Maurice de Hond, schildpad die zich nooit laat inhalen door Achilles

Beweringen en bewijzen

De filosoof Wittgenstein legde zijn studenten eens het probleem voor van de gewichtheffer, die beweert dat hij een bepaald gewicht kan optillen. Maar als hij het probeert, gaat het mis. Hierop aangesproken antwoordt de gewichtsheffer: “Op het moment dat ik het zei, kon ik het wel. Alleen nu lukte het me niet”.

gewichtheffer

Flauw? In elk geval vond Wittgenstein dat de gewichtheffer een punt had.

De gewichtheffer van Wittgenstein deed me aan Maurice De Hond denken: de dag voor de verkiezingen klopten zijn peilingen precies, alleen op de verkiezingsdag zelf zat hij er 20 zetels naast.

Maar, zo liet Maurice in De Wereld Draait Door weten, ook de mogelijkheid dat hij er 20 zetels naast zou zitten, had hij voorspeld.

Weer een paar dagen later maakte De Hond bekend dat 15 procent van (zijn) electoraat inderdaad pas op de verkiezingsdag zijn stem had bepaald. Dat leek mij een peiling die vooral bedoeld was om zichzelf gelijk te geven. Misschien zat De Hond er met die 15 procent ook weer naast, maar je kunt natuurlijk niet aan de gang blijven. Of vertaald in filosofische termen: Maurice de Hond is de schildpad, die zich nooit door Achilles laat inhalen.

schildpad en achilles

Overigens heb ik mijn twijfels over de twijfelende kiezer, die zijn keus pas in het stemhokje bepaalt. Verreweg de meeste mensen zijn geen Hamlet, die aan zijn eigen twijfel ten onder gaat. Diep in hun hart weten de meesten best wat ze gaan stemmen. Maar tot het laatst uitstellen is leuk, zeker als je het lot van anderen een klein beetje mag beïnvloeden. Maar met een werkelijk existentiële twijfel heeft dat weinig te maken. Vandaar dat mensen die zeggen te hebben getwijfeld, doorgaans precies in lijn stemmen met de algehele uitslag. Het is een vrolijk gezelschapsspel, al die peilingen, maar veel te betekenen hebben zij niet. Eigenlijk zijn peilingen een soort kiezersbedrog, niet gepleegd door politici, maar door de kiezers zelf.

Er viel mij trouwens nog iets op aan de uitslag: als je de Socialistische Partij meetelt als verliezer – volgens De Hond moest die partij in korte tijd 22 zetels inleveren – dan spreken drie van de vier verliezers met een zachte gé: Roemers, Wilders en Sap. Het is dat Verhagen nog net op tijd is opgevolgd door Van Haersma Buma, want anders hadden alle verliezers met een zachte gé gesproken. Zoiets is natuurlijk niet zonder betekenis. Wil je als provinciaals politicus succes hebben dan is het op den duur toch verstandig de provinciaalse kenmerken weg te werken. Iemand met een zachte gé zal in het noorden nooit helemaal populair worden. Dat is zelfs Van Agt niet gelukt.

Wilders heeft hem inmiddels onderdrukt, al hoor je hem af en toe nog, maar bij Roemer en Sap mag de zachte gé nog volop buiten spelen. Aangezien GroenLinks een mondiaal georiënteerd programma heeft, is Jolanda Sap met haar zachte gé-uitstraling een totale miscast geweest als opvolgster van Femke Halsema. Sap zou er verstandig aan doen zo snel mogelijk  terug te treden.

Hetzelfde geldt voor Emile Roemer, tenminste als de SP de ambitie heeft ooit de grootste partij te worden ter linkerzijde. Tegenover Samson zal Roemer het altijd afleggen, eenvoudig omdat hij een bepaald soort snuggerheid mist. Hij is een gezellige oom, maar te vaak zie je hem denken: “Het groeit mie wel boven me’n kop, maar niet boven me’n hand. Hou doe!”. Het socialisme is de stroming van de Internationale die zal heersen op aard, en dan kom je uiteindelijk nergens als je de hele tijd tegen de hoge heren in Brussel ageert.

Het ziet er naar uit dat de VVD en de PvdA samen gaan regeren, zonder andere partijen, en dat lijkt mij heel verstandig. Hoe meer partijen om tot een evenwicht te komen, hoe groter de kans dat het evenwicht wordt verstoord. Het liberalisme en de sociaaldemocratie hebben oude wortels. Zij zijn nooit werkelijk elkaars vijanden geweest en hebben elkaar in de loop der geschiedenis aangevuld. Wat ene mist, heeft de andere. En vice versa. De verdeling van ministersposten ligt ook voor de hand: fifty-fifty met Rutte als minister-president en de PvdA met de minister van Financiën. Hoewel de christelijke partijen samen maar 21 zetels hebben behaald – een laagterecord – lijkt het wel of de uitslag zo door God is neergelegd, dat er eindelijk eens snel en doortastend geregeerd kan worden.

Of was het toch gewichtheffer Maurice de Hond die het kiezersvolk in het gareel heeft gebracht?

de Volkskrant, 18 september 2012. Zie ook voor reacties.