Bezuinigen doe je zo, of toch niet?

Buitenhof

NRC/Handelsblad plaatste gisteren op de voorpagina deze kop: “Bezuinigen doe je zo”.

Zes aanbevelingen, zes slimme trucs, voor het kabinet-Rutte om bezuinigingen te ontwijken en toch als daadkrachtig over te komen.

De Luxe

Maar tegelijkertijd kondigt de krant op dezelfde voorpagina een nieuwe bijlage aan. De Luxe getiteld, die gaat over lifestyle, mode, tuinarchitectuur en dure auto’s. Het was dan ook logisch dat de hoofdredacteur bij de presentatie zich aan zijn lezerspubliek toonde met een spuitende magnum fles champagne, ongeveer zoals een winnende formule 1-coureur.

De Luxe is medegeïnspireerd op het Magazine van The Financial Times: How to Spent it. Aanbevelingen hoe je geld uit te geven.

De boodschap is dus dubbelzinnig. Eerst wordt ons uitgelegd hoe hard bezuinigen nodig zijn, terwijl even verderop de filosofie wordt uitgedragen om zo mogelijk te spenderen.

Maar denk nu niet dat ik NRC/Handelsblad hierom veroordeel en dat ik, zoals Arie Slob van de Christen Unie, het materialisme van onze consumptiemaatschappij wil aanklagen en iedereen wil oproepen om vooral weer netjes te gaan sparen.

Wat ik ermee wil zeggen is dat de spagaat, waarin NRC/Handelsblad verkeert, dezelfde spagaat is waarin wij allemaal zitten. Dit exemplaar van 18 september 2011 heeft zichzelf, bewust of onbewust, uitgeroepen tot de metafoor van de financiële crisis.

Wij oppassende Nederlanders vinden allemaal dat wij niet meer uit mogen uitgeven dan wij binnenkrijgen. Als wij krap zitten, moet er bezuinigd worden. Maar wij willen ook allemaal die Mercedes kopen, merkkleding voor onze kinderen of een kaartje op de F-side. Als wij morgen allemaal gaan besparen en het hand op de knip houden, komt de economie helemaal tot stilstand. Het Centraal Planbureau heeft daarvoor al gewaarschuwd.

Iedereen gaat er komend jaar op achteruit, van hoog tot laag en van arm tot rijk, zegt het kabinet. Zelfs de Koningin moet inleveren. Haar salaris gaat terug van 831.00 euro naar 830.000 euro, toch duizend eurootjes minder. De verwachting is dat men er het komende jaar gemiddeld 1% procent op achteruit gaat en daarna nog eens 1%.

De werkloosheid zal onveranderd laag blijven en wanneer je ook nog eens in aanmerking neemt dat de pensioenleeftijd – zoals in het akkoord is afgesproken – in het komende decennium slechts met 1 jaar omhoog stijgt, lijkt het alles bij elkaar om hele milde ingrepen te gaat.

Toch klinkt voortdurend de waarschuwing: alle burgers gaan het merken. Alleen: hoe dan? En zal het genoeg zijn?

Als ik de koppen van the Financial Times mag geloven is de kans groot dat wij op een tweede crisis afstevenen, die om nog meer bezuinigingen zal vragen. De pensioenen zullen onbetaalbaar worden en het nieuwe zorgstelsel van Obama zal worden afgeschoten. Met de huizenmarkt komt het ook nooit meer goed.

Maar in het magazine How to Spent it is de Mercedes CLS de auto van het jaar, gaan de koopvilla’s van Zanzibar het helemaal maken, en zullen hoogopgeleide vrouwen de edele sport van de jacht ontdekken. Je zou bijna denken dat de klassenmaatschappij is teruggekeerd en dat de onlusten in Londen de eerste tekenen zijn van een op handen zijnde Revolutie.

Of zijn het allemaal luxeproblemen?

Kortom, het zal nog heel wat hersengymnastiek vergen om uit deze spagaat te komen.

Buitenhof, 18 september 2011.