The Max Pam Globe
- Sinds 1998
- 18-04-2024
- @maxpam1 volgen © Max Pam
Larry Evans (1932-2010)
Schaken
In een ziekenhuis in Reno is de Amerikaanse grootmeester Larry Evans afgelopen maandag op 78-jarige leeftijd overleden. Bij een operatie aan zijn galblaas ging het mis. Dat Evans in de gokstad Reno is overleden, is bepaald niet toevallig.
Behalve dat hij het een paar keer tot schaakkampioen van de Verenigde Staten heeft gebracht, stond hij lange tijd ook bekend als de beste blackjack-speler van Amerika. Vooral in zijn jeugd woonde Evans zo’n beetje in casino’s. Daar heeft Evans – zelf van Indiaanse bloed – ook zijn vrouw Ingrid ontmoet, een adembenemende Duitse blondine die nog het meeste leek op Nina – van het zangduo Nina & Frederik. Ingrid was dealster aan blackjacktafels.
Toch leefde Evans zeker geen bestaan als losbol.
Hij was een van de eerste kaartentellers, die wist dat de speler bij blackjack een klein voordeel op de bank kan hebben, als hij zich maar strikt houdt aan enige statistische regels. Als jongeman heb Evans van dichtbij meegemaakt, toen Hans Ree en ik bij hem te gast waren in San Fransisco. Dat moet in 1971 zijn geweest, want Bobby Fischer was nog geen wereldkampioen. Evans was toen een van de weinigen die toegang had tot Fischer.
Hij trainde met Fischer en trad ook op als diens ghostwriter. Zonder Evans had Fischer nooit zijn klassiek geworden boek My Sixty Memorable Games voltooid. Toen Fischer de uitdager werd van wereldkampioen Spasski zou Evans ook Fischers secondant worden, maar na een onenigheid bleef Evans tenslotte thuis. Hij versloeg de match op IJsland als televisiereporter van CBS.
Als journalist heeft Evans decennia lang het Amerikaanse schaakleven gedomineerd. Ook al stuurde Fischer af en toe een ingezonden briefje waarin Evans’ oppervlakkigheid werd gekritiseerd, langzaam groeide hij uit tot de Chess Teacher of America – de schaakleraar van America. Evans publiceerde vele schaakbonden, met het geestige This Crazy World of Chess als autobiografisch hoogtepunt.
Yanofsky-Evans (1947)
1. e2-e4 Pg8-f6 2. e4-e5 Pf6-d5 3. d2-d4 d7-d6 4. Pg1-f3 Lc8-g4 5. h2-h3 Lg4xf3 6. Dd1xf3 d6xe5 7. d4xe5 e7-e6 8. a2-a3 Pb8-c6 9. Lf1-b5 Dd8-d7 10. c2-c4 Pd5-e7 11. 0-0 Dd7-d4 12. Lc1-g5 a7-a6 13. Lg5xe7 a6xb5 14. Le7xf8 Th8xf8 15. c4xb5 Pc6xe5 16. Df3-e2 0-0-0 17. Pb1-c3 Pe7-g6 18. Ta1-d1 Dd4-e5 19. De2-c2 Td8xd1 20. Tf1xd1 Tf8-d8 21. Td1-c1 Pg6-f4 22. Kg1-h1 De5-g5 23. Tc1-g1 Dg5-h5 24. Kh1-h2 Td8-d3!
Met de dreiging om op h3 te slaan.
25. f2-f3 Td3xf3!
En nu slaat hij op f3 met hetzelfde effect.
26. Tg1-d1 Pf4xh3!
Nog een knal.
27. g2xf3 Ph3-f2+ 28. Kh2-g3 Dh5-h3+
Als hij teruggaat naar de tweede rij verliest hij zijn dame.
29. Kg3-f4 Dh2+ 30. Kf4-e3
en gaf op zonder 30. … Pd1x af te wachten.
Euwe-Evans (1951)
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pg1-f3 b7-b6 4. g2-g3 Lc8-b7 5. Lf1-g2 Lf8-e7 6. O-O O-O 7. Pb1-c3 Pf6-e4 8. Dd1-c2 Pe4xc3 9. Dc2xc3 f7-f5 10. Pf3-e1 Lb7xg2 11. Pe1xg2 c7-c6 12. Lc1-e3 d7-d6 13. Dc3-c2 Dd8-c8 14. Pg2-f4 h7-h6 15. Dc2-b3 g7-g5 16. Pf4-h5 Le7-d8 17. c4-c5 d6-d5! 18. c5xb6 a6xb6 19. f2-f3 Pb8-d7 20. g3-g4 Dc8-a6 21. Db3-c2 Da6-c4 22. Dc2xc4 d5xc4 23. f2-f4 f5xg4 24. f4xg5 Tf8xf1+ 25. Kg1xf1 b6-b5 26. Kf1-g2
Wit is er heel erg aan toe.
26. … Pd7-b6 27. Kg2-g3 b5-b4 28. Kg4xg4 b4-b3 29. d4-d5
Ook 29. a3 Pd5 30. Ld2 Le7 was geen pretje.
29. … Pf6xd5 30. Le3-d4 b3xa2 31. Ph5-f6+ Ld8xf6 32. g5xf6 Pd5-b4 33. Kg4-f4 Kg8-f7 34. Ld4-e5 Pb4-c2 35. Ta1-d1 a2-a1D 36. Td1-d7+ Kf7-e8 37. Td7-e7+ Ke8-f8 38. Te7xe6 Da1-f1+ 39. Kf2-g3 Df1-f5
en door wit opgegeven.
De volgende partij werd door Evans “de Schwindel van de Eeuw” genoemd.
Evans-Reshevsky (1951)
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pb1-c3 Lf8-b4 4. e2-e3 c7-c5 5. Lf1-d3 O-O 6. Pg1-f3 d7-d5 7. O-O d5xc4 8. Ld3xc4 Pb8-d7 9. Dd1-e2 a7-a6 10. a2-a3 c5xd4 11. a3xb4 d4xc3 12. b2xc3 Dd8-c7 13. e3-e4 e6-e5 14. Lc1-b2 Pd7-b6 15. Lc4-b3 Lc8-g4 16. Ta1-a5 (Nog sterker was 16. Lc3!) 16. … Ta8-c8 17. c3-c4 Pb6-d7 18. h2-h3 Lg4xf3 19. De2xf3 Tf8-e8 20. Tf1-d1 Tc8-a8 21. c4-c5 Ta8-d8 22. Lb3-a4 Te8-e7 23. Td1-d6 b7-b5 24. La4-c2 Pd7xc5! (Reshevsky verdedigt zich als een ware held en weet meer dan overeind te blijven.
25. Td6xd8+ Dc7xd8 26. Df3-e3 Pc5-d7 27. De3-d3
Want pas nu kwam hij er achter dat 27. Ta6x Dc8! helemaal niet kan.
27. … Dd8-b6 28. Lb2-c1 h7-h6 29. Lc1-e3 Db6-b7 30. f2-f3 Pd7-b8 31. Ta5-a2 Te7-d7 32. Dd3-a3 Kg8-h7 33. Kg1-h2 Db6-c7 34. Lc2-d3 Pf6-h5 35. Ta2-c2 Dc8-d8 36. Ld3-f1 Td7-d1 37. Tc2-c1 Td1-d6 38. Da3-a2 Dd8-f6 39. Tc2-c7 Pb8-d7 40. Tc7-a7 Ph5-f4 41. Da2-c2 h6-h5 42. Dc2-c8 Td6-d1 43. Lf1xb5 Df6-g5 44. g2-g3 a6xb5 45. Ta7xd7 Td1-e1 46. Td7xf7 Te1xe3 47. h3-h4 Te3-e2+ 48. Kg1-h1 Dg5xg3?
Geweldig, hij trapt erin!
49. Dc8-g8+!! Kh7xg8 50. Tf7xg7+
en remise, want zowel na 50. … Kg7x als na 50. … Dg7x is het pat, terwijl zwart na 50. … Kf8 51. Tf7+ over een dolle toren beschikt.
Evans vertelde dat Reshevsky na 48. … Dg3x+ al zijn hand uitstak om het volle punt te incasseren. Maar de hand van Evans ging niet naar Reshevsky’s hand, maar naar de witte koning. Reshevsky moest even slikken en lachte toen zuur. Toen had hij zichzelf weer in de hand en mompelde slechts één woord: “Stomkop!”.
De laatste partij van Evans die ik in mijn database vond, was die tegen de zanger Ray Charles, die ondanks zijn blindheid best aardig kon schaken. Ik vermoed dat ook Evans deze partij blind speelde.
Ray Charles-Evans (2002)
1. e2-e4 e7-e5 2. Pb1-c3 Pb8-c6 3. Pg1-f3 Pg8-f6 4. d2-d4 e5xd4 5. Pf3xd4 Lf8-c5 6. Pd4xc6 b7xc6 7. Dd1-e2 O-O 8. Lc1-e3 Lc5xe3 9. De2xe3 Tf8-e8 10. f2-f3 d7-d5 11. De3-d3 a7-a5 12. O-O-O Lc8-a6 13. Dd3-d2 La6xf1 14. Th1xf1 d5xe4 15. Dd2xd8 Ta8xd8 16. Td1xd8 Te8xd8 17. Tf1-d1 Td8xd1+ 18. Kc1xd1 e4xf3 19. g2xf3 Kg8-f8 20. Kd1-c1 Kf8-e7 21. Kc1-d2 Ke7-e6 22. Kd2-e3 Pf6-d5+ 23. Ke3-d4 Pd5xc3 24. Kd4xc3 Ke6-d5
en wit gaf op.
Het Parool, 20 november 2010
Schaakrubriek Het Parool
Datum: 20 november 2010
Onderwerp: Larry Evans (1932-2010)
Door Max Pam
In een ziekenhuis in Reno is de Amerikaanse grootmeester Larry Evans afgelopen maandag op 78-jarige leeftijd overleden. Bij een operatie aan zijn galblaas ging het mis. Dat Evans in de gokstad Reno is overleden, is bepaald niet toevallig. Behalve dat hij het een paar keer tot schaakkampioen van de Verenigde Staten heeft gebracht, stond hij lange tijd ook bekend als de beste blackjack-speler van Amerika. Vooral in zijn jeugd woonde Evans zo’n beetje in casino’s. Daar heeft Evans – zelf van Indiaanse bloed – ook zijn vrouw Ingrid ontmoet, een adembenemende Duitse blondine die nog het meeste leek op Nina – van het zangduo Nina & Frederik. Ingrid was dealster aan blackjacktafels.
Toch leefde Evans zeker geen bestaan als losbol. Hij was een van de eerste kaartentellers, die wist dat de speler bij blackjack een klein voordeel op de bank kan hebben, als hij zich maar strikt houdt aan enige statistische regels. Als jongeman heb Evans van dichtbij meegemaakt, toen Hans Ree en ik bij hem te gast waren in San Fransisco. Dat moet in 1971 zijn geweest, want Bobby Fischer was nog geen wereldkampioen. Evans was toen een van de weinigen die toegang had tot Fischer. Hij trainde met Fischer en trad ook op als diens ghostwriter. Zonder Evans had Fischer nooit zijn klassiek geworden boek My Sixty Memorable Games voltooid. Toen Fischer de uitdager werd van wereldkampioen Spasski zou Evans ook Fischers secondant worden, maar na een onenigheid bleef Evans tenslotte thuis. Hij versloeg de match op IJsland als televisiereporter van CBS.
Als journalist heeft Evans decennia lang het Amerikaanse schaakleven gedomineerd. Ook al stuurde Fischer af en toe een ingezonden briefje waarin Evans’ oppervlakkigheid werd gekritiseerd, langzaam groeide hij uit tot de Chess Teacher of America – de schaakleraar van America. Evans publiceerde vele schaakbonden, met het geestige This Crazy World of Chess als autobiografisch hoogtepunt.
Yanofsky-Evans (1947)
1. e2-e4 Pg8-f6 2. e4-e5 Pf6-d5 3. d2-d4 d7-d6 4. Pg1-f3 Lc8-g4 5. h2-h3 Lg4xf3 6. Dd1xf3 d6xe5 7. d4xe5 e7-e6 8. a2-a3 Pb8-c6 9. Lf1-b5 Dd8-d7 10. c2-c4 Pd5-e7 11. 0-0 Dd7-d4 12. Lc1-g5 a7-a6 13. Lg5xe7 a6xb5 14. Le7xf8 Th8xf8 15. c4xb5 Pc6xe5 16. Df3-e2 0-0-0 17. Pb1-c3 Pe7-g6 18. Ta1-d1 Dd4-e5 19. De2-c2 Td8xd1 20. Tf1xd1 Tf8-d8 21. Td1-c1 Pg6-f4 22. Kg1-h1 De5-g5 23. Tc1-g1 Dg5-h5 24. Kh1-h2 Td8-d3! (Met de dreiging om op h3 te slaan.) 25. f2-f3 Td3xf3! (Zie diagram 1. En nu slaat hij op f3 met hetzelfde effect.) 26. Tg1-d1 Pf4xh3! (Nog een knal.) 27. g2xf3 Ph3-f2+ 28. Kh2-g3 Dh5-h3+ (Als hij teruggaat naar de tweede rij verliest hij zijn dame.) 29. Kg3-f4 Dh2+ 30. Kf4-e3 en gaf op zonder 30. … Pd1x af te wachten.
Euwe-Evans (1951)
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pg1-f3 b7-b6 4. g2-g3 Lc8-b7 5. Lf1-g2 Lf8-e7 6. O-O O-O 7. Pb1-c3 Pf6-e4 8. Dd1-c2 Pe4xc3 9. Dc2xc3 f7-f5 10. Pf3-e1 Lb7xg2 11. Pe1xg2 c7-c6 12. Lc1-e3 d7-d6 13. Dc3-c2 Dd8-c8 14. Pg2-f4 h7-h6 15. Dc2-b3 g7-g5 16. Pf4-h5 Le7-d8 17. c4-c5 d6-d5! 18. c5xb6 a6xb6 19. f2-f3 Pb8-d7 20. g3-g4 Dc8-a6 21. Db3-c2 Da6-c4 22. Dc2xc4 d5xc4 23. f2-f4 f5xg4 24. f4xg5 Tf8xf1+ 25. Kg1xf1 b6-b5 26. Kf1-g2 (Wit is er heel erg aan toe.) 26. ... Pd7-b6 27. Kg2-g3 b5-b4 28. Kg4xg4 b4-b3 29. d4-d5 (Zie diagram 2. Ook 29. a3 Pd5 30. Ld2 Le7 was geen pretje.) 29. ... Pf6xd5 30. Le3-d4 b3xa2 31. Ph5-f6+ Ld8xf6 32. g5xf6 Pd5-b4 33. Kg4-f4 Kg8-f7 34. Ld4-e5 Pb4-c2 35. Ta1-d1 a2-a1D 36. Td1-d7+ Kf7-e8 37. Td7-e7+ Ke8-f8 38. Te7xe6 Da1-f1+ 39. Kf2-g3 Df1-f5 en door wit opgegeven. De volgende partij werd door Evans “de Schwindel van de Eeuw” genoemd.
Evans-Reshevsky (1951)
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pb1-c3 Lf8-b4 4. e2-e3 c7-c5 5. Lf1-d3 O-O 6. Pg1-f3 d7-d5 7. O-O d5xc4 8. Ld3xc4 Pb8-d7 9. Dd1-e2 a7-a6 10. a2-a3 c5xd4 11. a3xb4 d4xc3 12. b2xc3 Dd8-c7 13. e3-e4 e6-e5 14. Lc1-b2 Pd7-b6 15. Lc4-b3 Lc8-g4 16. Ta1-a5 (Nog sterker was 16. Lc3!) 16. ... Ta8-c8 17. c3-c4 Pb6-d7 18. h2-h3 Lg4xf3 19. De2xf3 Tf8-e8 20. Tf1-d1 Tc8-a8 21. c4-c5 Ta8-d8 22. Lb3-a4 Te8-e7 23. Td1-d6 b7-b5 24. La4-c2 Pd7xc5! (Reshevsky verdedigt zich als een ware held en weet meer dan overeind te blijven.) 25. Td6xd8+ Dc7xd8 26. Df3-e3 Pc5-d7 27. De3-d3 (Want pas nu kwam hij er achter dat 27. Ta6x Dc8! helemaal niet kan.) 27. ... Dd8-b6 28. Lb2-c1 h7-h6 29. Lc1-e3 Db6-b7 30. f2-f3 Pd7-b8 31. Ta5-a2 Te7-d7 32. Dd3-a3 Kg8-h7 33. Kg1-h2 Db6-c7 34. Lc2-d3 Pf6-h5 35. Ta2-c2 Dc8-d8 36. Ld3-f1 Td7-d1 37. Tc2-c1 Td1-d6 38. Da3-a2 Dd8-f6 39. Tc2-c7 Pb8-d7 40. Tc7-a7 Ph5-f4 41. Da2-c2 h6-h5 42. Dc2-c8 Td6-d1 43. Lf1xb5 Df6-g5 44. g2-g3 a6xb5 45. Ta7xd7 Td1-e1 46. Td7xf7 Te1xe3 47. h3-h4 Te3-e2+ 48. Kg1-h1 Dg5xg3? (Zie diagram 3. Geweldig, hij trapt erin!) 49. Dc8-g8+!! Kh7xg8 50. Tf7xg7+ en remise, want zowel na 50. ... Kg7x als na 50. ... Dg7x is het pat, terwijl zwart na 50. ... Kf8 51. Tf7+ over een dolle toren beschikt.
Evans vertelde dat Reshevsky na 48. ... Dg3x+ al zijn hand uitstak om het volle punt te incasseren. Maar de hand van Evans ging niet naar Reshevsky’s hand, maar naar de witte koning. Reshevsky moest even slikken en lachte toen zuur. Toen had hij zichzelf weer in de hand en mompelde slechts één woord: “Stomkop!”.
De laatste partij van Evans die ik in mijn database vond, was die tegen de zanger Ray Charles, die ondanks zijn blindheid best aardig kon schaken. Ik vermoed dat ook Evans deze partij blind speelde.
Ray Charles-Evans (2002)
1. e2-e4 e7-e5 2. Pb1-c3 Pb8-c6 3. Pg1-f3 Pg8-f6 4. d2-d4 e5xd4 5. Pf3xd4 Lf8-c5 6. Pd4xc6 b7xc6 7. Dd1-e2 O-O 8. Lc1-e3 Lc5xe3 9. De2xe3 Tf8-e8 10. f2-f3 d7-d5 11. De3-d3 a7-a5 12. O-O-O Lc8-a6 13. Dd3-d2 La6xf1 14. Th1xf1 d5xe4 15. Dd2xd8 Ta8xd8 16. Td1xd8 Te8xd8 17. Tf1-d1 Td8xd1+ 18. Kc1xd1 e4xf3 19. g2xf3 Kg8-f8 20. Kd1-c1
Kf8-e7 21. Kc1-d2 Ke7-e6 22. Kd2-e3 Pf6-d5+ 23. Ke3-d4 Pd5xc3 24. Kd4xc3 Ke6-d5 en wit gaf op.