Vaccinatieangst is big business

Beweringen en bewijzen

Een half jaar geleden werd ik gebeld door een mij onbekende vrouw. Met gejaagde stem vroeg zij of wij in het gezin een dochter hadden in de leeftijd van twaalf tot zestien. Daarop volgde een paniekerig betoog met als strekking dat wij die dochter beslist niet moest laten inenten tegen baarmoederhalskanker.

inenten

Dat was levensgevaarlijk. Als journalist lag voor mij hier een taak. Ik antwoordde dat die inenting juist de dag tevoren had plaats gevonden. Mevrouw hing diep beledigd op, mij toch achterlatend met een gevoel van onheil.  Van de dochter leerde ik dat meer dan de helft van de meisjes in haar klas de vaccinatie had geweigerd. Ze geloofden er niet in en namen liever het risico.
Bij de griepprik zie je in verhevigde mate ditzelfde verschijnsel optreden. Op internet circuleren de meest absurde theorieën. Bodysnatchers uit de ruimte komen ons via de prik overnemen, een agent van Mossad heeft het vaccin gestolen en wil daarmee een biologische oorlog ontketenen tegen de islam, de prik is een poging van “de wetenschap” ons op wereldschaal als proefpersonen te gebruiken.

Kennelijk heeft dit soort theorieën invloed, want volgens een onderzoekje van het Jeugdjournaal wil 82% van de kinderen geen prik tegen de Mexicaanse griep. Angst voor pijn of voor de prik zelf kan het niet zijn. Zo’n prikje valt in het niet bij wat kinderen bereid zijn te ondergaan voor een mooi gebit. Dit is de snoeiharde generatie van de beugeldragers, maar uiteindelijk hebben de kinderen het natuurlijk van hun ouders en van hun andere opvoeders.

In de kast heb ik nog een geïllustreerde encyclopedie  staan uit 1918. Zestien gebonden delen, die mijn moeder nog van haar ouders had geërfd.

Ik zoek het lemma “inenten” op.

De Eerste Wereldoorlog was in 1918 afgelopen, maar de grote epidemie van Spaanse griep waaraan miljoenen zouden bezwijken, moest nog komen. Het lemma staat erin. Het gaat voornamelijk over inenten tegen pokken.“Ondanks haar zoo geringe gevaren”, lees ik, “die tegenover de ziekte als pokken nauwelijks meetellen, bestaat er, om principiëele redenen, een agitatie tegen de verplichte inenting, waarbij zelfs de invloed van vaccinatie op het verdwijnen van pokkenepidemieën wordt ontkend”.

Ook toen al. Half Nederland lag nog in de Biblebelt.

Inenten 2

De Winkler Prins uit 1918 voegt er nog aan toe dat de weerzin tegen inenten des te opmerkelijker is, omdat bewijsmateriaal voor de werkzaamheid ruimschoots voor handen is. In de Frans-Duitse oorlog van 1870 lag het aantal slachtoffers onder niet-gevaccineerde militairen aanzienlijk hoger dan onder soldaten die de inenting wel hadden ondergaan. Maar bewijzen die voortkomen uit iets dan juist niet gebeurt, worden nu eenmaal minder gemakkelijk geaccepteerd. Niet ziek worden wekt de indruk dat er ook niets bijzonders in het lichaam gebeurt.

Ooit dacht minister Piet-Hein Donner slim te zijn door op te merken dat ongelovigen ook niet kunnen bewijzen dat God niet bestaat. Dat is waar: je kunt ook niet bewijzen dat er géén Edammer kaasje door het heelal suist. Met zijn opmerking suggereert Donner dat hij daarmee ontslagen is van de opdracht om het bestaan van God wel aannemelijk te maken. Zo werkt het luie denken.

In mijn leven ben ik ingeënt tegen pokken, polio en verschillende malen tegen griep. Ook heb ik wel eens een tetanusinjectie gehad. Dat gebeurde alsof de gewoonste zaak van de wereld was maar nu kopt de Volkskrant: “Vaccinatieangst overspoelt Nederland”.

Er wordt gezegd dat Nederland na de moord op Theo van Gogh in de war is, maar van de moord naar vaccinatieangst is een grote stap. Je kunt Theo nu eenmaal niet van alles de schuld geven. Hij was zelfs geen lid van de NSB. Misschien is Nederland op een andere manier in de war en is de tijd weer aangebroken voor wat Rudy Kousbroek “het avondrood der magiërs” heeft genoemd.

Religie heet een comeback te maken. Overal hoor je dat mensen geraakt zijn “in het diepst van hun overtuiging”, hetgeen er meestal op neerkomt dat anderen hun diepste overtuiging maar een tijdje moeten opschorten. Deze maand is uitgeroepen tot “Maand van de Spiritualiteit”. Dat betekent een druk bestaan voor Kluun, die met zijn gevolg het land rondreist om overal de Madame Blavatsky’s te waarschuwen tegen het atheïsme.

De zelfbenoemde heks Susan Smit is verheven tot jurylid van de Librisprijs, waarmee deze boekhandelketen zich belachelijk heeft gemaakt. In deze spirituele maand laat het dagblad Trouw elke dag een spiritueel persoon aan het woord. Gisteren mocht presentatrice Hella van der Wijst “spiritueel speeddaten”, een beetje lullen in een kring met gelijk gestemden.

Trouwens, heeft u al gelezen dat huisarts Dick Kruijthoff wil dat er nu eindelijk onderzoek wordt gedaan naar wonderen door gebedsgenezing. “De Bijbel maakt duidelijk dat je daar voor open moet staan”, zegt hij.

Heus, die vaccinatieangst is spiritueel bezien big business, vooral voor degenen die er dood aangaan.

de Volkskrant, 12 november 2009, zie ook voor reacties.