Bidden helpt! (soms)

Beweringen en bewijzen

In dit gereformeerde kabinet is God weer helemaal terug in de troonrede, getuige de slotzin waarin de Koningin zich richt tot de leden van de Staten-Generaal: “U mag zich in uw taak gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toe wensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden”.

Bidden.jpg

De troonrede bevat veel kromme zinnen die met geen hijskraan meer overeind te trekken zijn, maar deze is wel erg cryptisch. Eigenlijk begrijp ik niet wat er staat. Worden de leden van de Staten-Generaal opgeroepen om, samen met het staatshoofd, voor zichzelf te bidden? Hoewel ik zelf – zoals het merendeel van de Nederlandse bevolking – ongelovig ben, heb ik er geen bezwaar tegen dat in de troonrede wordt opgeroepen tot gebed. Maar…

om van die oproep geen loze kreet te maken, heb ik één voorwaarde: voor mijn part gaat het om een placebo-effect, maar er moeten wel aanwijzingen zijn dat bidden helpt.

Prayers at the Pump.jpg

Helaas zijn de uitkomsten op dit punt dubbelzinnig en wordt over het nut van bidden verschillend gedacht. Een paar maanden geleden werd in de Verenigde Staten de actiegroep Prayers at the Pump opgericht, waarvan de leden bij tankstations gingen bidden voor lagere benzineprijzen. Ikzelf heb toen onmiddellijk een Nederlandse afdeling in het leven geroepen en welaan: niemand kan ontkennen dat het heeft geholpen. De benzineprijzen zijn sindsdien in ras tempo gedaald.

Bijna altijd is bidden een manier van vragen. Toen André Rieu een concert op Vrijthof in Maastricht wenste te geven, zijn de koorleden van de Mastreechter Staar met “een worst als een torpedo” naar de nonnen van de heilige Clara gegaan, zo stond in het Limburgs Dagblad. De Clarissen werd hiermee gevraagd te bidden voor mooi weer en inderdaad: nog geen uur voor aanvang van het concert hield het op met regenen en tekende zich boven het Vrijthof een strak blauwe hemel af.

Een adoptieprogramma om een non te adopteren is in de Verenigde Staten een groot succes geworden. Je kunt daar een non adopteren, die tegen betaling van 150 dollar een jaar lang bidt voor haar weldoener. Betalingen kunnen per creditcard worden verricht worden, desnoods in termijnen. Ook protestanten en joden hebben inmiddels een non ingehuurd. Het vertrouwen in bidden is groot. Logisch natuurlijk, want anders zou ook koningin Beatrix zich er niet aan overgeven.

Wie iets vraagt, vraagt graag om welvaart en rijkdom. Bidden en geld horen bij elkaar. Daarom wordt de troonrede over de rijksbegroting ook terecht gekoppeld aan een gebed. Wie dat goed heeft begrepen, is de psycholoog Peter Roelofsma, programmaleider interactieve methodologie van het interfacultaire onderzoeksinstituut Camera. Dat is een hele mond vol, maar het komt erop neer dat hij een paar jaar geleden in Engeland een kerk bezocht en toen het licht zag. “Vanaf dat moment”, staat op zijn website, “ging Peter Roelofsma voor Jezus”.

Peter Roelofsma1.jpg

Inmiddels doet hij voor de Vrij Universiteit onderzoek naar bidden en in het universiteitsblad Ad Valvas heeft hij al een tipje van de sluier opgelicht. Na het bidden wordt aan de proefpersonen gevraagd “of zij liever nu honderd euro willen of over tien dagen 110 euro”. Volgens Roelofsma “zijn mensen impulsief hebben eerdere onderzoeken laten zien dat de meeste mensen kiezen voor honderd euro nu. Maar na het bidden kiezen de meeste mensen voor 110 euro op de langere termijn”.

Ziet u wel dat geld en bidden bij elkaar horen. In elk geval is de uitkomst niet alleen een wijze les voor onze minister van Financiën, maar natuurlijk ook voor de vakbonden. Zelf denk ik dat Roelofsma nog vele opzienbarende ontdekkingen zal doen. Misschien kan hij een volgende keer helpen bij het schrijven van de troonrede.

Toch vallen de uitkomsten soms anders uit, bij voorkeur als er niet om geld wordt gevraagd, maar om gezondheid. Zo heeft de American Heart Journal in 20006 de resultaten gepubliceerd van het Grote Gebedsexperiment. In drie groepen is in dat onderzoek gebeden voor mensen die een bypassoperatie moesten ondergaan. Voor zieken uit groep 1 werd gebeden zonder dat zij daar iets van wisten. Voor zieken uit groep 2 werd niet gebeden en zij bleven bovendien onkundig over het experiment. De zieken uit groep 3 daarentegen wisten van het bidden.

Qua genezing waren nauwelijks significante verschillen zichtbaar, zij het dat degenen die wisten dat er voor hen gebeden was duidelijk slechter af waren dan de rest. De arme zieken uit groep 3 waren zich over de gebeden zorgen gaan maken. Zij wilden de bidders niet teleurstellen en gunde zichzelf geen tijd. De uitkomst was des te pijnlijker, omdat het experiment was opgezet door een stichting die de voordelen van bidden graag aangetoond had gezien.

Alles bij elkaar moeten wij dus voorzichtig blijven met conclusies. Wanneer het staatshoofd in een volgende troonrede weer oproept tot gebed, lijkt het daarom verstandig, wanneer zij de slotzin toevoegt: “In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst”.

de Volkskrant, 18 september 2008