De kleinzoon van Hendrikus Berlage

Columns

Omdat ik een beetje uitgekeken was op de beelden van de Afghanistan-conferentie, zapte ik doelloos rond, tot ik ineens terechtkwam bij het nieuwe EO-televisieprogramma: Simek voor de verandering.

Dat was pas genieten!


De ondervragingen van Martin Simek beschouw ik als een hoogtepunt van wat de postmoderne media ons te bieden hebben.

Ik heb geen idee waar de interviews van Simek over gaan en volgens mij geldt dat ook voor de interviewer zelf. Toch wekt Simek de indruk dat hij Puur Menselijke Problemen aanraakt, die zo groot zijn dat hij en zijn gesprekspartner er danig geëmotioneerd van raken. Misschien komt het omdat ikzelf ook eens een keer door Simek ben geïnterviewd dat ik na een tijdje altijd de slappe lach krijg van zijn optredens.

simek

Dat interview vond al weer zijn vijftien jaar geleden plaats en Simek was vooral geïnteresseerd in het architectuurprogramma De Woestijn Leeft, dat ik toen samen met Jeroen Henneman, Max van Rooy en Theo van Gogh maakte voor AT5. Ik gaf natuurlijk hoog op van onze kwaliteiten en vertelde Simek bijvoorbeeld dat Max van Rooy een kleinzoon was van de roemruchtige architect Berlage.

Omdat ik het interview van tevoren ter inzage had gevraagd, rolde het een paar dagen later via de fax binnen. Bij lezing bemerkte ik dat er iets verkeerd begrepen was door de interviewer: in plaats van Max van Rooy was ikzelf de kleinzoon van Berlage geworden. Op zichzelf zou dit misverstand snel te verhelpen zijn geweest, ware het niet dat Simek het interview helemaal had toegesneden op de familierelatie tussen mij en Hendrikus Petrus Berlage.

Reeds bij binnenkomst van mijn appartement had de interviewer geconstateerd dat de hele inrichting aan mijn voorvader herinnerde. Ook zag hij in mij de edele gelaatstrekken van Berlage en zelfs in mijn hele houding vond hij de karakteristieken terug van de grote bouwmeester.

Vleiend allemaal, maar niet terecht.

Ik belde Simek maar eens op. “Maar ik ben de kleinzoon van Berlage helemaal niet”, riep ik, “dat is Max van Rooy. Dat moet je in je tekst veranderen”.

Het bleef nu even stil aan de andere kant van de lijn.

“Dat gaat niet”, antwoordde de interviewer met enigszins verstikte stem, “het is al gedrukt”.

“Jezus, Martin. Maar dan moet je het rectificeren”.

“Onmogelijk! Dan word ik ontslagen. Weet je het zeker dat je niets hebt met Berlage? Asjeblieft, kunnen wij het zo niet laten? Ander zullen wij de krant denken dat ik gek ben. Ik heb het als buitenlander toch al zo moeilijk om werk te vinden”.

Na lang smeken heb ik zo gelaten. Soms moet men voor de medemenselijkheid het offer van de waarheid brengen. Maar omdat het – al ik het mij goed herinner een interview betrof voor De Gelderlander – moeten de mensen in Arnhem en omstreken lang hebben geloofd in een nauwe familieband tussen mij en Berlage. Vandaar na vijftien jaar alsnog deze rectificatie.

Toen ik hem de afgelopen week bezig zag in dat prachtprogramma Martin Simek voor de verandering bleek dat hij geen spat was veranderd. Alleen spreekt hij misschien nog slechter Nederlands dan vijftien jaar geleden. Op zichzelf is het al wonderbaarlijk dat hij in al die tijd niets heeft bijgeleerd. Maar eigenlijk logisch, want luiheid is zijn handelsmerk. In zijn introductie zei hij dat hij geen format gebruikt, en dat hij niet eens weet wat zijn eerste vraag zal zijn, net zo min als zijn laatste. Zijn gebrek aan voorbereiding bracht hij als iets waar hij werkelijk trots op kon zijn! Een eindje weg leuteren en dan maar hopen dat de ondervraagde bekent in zijn of haar jeugd te zijn misbruikt, dat is zo’n beetje waar hij op uit is.

Een paar keer per jaar word ik door de redactie van een radio- of televisieprogramma gevraagd ergens commentaar op te leveren. Op mijn tegenwerping “dat ik van dit onderwerp niets afweet, krijg ik heel vaak het antwoord: “Maar dat is precies de reden waarom wij u vragen!”. In dat klimaat komt Simek telkens weer bovendrijven.

Bij de EO ondervraagt hij nu bekeerlingen – leerzame lessen in onwaarachtigheid.

Het Parool, mediarubriek, 4 april 2009