen bij anderen te beschouwen als structureel. Wat bij onszelf alleen maar een vergissing is, is een slechte karaktertrek bij de ander. Wanneer wij bij onenigheid zelf mochten uit maken wie er blaam treft, dan zouden wijzelf praktisch als vrije mensen door het leven gaan, terwijl de anderen worden opgescheept met torenhoge schuldbetekenissen.

“De hel, dat zijn de anderen”, zei Sartre al.

De buurman, die ook in ons zelf huist, zou je de vaste waarde kunnen noemen van zo’n beetje elk sociaalbiologisch onderzoek. Onlangs gaf het vakblad Current Biology aan mensen die voor een moeilijke beslissing staan de raad om even af te af wachten op wat de buren doen. Het blad baseerde zijn advies op een onderzoek onder stekelbaarzen. Die nemen in een school verstandiger besluiten, dan wanneer zij in hun uppie rondzwemmen. Hetzelfde geldt voor spreeuwen en mieren. Ogenschijnlijk zonder onderling overleg bereiken deze dieren consensus en gaan dan allemaal hetzelfde doen. Kuddegedrag staat misschien niet hoog in aanzien, maar door gewoon achter een ander aan te tuffen, kun je vaak verstandige beslissingen nemen. De kredietcrisis toont aan dat die onbewuste notie toch nog altijd in ieder mens zit. De kredietcrisis toont ook aan dat, áls er door de kudde een fout wordt gemaakt, die fout meteen ontzaglijk groot is.

De hersenen vormen uiteraard een breed terrein voor onderzoek dat innerlijke tegenspraken aan het licht brengt. Zo las ik gisteren in de krant dat het vakblad Intelligence binnenkort gaat onthullen dat intelligentere mannen ook over beter zaad beschikken. Hoe intelligenter hoe hoger de concentratie van spermacellen en hoe omvangrijk hun aantal tijdens de ejaculatie. Ook zouden de cellen beweeglijker worden naarmate hun eigenaar intelligenter is. Dat allemaal zijn aangetoond in onderzoek naar het sperma, dat Vietnam-veteranen in 1985 hebben gedoneerd. Mijn persoonlijke ervaringen zal ik hier buiten beschouwing laten, maar helemaal verrassend vind ik deze politiek incorrecte waarneming niet.

Toch begin je snel te twijfelen, want Intelligence heeft ook de IQ-tests nageplozen van Schotse soldaten uit de Tweede Wereldoorlog. Daaruit zou blijken dat Schotse gesneuvelde soldaten als jongetjes van elf jaar gemiddeld een hoger IQ bezaten dan de Schotse soldaten die de oorlog overleefden. Daarnaast bleek ook nog dat de Schotse mannen die niet in het leger waren gegaan gemiddeld hogere IQ’s hadden dan zij die wel tot het leger waren toegetreden, wat niet wegneemt dat van alle categorieën de gesneuvelden het hoogste scoorden op de intelligentietests. De overlevers waren de dommertjes die het gemiddelde IQ van alle soldaten omlaag drukten.

Hoe moet je dat nou weer interpreteren?

In een oorlog te overleven, lijkt toch het intelligentste wat je kunt doen. Je kunt behoorlijk slim zijn, maar hoe slim ben je feitelijk als je zo dom bent om je te laten dood schieten? Hebben intelligente mannen met hun betere zaad misschien weer minder gevoel voor gevaar? Jammer, dat ik niet intelligent genoeg dit soort verbanden te doorgronden.

de Volkskrant, 11 december 2008, zie ook voor reacties.