The Max Pam Globe

Nieuwe foto’s van Bobby Fischer

Schaken

Terwijl de schaakwereld nog nazinderde van de imponerende wijze waarop Magnus Carlsen het toernooi van Pearl Springs (China) had gewonnen, verschenen op You Tube of Chessbase ineens nog niet eerder gepubliceerde foto’s van Bobby Fischer (1943-2008).

De herkomst van de foto’s is vooralsnog onduidelijk, maar volgens Chessbase zijn ze afkomstig uit bezittingen, die jaren lang in Pasedena in een kluis hebben gelegen. Toen Fischer nog leefde, zijn ze buiten Fischer om door schuldeisers geveild.  Fischer kon destijds zijn zaak niet verdedigen, omdat terugkeer naar Amerika arrestatie zou betekenen.
Rex and Jeanne Sinquefield zijn als kopers genoteerd, een echtpaar dat ook het Amerikaans schaakkampioenschap van 2009 heeft gesponsord.

De foto’s dateren van 1973. Fischer is toen door president Marcos uitgenodigd om naar de Filippijnen te komen. Hij zou één miljoen dollar krijgen voor een partijtje tegen de dictator. Van die gebeurtenis – mocht die ooit hebben plaats gevonden – zijn geen foto’s, maar wel is er een foto waarop je Fischer tegen Marcos’ vrouw Imelda ziet spelen. Ze lijken veel plezier te hebben.

Fischer maakt een ontspannen indruk. Hij ziet er goed uit, gezond en vrolijk. Hij was toen nog wereldkampioen en de gekte was nog niet in al zijn hevigheid toegeslagen, hoewel hij in dezelfde tijd nog een miljoenenaanbod afwees om reclame te maken voor schoenen. Bobby had ze gepast, maar vond dat ze niet lekker zaten.

Op de foto’s wordt Bobby omringd door meisjes en vrouwen. Het is duidelijk dat hij van die aandacht geniet. Aangezien veel foto’s genomen zijn tijdens een boottochtje op het presidentiele jacht, lopen de meisjes in luchtige bikini’s rond. Om welke meisjes het gaat, is ook niet duidelijk. Bij een van hen wordt gesuggereerd dat het om Fischers’ zuster gaat, maar dat lijkt mij onwaarschijnlijk omdat Fischers’s zuster ouder was dan hij.

Op de foto’s zien wij wel de Japanse, die dertig jaar later zijn advocaat zou worden. Zij heeft verhinderd dat Fischer aan de Verenigde Staten zou worden uitgeleverd, toen hij in een Tokyo was gearresteerd.

Wie er ook steeds bij is, is Florencio Campomanes, de dubieuze figuur die jaren lang voorzitter van de FIDE is geweest. De foto’s tonen Campo als een echte levensgenieter. Verder zijn er foto’s van Fischer in Hong Kong, waar hij keurig in het pak poseert. De laatste foto (1974) is een polaroid, genomen door de Joegoslavische grootmeester Gligoric. Hij heeft Fischer gefotografeerd in de woestijn van Pasadena, staande voor een batterij cactussen. Dat heeft Gligoric zeker niet voor niets gedaan.

Inmiddels is ook deel twee uit in de serie nooit gepubliceerde foto’s van Fischer. Werd aanvankelijk vermeld dat de foto’s afkomstig waren uit een kluis in Pasedena, waarvan de inhoud jaren later is geveild. De foto’s van deze week betreffen overigens ook het bezoek dat Fischer in 1973 heeft gebracht aan president Marcos van de Filippijnen. Dit keer staat er dat de foto’s afkomstig zijn uit albums, die door Marcos aan Fischer zijn geschonken. Nadat Fischer de Verenigde Staten was ontvlucht, zijn ze opgedoken op een vlooienmarkt in Los Angelos. Op die manier zouden veel van Fischers spullen verspreid zijn geraakt.

Ach, waarom vind ik zulke dingen nou nooit! Nooit een Rembrandt op het Waterlooplein aangetroffen, nooit een Statenbijbel op zolder gevonden en geen foto’s van Fischer in LA. Zou de  koper in LA beseffen dat hij een gelukkig mens moet zijn.

Er zitten trouwens ook foto’s bij van de tour die Fischer al eerder in 1967 heeft gemaakt door de Filippijnen onder de titel: Beat Bobby Fischer Chess. Van het partijtje tegen Marcos zelf zijn nu ook foto’s. Over het geheel maakt Fischer een ontspannen indruk. Hij loopt sociaal tussen vreemde mensen en slaat wel eens een arm om iemand heen.

Dat lijkt normaal, maar vanuit een later perspectief is het bijna ongelooflijk.

En nu even iets totaal anders.

In Hoogeveen is het Univé-schaaktoernooi gehouden. In de kroongroep eindigden zo’n beetje alle partijen in remise, een saaie bedoening dus.  Gelukkig was er wel vuurwerk in het open toernooi. Daar speelden Grooten en Nijboer een partij, waarbij de toeschouwers van het lachen de tranen in de ogen sprongen. Nijboer speelde de opening slecht, offerde ten onrechte een stuk, werd verrast door een tussenzet, kwam verloren te staan, vocht terug, kwam gewonnen staan en werd, toen eindelijk alles achter de rug leek, verrast door een dolle toren.

“Als zand na een strandwandeling”, schreef Tim Krabbé eens, “ glipt zo’n dolle toren overal tussen, ergernis en woede veroorzakend. Want wie zich plotseling geconfronteerd ziet met de mysterieuze krachten van de dolle toren stond meestal totaal gewonnen. Tot hij in moment van onbedachtzaamheid de tegenstander pat zette – op die laatste toren na die overal gedekt staat door de patregel en die de koning dus hondsbrutaal kan blijven achtervolgen”.

Zo ging het precies, kijk zelf maar. En geniet, en lach en besef hoe rijk het schaakspel is. De partij gaat inmiddels de wereld over en sorteert overal hetzelfde effect: vrolijke verbazing.

Grooten-Nijboer

1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 g7-g6 3.  Pb1-c3 Lf8-g7 4. e2-e4 d7-d6 5. Pg1-f3 O-O 6. h2-h3 e7-e5 7. d4-d5 a7-a5 8. Lc1-g5 Pb8-a6 9. Pf3-d2 h7-h6 10. Lg5-e3 Pf6-h7 11. g2-g4 Lc8-d7

Eerder gespeeld is 11. .. f5, maar dat viel niet goed uit voor zwart.

12. Lf1-e2 Pa6-c5 13. h3-h4 a5-a4 14. Pd2-f1 c7-c6 15. Dd1-d2 c6xd5 16. c4xd5 Dd8-a5 17. Pf1-g3 a2-a3 18. b2-b3 Tf8-c8 19. Ta1-c1 Ph7-f6 20. f2-f3 Ld7xg4?

Hier zei Grooten: “Eindelijk heb ik een truc van hem weerlegd”. Maar Nijboer zei: “Het was geen truc. Het was een blunder”. Overigens zou zwart na 21. fg4x Pce4x! 22. Pge4x Pe4x 23. Pe4x Tc1x+ niets te klagen hebben. Maar er is een vervelend tussenzetje.

21. b3-b4! Da5xb4 22. Tc1-b1! Pc5-d3+ 23. Le2xd3 Db4xc3 24. f3xg4

En hij heeft het stuk met voordeel te pakken.

24. … Pf6xg4 25. Dd2xc3 Tc8xc3 26. Ke1-d2 Ta8-c8 27. Pg3-e2 Tc3-c7 28. h4-h5 Pg4xe3 29. Kd2xe3 Lg7-f6 30. Tb1-b3 Lf6-g5+ 31. Ke3-f3 f7-f5 32. h5xg6 f5xe4+ 33. Ld3xe4 Tc8-f8+ 34. Kf3-g2 Tc7-c4 35. Le4-f3

Beter: 35. Pg3

35. … e5-e4 36. Lf3-g4 e4-e3 37. Lg4-e6+ Kg8-g7 38. Le6-f7 Tc4-c2 39. Kg2-f3 Tc2xa2 40. Th1-f1

Beter: 40. Tb7x

40… Tf8-a8 41. Tb3xb7 h6-h5?

Het foutenfestival begint. Na 41. … Tb2 was het nog een hele hijs geworden.

42. Lf7-e8+! Kg7-g8 43. Le8-d7! Kg8-g7 44. Ld7-b5+

Tsja, hier leidde 44. Lf5+! Kf6 45. Lb1 Tb2 46. Tf7+ Ke5 47. Tf5 tot het einde.

44. … Kg7-g8 45. Lb5-c4 Ta2-c2 46. Lc4-d3 Ta8-f8+ 47. Tb7-f7 Tc2-d2 48. Kf3-e4?

Na 48. Tf8x Lf8x 49. Pg3x stond wit nog altijd beter.

48. … Tf8-e8+ 49. Ke4-d4 Lg5-h6 50. Pe2-g3

Beter: 50. Ta1

50. … e3-e2. Pg3xh5??

“Hij is gek geworden”, zou Donner zeggen. Nodig was 51. Pe2x, hoewel het daarmee ook niet zou redden.

51. … e2xf1D 52. Tf7xf1 Te8-f8+ 53.  Tf1-h1 Tf8-f3 54. Ph5-f6+ Tf3xf6 55. Th1xh6 Tf6-f3 56. Kd4-e4 Td2xd3??

De verkeerde toren en daarom alweer twee vraagtekens. Na al het geknoei stond zwart gewonnen, maar met deze zet gooit hij de winst weer weg.

57. Th6-h8+!

Ja hoor, een dolle toren. Als zwart hem neemt, is het na 57. … Kh8x 58. g7+ Kh7 59. g8D+ Kg8x pat!

57… Kh8-g7 58. Th8-h7+ Kg7xg6 59. Th7-h6+ Kg6-g5 60. Th6-h5+ Kh5-g4 61. Th5-h4+ Kg4-g3 62. Th4-h3+ Kg3-f2 63. Th3-h2+ Kf2-e1 64. Th2-e2+ Ke1-d1 65. Te2-e1+ Kd1-c2 66. Te1-c1+ Kc2-b3 67. Tc1-b1+ Kb3-c4 68. Tb1-b4+ Kc4-c3 69. Tb4-c4+ Kc3-b2 70. Tc4-c2+ Kb2-b3 71. Tc2-b2+ a3xb2, waarmee zwart in remise berustte.

Het Parool, 17 en 24 oktober 2009

(Eerder gespeeld is 11. .. f5, maar dat viel niet goed uit voor zwart.) 12. Lf1-e2 Pa6-c5 13. h3-h4 a5-a4 14. Pd2-f1 c7-c6 15. Dd1-d2 c6xd5 16. c4xd5 Dd8-a5 17. Pf1-g3 a2-a3 18. b2-b3 Tf8-c8 19. Ta1-c1 Ph7-f6 20. f2-f3 Ld7xg4? (Zie diagram 1. Hier zei Grooten: “Eindelijk heb ik een truc van hem weerlegd”. Maar Nijboer zei: “Het was geen truc. Het was een blunder”. Overigens zou zwart na 21. fg4x Pce4x! 22. Pge4x Pe4x 23. Pe4x Tc1x+ niets te klagen hebben. Maar er is een vervelend tussenzetje.) 21. b3-b4! Da5xb4 22. Tc1-b1! Pc5-d3+ 23. Le2xd3 Db4xc3 24. f3xg4 (En hij heeft het stuk met voordeel te pakken.) 24. ... Pf6xg4 25. Dd2xc3 Tc8xc3 26. Ke1-d2 Ta8-c8 27. Pg3-e2 Tc3-c7 28. h4-h5 Pg4xe3 29. Kd2xe3 Lg7-f6 30. Tb1-b3 Lf6-g5+ 31. Ke3-f3 f7-f5 32. h5xg6 f5xe4+ 33. Ld3xe4 Tc8-f8+ 34. Kf3-g2 Tc7-c4 35. Le4-f3 (Beter: 35. Pg3) 35. ... e5-e4 36. Lf3-g4 e4-e3 37. Lg4-e6+ Kg8-g7 38. Le6-f7 Tc4-c2 39. Kg2-f3 Tc2xa2 40. Th1-f1 (Beter: 40. Tb7x) 40... Tf8-a8 41. Tb3xb7 h6-h5? (Het foutenfestival begint. Na 41. ... Tb2 was het nog een hele hijs geworden.) 42. Lf7-e8+! Kg7-g8 43. Le8-d7! Kg8-g7 44. Ld7-b5+ (Tsja, hier leidde 44. Lf5+! Kf6 45. Lb1 Tb2 46. Tf7+ Ke5 47. Tf5 tot het einde.) 44. ... Kg7-g8 45. Lb5-c4 Ta2-c2 46. Lc4-d3 Ta8-f8+ 47. Tb7-f7 Tc2-d2 48. Kf3-e4? (Na 48. Tf8x Lf8x 49. Pg3x stond wit nog altijd beter.) 48. ... Tf8-e8+ 49. Ke4-d4 Lg5-h6 50. Pe2-g3 (Beter: 50. Ta1) 50. ... e3-e2. Pg3xh5?? (“Hij is gek geworden”, zou Donner zeggen. Nodig was 51. Pe2x, hoewel het daarmee ook niet zou redden.) 51. ... e2xf1D 52. Tf7xf1 Te8-f8+ 53.  Tf1-h1 Tf8-f3 54. Ph5-f6+ Tf3xf6 55. Th1xh6 Tf6-f3 56. Kd4-e4 Td2xd3?? (De verkeerde toren en daarom alweer twee vraagtekens. Na al het geknoei stond zwart gewonnen, maar met deze zet gooit hij de winst weer weg.) 57. Th6-h8+! (Zie diagram 2. Ja hoor, een dolle toren. Als zwart hem neemt, is het na 57. ... Kh8x 58. g7+ Kh7 59. g8D+ Kg8x pat!) 57... Kh8-g7 58. Th8-h7+ Kg7xg6 59. Th7-h6+ Kg6-g5 60. Th6-h5+ Kh5-g4 61. Th5-h4+ Kg4-g3 62. Th4-h3+ Kg3-f2 63. Th3-h2+ Kf2-e1 64. Th2-e2+ Ke1-d1 65. Te2-e1+ Kd1-c2 66. Te1-c1+ Kc2-b3 67. Tc1-b1+ Kb3-c4 68. Tb1-b4+ Kc4-c3 69. Tb4-c4+ Kc3-b2 70. Tc4-c2+ Kb2-b3 71. Tc2-b2+ a3xb2, waarmee zwart in remise berustte.

               De Bundesliga in Duitsland is ook voor de schakers weer begonnen. Er doen daar een paar Nederlander mee, onder wie Jan Werle, die opnieuw zijn generatiegenoot Niaditsch bij de neus nam,  Zie diagram 2: 26. Dc3xe5! Te8xe5 27.  Lb2xe5 (En zwart staat ineens voor een hopeloze opgave. Zijn toren staat ook nog aangevallen.) 27. ... Tb8-c8 28. Ph4-f5 Df8-e8 29. Pf5-h6+ en door zwart opgegeven, want zowel na 29. ... gf6x 39. Lf6x als nu 29. 29. ... Kf8 30. Ld6 mat, als na 29. ... Kh8 30. Lf6x gf6x 31. Td8! Td8x 32. Td8x Dd8x 33. Pf7x+ is het totaal verloren. In de Bundesliga flikte Werle het weer.   

Werle-A Naiditsch (2009)

1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pg1-f3 c7-c5 4. d4-d5 b7-b5 5. Lc1-g5 e6xd5 6. c4xd5 d7-d6 7. e2-e4 a6 8. a2-a4 Lf8-e7 9. Pb1-d2 Pf6xd5 10. Lg5xe7 Dd8xe7 11. a4xb5 O-O 12. Lf1-c4 Pd5-b6 13. O-O Lc8-b7 14. Tf1-e1 a6xb5 15. Ta1xa8 Lb7xa8 16. Lc4xb5 Pb8-c6 17. Pd2-b1 Pc6-b4 18. Pb1-c3 De7-f6 19. Lb5-f1 Tf8-d8 20. Pf3-d2 Pb4-c6 21. Pd2-f3 h7-h6 22. Te1-e2 Td8-b8 23. Te1-e1 Pc6-a5 24. Pf3-d2 Pa5-c6 25. Pd2-f3 Pc6-b4 26. Dd1-d2 Tc8-d8 27. Te1-d1 Df6-e6 28. Dd2-f4 Df6-e7 29. Pf6-h4 d6-d5 (Nadat zwart een paar keer de remise heeft versmaad, gaat hij nu zichzelf ophangen.) 30. Ph4-f5 De7-f6 31. Df4-c7! Kg8-h7 (Hij had misschien 31. ... Tc8 32. Pe7+ over het hoofd gezien.) 32. e4-e5 Df6xf5 33. Dc7xd8 Df5-g6 34. Pc3-a2! Dg6-c2 35. Pa2xb4 Dc2xd1 36. Dd8xb6 c5xb4 37. Db6-a6 en zwart gaf op.    

                                                             (Einde tekst.)

• Oude jaargangen
• Links
• Maar meneer
• Abonneren
• Webdesign: Minus3