Laat keelaardappel liedjes zingen

Columns

Een keer per maand komen alle cabaretiers van Nederland bijeen op een geheime locatie. Het is een vrolijk gezicht die miljonairs te zien aankomen, want er wordt altijd veel gelachen. Naar de buitenwereld toe spelen de Nederlandse cabaretiers een zekere animositeit, maar in werkelijkheid kunnen zij het goed met elkaar vinden.

Op de geheime locatie wordt besproken welk thema er die maand zal worden aangekaart bij het publiek en de media. Zoiets moet nauw op elkaar worden afgestemd. De strategie is dat een van de cabaretiers een voorzet geeft, en dat de anderen daar dan op inspelen. De Nederlandse cabaretier genereert altijd hoge kijkcijfers en vandaar dat je in de Nederlandse talkshows heel wat meer cabaretiers ziet dan werkelijke deskundigen.

Bij Pauw & Witteman, DWDD, Netwerk, Een Vandaag, Nova, of op die officiële VARA-site Joop, er gaat geen dag voorbij of een cabaretier komt zijn mening geven.

De opkomst was dit keer bijzonder groot, niet verwonderlijk want de feestdagen naderen en dan is er werk aan de winkel. Het Nederlandse publiek wil bij de kerstmaaltijd graag gekastijd worden door striemende betogen over het onrecht in deze wereld. De cabaretiers maken daar gretig gebruik van, overigens zeer tot genoegen van hun bankrekeningen.

Bijna allemaal waren ze gekomen: van Karin Bloemen en Vincent Bijlo tot Herman Finkers en Micha Wertheim. Van Sjaak Bral en Claudia de Brey tot Hans Dorrestein en Marc-Marie Huijbrechts. Ook Paul, Youp, Freek en Brigitte waren er. En nog vele anderen. Alleen Hans komt meestal niet op dit soort bijeenkomsten. Nederland is voor hem te klein geworden.

Toen men zat en afgesproken was dat iedereen na afloop een eigen declaratiebonnetje zou meekrijgen, werd de vraag gesteld waar het allemaal om ging: wat is het thema zijn voor de komende maand? De armoede in de wereld werd afgestemd. Dat onderwerp was te banaal, eigenlijk was alles er al over gezegd. Ook het milieu kon dit jaar geen genade vinden. Als je daar nog grappen over wilde maken, moest je wel van heel goeden huize komen. Balkenende dan? De AOW? “Hè nee”, riepen de cabaretiers in koor, “dat is zo afgezaagd”.

Vele onderwerpen passeerden de revue, tot iemand vanuit een van de achterste stoelen zachtjes opmerkte: “Wilders is de NSB”.

NSB

Er veel even een stilte, maar toen ging het lichtje ging branden. Eureka dat was het! Een mooie controversiële uitspraak, waar je als cabaretier eer in kon leggen. Een golf van enthousiasme ging door de rijen. Nadat het onderwerp in de notulen was vastgelegd, boog het gezelschap zich over de vraag wie de aftrap moest geven.

Youp had er geen zin in, Freek wilde liever vanuit de tweede linie reageren en Jan Jaap van der Wal was even te druk met zijn filosofisch praatprogramma. “Waarom doe jij het niet, Herman?”, klonk het weer vanuit de achterste stoelen.

Ineens keek iedereen naar Herman van Veen. Maar Herman schrok. Met zijn zoetgevooisde keelaardappel vroeg hij: “Waarom ik? En wat betekent NSB eigenlijk?”.

“Eeh…Nederlands Staats Bedrijf”, probeerde iemand.

“Nationale Samenwerkingsbond”, riep een andere cabaretier.

“Nee, oen! De Nederlandse Socialistische Beweging, zoiets”.

Ze kwamen er niet onmiddellijk uit, maar dat het een goed onderwerp was, bleef staan. En dat Van Veen het moest doen ook. “Je moet niet altijd proberen te duiken, Herman”, riep een collega. Dat gaf de doorslag. Tegenover zijn jongere collega’s wilde Herman niet de beroerdste zijn. Soms moest je ook iets durven.

Opzij, opzij, opzij!

Herman van Veen

En zo kon het gebeuren dat Herman van Veen op een avond bij Pauw en Witteman zat. Vele boze mails had hij ontvangen van mensen die helemaal niet met de NSB geassocieerd wilden worden. Goed nieuws, zou je zeggen, dat al die Wilders-stemmers niets van de NSB willen weten. Maar Herman zag het anders. Hij ging ze voor het gerecht slepen.

Hij was bang, hij huilde.

De volgende maand komen de cabaretiers van Nederland weer bij elkaar.

Het Parool, 14 november 2009